एकसाथ ७ वटा गीत ल्याउदै रामप्रसाद खनाल

काठमाडौं : लोकगायक रामप्रसाद खनालले एकैसाथ ७ वटा गीत ल्याउने तयारी गरिरहेका छन् । पछिल्लो समय अमेरिका रहँदै आएका खनाल पारिवारिक कामले केही अगाडि नेपाल आएका थिए । हरेक पटक नेपाल आउँदा नयाँ गीत संगीत र पुस्तक सार्वजनिक गर्ने खनालले हालै ‘माटोको दुखाई’ नामक कविता संग्रह समेत सार्वजनिक गरेका छन् ।

खनालले सार्वजनिक गर्ने तयारी गरेका ७ गीतमा लोकगीत, लोक दोहोरी, भजन, आधुनिक, लोक आधुनिक, सेन्टिमेन्टल, सामाजिकदेखि गजलसम्मका फरक–फरक बिधा छन् । ती सबै गीतको रेकर्ड सकिएको छ । जसमध्ये ४ गीतको म्युजिक भिडियो छायांकन समेत भएको र तीन गीतको बाँकी रहेको खनालले बताए ।

बढ्दै गइरहेको कोरोनाका कारण बाँकी गीतको म्युजिक भिडियो छायांकन सम्भव हुन नसकेको खनालले बताए । खनालले ल्याउन लागेका ७ गीतमध्ये पहिलो भजन, हे कृष्ण हे राम गीत तथा गजलहरु, बग्ने पानीले, मेरो दिल चोरिन् च्यान्टी नानीले, एउटा ढुकुर उडिगयो, यस्तै छ यहाँको चलन, बाँकी छ हेर, फूल फुलेझैं लगाएत रहेको छ ।

लोकदोहोरी गीत अलि पृथक रहेको उनको भनाई रहेको छ । म्युजिक भिडियो छायाङ्कन भएको गीतहरू भने २ देखि ४ हप्ताको अन्तरमा सबै सार्वजनिक गर्ने खनालले बताए ।

सिर्जुको नजरले हान्यो नायक आर्यन सिग्देल र आकाश श्रेष्ठलाई (भिडियोसहित)

तिलु शर्मा पौडेल/मध्यान्ह

दोहा, कतार : गायिका तथा सङ्गीतकार सिर्जु अधिकारीले नेपाली चलचित्र नगरीका दुई चकलेटी नायक आर्यन सिग्देल र आकाश श्रेष्ठलाई एकै फ्रेममा समेटेकी छन् । ”नजरैले हानेर” नामक म्युजिक भिडियोमार्फत नायकद्वयलाई अधिकारीले एकै फ्रेममा समेटेकी हुन् ।

कोरोना कहरबीच पनि फिल्मी जगतका दिग्गज कलाकार तथा निर्देशकको साथ लिएर ठुलै जोखिम मोल्दै गायिकाले गीत सार्वजनिक गरेकी छन् । नजरैले हानेर नामको म्युजिक भिडियोमा नायकद्वयलाई अधिकारी आफैंले साथ  दिएकी  छन् । प्रवीण बेडवाल र अधिकारीकै आवाजमा रहेको गीतको शब्द र सङ्गीत गायिका स्वयमको रहेको छ । मन पराएर प्रेम गर्ने भए तानेर पनि बिहे गर्न सक्नु पर्ने कथा गीतले बोलेको छ ।

चर्चित कोरियोग्राफर कविराज गहतराजले निर्देशन गरेको भिडियोलाई सौरभ लामाले खिचेका हुन् । सिर्जु अधिकारीको आफ्नै अफिसियल युट्युब च्यानल मार्फत सार्वजनिक भएको भिडियोको सम्पादन अर्जुन जिसीले गरेका हुन् ।

लक्ष्मण पोखरेलको संगीतमा ‘दिलदिल’

काठमाडौं : चर्चित तथा लोकप्रीय गायिका अन्जु पन्तको स्वर र संगीतकार लक्ष्मण पोखरेलको शब्द संगीतमा दिलदिल बोलको गीत सार्वजनिक भएको छ । एसियन म्युजिक कम्पनि मार्फत सार्वजनिक भएको गीतमा दिलिम समनले भिडियोलाई निर्देशन गरेका छन् । 

इलामको रमणीय स्थानहरुमा छायांकन गरिएको भिडियोमा जतिन ताम्राकार र मल्लीका राजोपाध्यायले अभिनय गरेका छन् । मनोज चौलागाईको संगीत संयोजन रहेको गीतमा किशोर थापाको मिक्सिङ र राजेश श्रेष्ठको रेकडिङ रहेको छ । 

