–लेखराज रेग्मी
विषयहरूलाई सामाजिक मूल्य र वैचारिकीको आधारमा छनोट गर्नुपर्छ । त्यसपछि समसामयिक स्थिति आम प्रवृत्ति र वस्तुगत आवश्यकता र कार्यान्वयनका सम्भावनालाई कसी बनाएर विषयवस्तुको बारेमा धारणा बनाउनुपर्छ । यसो गर्दा समान ढंगले अध्ययन र निरूपण गरिरहेका कतिपय व्यक्तिहरूसँग विषयगत सहमति वा बिमति स्पष्ट हुन्छन् र जसले वस्तुगत मूल्यांकनमा छुटेका सवालबारे पृष्ठपोषण प्राप्त गराउँछ । जो दैनिक व्यवहारमा भोगिरहेका सवालमा दृष्टिकोण बनिसकेका हुँदैनन्, उनीहरूको लागि एउटा सन्तुष्टि पैदा हुन्छ र वैचारिकरूपमा वरिपरि आउन थाल्छन् । त्यो नै लेखकीय वा प्रस्तावकीय तागत बन्छ ।
बुझ्नपर्ने कुरा के हो भने ती पाठक वा छलफलमा निष्क्रिय सहभागीहरूको पहिचान, संगठन र परिचालनको पहल बिना सहसम्बन्ध र सहकार्यको प्रयत्न बिना, यसलाई भौतिक शक्तिमा बदल्न सकिँदैन । असफलता यही बिन्दूमा पैदा हुने मनोगतवाद अहंकार र उच्चताबोधसँगै संगठित शक्तिमा रूपान्तरण गर्ने सवालका असक्षमताका कारण विषयवस्तुलाई मनोगतवादमा गिराइदिँदा रहेछन् । लगातारको यो स्थितिले क्रमशः विस्थापन र पलायनसम्म पुर्याउँदो रहेछ र आफ्नो स्थानमा तुलनात्मक कमजोर वैचारिकीको शासन पैदा हुँदो रहेछ । कतिले यो स्थितिको सही आकंलन गर्न सकेको पाइन्न ।
संगठन निर्माण विचारधाराका आधारमा हुने गर्छ । स्थापित नेतृत्वले आफ्नो उन्नयनकालमा धेरै मेहनत गरेर आएका छन् । उनीहरूलाई सबै किसिमले सहयोग गर्नेहरूको बलमा उनीहरूका योज्ञता र क्षमताको सही पहिचान र व्यवस्थापन गर्दै नेतृत्व स्थापित हुँदो रहेछ । कालान्तरमा हामी आफ्ना रचनात्मकतालाई नेतृत्वप्रतिको विश्वासमा छोडिदिने र मुख हेर्ने ठाउँमा पुग्दा रहेछौं र उसले बाटो बिराउँदा वा काम गर्न नसक्दा संगठन र आन्दोलन धराशायी बन्ने गरेका कारण त हामी नै हुँदा रहेछौं । यसको पछाडि उमेर स्वास्थ र आत्मविश्वासमा आउने गिरावटले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दोरहेछ ।
यदि हामी कुनै तहको नेतृत्व–समूूहमा छौं भने सधैँ नविकरण पुनर्ताजगी र निरन्तरता कायम गर्न सक्षम हुनुपर्दो रहेछ । निरन्तर क्रान्ति भनेको सर्वप्रथम आफूूमा नै निर्भर हुँदोरहेछ । सबै–सबै पियानो बजाउन सक्दैनन्, उनीहरू गीतार, तबला र मुरली पनि बजाउन सक्ने हुन सक्छन् ललितकलामा यसको महत्व छ तर, दुवै हातले सबै तन्त्रिका लयमा बजाउने काम अलि गाह्रो छ सुरताल मिलाउनको लागि । वाद्य वादनभन्दा धेरै जटिल छ, राजनैतिक जीवन । एउटा गलत सूचनाले हाम्रो विश्लेषण, संश्लेषण र निष्कर्षमा ठूूलो अन्तर आउन सक्छ र जीत हारमा परिणत हुन सक्छ । अर्को पक्षले पनि यही गल्ती गरेछ भने संयोगले प्राप्त उपलब्धिलाई जोगाउन पनि समस्या पैदा हुँदो रहेछ । के हामी यसबारेमा गम्भीर बन्न शिक्षा प्राप्त छौं वा व्यवहारमा प्रयोग गर्न कुशल छौं ?
तपाईं हामीले ‘थटअफ स्कुल’को कुरा सुनेका छौं । भौतिकवादको शिक्षालयमा प्रत्येयवाद केवल तुलनात्मक अध्ययनको लागि आवश्यक छ र यो हासिल गर्नु अनिवार्य छ । द्वन्द्ववादको अध्ययन यान्त्रिक र सुत्रवादी हुँदैन । यसले भौतिकवादी पद्धति विज्ञानसम्मत बुझ्न, बुझाउन काम गर्छ । त्यसकारण आदर्शवादी कोणबाट द्वन्द्ववाद र अधिभूतवादी किसिमले भौतिकवाद बुझ्न सकिँदैन । तथापि, दर्शनशास्त्र नपढेका र राजनीति नगरेका मानिसहरू पनि व्यवहारमा सामाजिक अन्तरविरोध हल गर्न र आफ्नो पक्षधरता कायम गर्न सक्षम छन् । उनीहरूले व्यवहारमा द्वन्द्वात्मक भौतिकवादलाई पठित उच्च शिक्षा हासिल र अध्येताभन्दा धेरैभन्दा धेरै राम्रोसँग बुझेका छन् भन्ने स्वीकार्न पर्छ र एन्टी थेसिस लागु गर्नेहरूले पनि हामीभन्दा राम्रो बुझेर अमल गरेका हुन्छन् भन्ने हेक्का नरहनु नबुझ्नु नै हो । के हामीले दार्शनिक समझदारीको यो उच्च गम्भीरतापूर्ण स्तर अभ्यास गरिरहेका छौँ ?
यस्ता धेरै सवाल छन्, वस्तुनिष्ठ राजनीतिको सवालमा पंक्तिकार स्वयम् इमान्दार प्रयत्नसहित चिन्ने बुझ्ने प्रक्रियामा छ । यो स्वयम्को ढोंग र आडम्बरवाट छुटकारा पाउने प्रारम्भिक पाइला पनि हो ।
Kamalpokhari, Kathmandu
Phone : 01-5326366, 01-5328298
Mobile : 9841293261, 9841206411
Email : madhyanhadaily59@gmail.com
सूचना विभाग दर्ता नं. : 807/074/075
© 2024 मध्यान्ह सर्वाधिकार सुरक्षित | Managed by Bent Ray Technologies