हरेक प्रकारका श्रोताहरुले मनपराउने शैलीबाट संगीतकारले गीतलाई तयार पारेका छन् । अडियो र भिडियो दुवै उत्कृष्ट रहेको गीतबाट यस गीतका संगीतकार आशावादी रहेका छन् । 

गीतको भिडियोलाई निर्देशक दिलिप समनले सम्पादन गरेका छन भने छायांकान शेखरदेव घिमिरे रहेको छ । गीतमा नृत्य निर्देशन राम विकको रहेको छ । निशान मगरको व्यवस्थापनमा तयार पारिएको गीतबाट आशावादी रहेको एसियन म्युजिकका संचालक ईश्वर गुरुङ बताउँछन् । 

संगीतकार लक्ष्मण पोखरेलको गायक प्रमोद खरेलको स्वरमा रहेको गीत आसु दिएर गयौ केही समय अघि सार्वजनिक भएको थियो भने संगीतकार पोखरेलको छिट्टै नै बन्दीपुर, घामपानी घामपानी, सपनाहरु झस्काई दिन्छन् लगायतका केही गीतहरु सार्वजनिक हुँदै छन् ।

अंकितबाबु अधिकारीको ‘कफी क्रस’ बजारमा

काठमाडौं : गायक तथा संगीतकार अंकितबाबु अधिकारीको सांगीतिक सौगात ‘कफी क्रस’ सार्वजनिक भएको छ । प्रेमिल शैलीको उक्त गीतमा अधिकारीको स्वर, शब्द र संगीत समावेश छ ।

गीतलाई भारतको पश्चिम बंगालका उत्कृष्ट संगीतकार सुमित विश्वकर्माले संयोजन गरेको हो । कुनै क्याफेमा कफी पिउँदै गर्दा अर्को टेबलमा बसेको कसैले तपाईंको ध्यान खिचेको छ ? कफी जत्तिकै सुन्दर, मीठो अनि माया–लाग्दो ! साँच्चिकै यस्तो अनुभव गर्नुभएको छ भने यो भिडियो पूरा हेर्नुपर्ने अधिकारीको भनाइ छ । 

भिडियोमा एक युवकलाई कफी पिउँदै गर्दा अर्को टेबलमा बसेकी सुन्दरीले आकर्षित गरेको विषय देखाइएको छ । तिनै युवतीको क्रियाकलाप र हाउभाउ देखेर युवक दंग पर्छन् । उनीहरुबीचको आँखा जुधाई, हेराहेर र अन्य भाव–संवादलाई क्याफेको एक वेटरले नजिकैबाट नियालिरहेको हुन्छ । वेटर गीतमा कहिले हास्ने त कहिले आँखा तर्ने गर्दा गीत अझै रोमाञ्चक बनेको छ । भिडियोमा गायक प्रताप दास र प्रियाना आचार्य ‘मुन्नी’को अभिनय रहेको छ । 

क्याफेमा वेटरको भूमिका अंकितबाबु आफैंले गरेका छन् । ‘यो गीत एक प्रयोग हो, मैले गर्दै आएका अन्य गीतभन्दा यो भिन्न छ, यसमा प्रयोग भएका शब्द तथा संगीतले युवा वर्गका कथा भने जस्तो लाग्छ’, उनले भने । अंकितबाबुका चर्चित गीतमा ‘के माया लाग्छ र’, ‘राम नाम’, ‘सम्झनालाई’, ‘याक्थुङ्मा कान्छी’ र ‘विनायो भाकैले’लगायत छन् । 

‘ए–सिरिज’ नामक च्यानल बाट सार्वजनिक गरिएको गीतको भिडियो निर्देशन नवीन भट्टले तथा छायांकन अनिश स्याङ्देनले गरेको हो । नवीनले यसअघि ‘मुना’, ‘वसन्त शिशिर’लगायतका भिडियो बनाएका थिए ।

‘कला क्षेत्रको विकासका लागि राज्यले दीर्घकालिन सोच बनाउनुपर्छ’

रेडियोकर्मी हुँदै कलाकारितामा होमिएका अहिलेका ब्यस्त कलाकार अशोक धिताल २०५८ देखि निरन्तर यसै क्षेत्रमा सक्रिय छन् । लोकप्रिय हास्य टेलिचलचित्र ‘भद्रगोल’मा बाहुन डनको पात्रले परिचित धिताल हाल हप्ताको दुई पटक प्रसारण हुँदै आइरहेको पारिवारिक टेलि सिरियल ‘मेरो कथा’मा ब्यस्त छन् । दर्जनौं म्युजिक भिडियो र केही चलचित्रमा काम गरेका धिताल चलचित्र ‘मेरो कथा’ को पनि नायक हुन् । कलाकारितासँगै एपिवान टेलिभिनबाट प्रसारण हुने मौलिक रियालिटी शो ‘लोक स्टार’ का कार्यक्रम संचालक पनि हुन् उनी । चलचित्रमा हास्य अभिनयसँगै विविध विधामा धितालकोे दख्खल रहेपनि दर्शकहरुले उनलाई हास्य अभिनेताको रुपमा बढी रुचाएका छन् । प्रथम काँठे लोक दोहरी महोत्सव २०७६ सम्मान पत्र, नेपाल म्युजिक अवार्ड २०७५ सममान पत्र, अर्को आँखा साप्ताहिक २०६९ युवा सिर्जनशील सम्मान लगायतका सम्मानहरुबाट सम्मानित भैसकेका कलाकार अशोक धितालले मध्यान्ह दैनिकका लागि सानु श्रेष्ठसँग गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :

पछिल्लो समय के गर्दै हुनुहुन्छ ?

टेलिभिजनमा कार्यक्रम चलाउँछु । अहिले प्रसारण भैरहेको सिरियल ‘मेरो कथा’मा पनि काम गरिरहेको छु । आफ्नै व्यवसाय पनि भएकोले यस्तै यस्तैमा ब्यस्त छु । नयाँ प्रोजेक्ट गर्ने भनेर तयारी हुँदै थियो फेरि लकडाउनको हल्लाले चिन्तित छु ।

पहिलो कोभिडको समय कसरी बिताउनु भयो ?

कोभिड १९ को विश्वव्यापी संक्रमणबाट नेपाल पनि अछुतो रहन सकेन, पहिलो चरणको संक्रमणबाट बिस्तारै पार हुँदै गएको अवस्थामा दोस्रो चरणको संक्रमण झन् ब्यापक बन्यो र राज्यले निषेधाज्ञा नै जारी गर्न बाध्य भयो । यस्तो अवस्थामा सुटिङ हुने कुरै भएन ।

कोभिडको कारण समस्यामा परेकाहरुलाई सहयोग गर्नु भएन ?

म समाजसेवामा पनि पहिलेदेखि नै सक्रिय हुँदै आइरहेका कारण सहकर्मी साथीहरु, शुभेच्छुकहरु र प्रशंसकहरुसँग सहकार्य गरेर संक्रमणमा परेकालाई स्वास्थ्य समाग्री, अक्सिजनको व्यवस्थापन तथा न्यून आए भएका चलचित्र प्राविधिक मजदुर वर्ग र आवश्यक क्षेत्रमा आर्थिक, भौतिक र नैतिक समर्थन र सहयोग गर्ने काम भयो । फेरि संक्रमण बढ्दैछ यसपालि पनि समस्यामा परेकाहरुको मद्दतमा जुट्ने छु ।

तपाईं नायक हो कि खलनायक ?

‘जस्तोसुकै चरित्र र पात्र किन नहोस्, लेखकको कल्पना र निर्देशकको परिकल्पना अनुसार अभिनय क्षमता देखाउँदै आएको छु । कमेडी सिरियल ‘भद्रगोल’मा बाहुन डन भिलेन बनेर गरेको अभिनय सबैले रुचाउनु भएको छ । चलचित्रमा इमान्दार प्रहरीको भूमिकामा देखिँदा पनि दर्शकहरुले मन पराउनु भएको पाएको छु । नायक, खलनायक भन्दा पनि आफुलाई दिइएको भूमिकामा न्याय गर्न सक्नु नै बास्तविक कलाकार हो जस्तो लाग्छ । अभिनयको नवरसभित्र रहेर जस्तोसुकै चरित्रको अभिनय गर्न सक्छु भन्नेमा म विश्वस्त छु । 

तपाईं त हास्य कलाकार पनि हो, दर्शकको रुचीमा के भिन्नता पाउनु हुन्छ ?

सबैलाई थाहा भएकै कुरा हो पछिल्लो समयमा रोमान्टिक, लभस्टारी, एक्सन भन्दा हास्य चलचित्रको दबदबा रहेको अवस्थामा गैरहास्य कलाकारहरू समेत हास्य चलचित्रमा आकर्षित भएका छन् । हास्य कलाकारलाई नै मुख्य नायक बनाएर चलचित्रहरू सफल र सुपरडुपर हिट भएको उदाहरण छन् । नेपाली दर्शकहरुको आ–आफ्नै रुची भएता पनि हास्य खुराक अलि बढी नै रुचाएको पाएको छु ।

यो क्षेत्रमा प्रवेश कहिले भयो ?

२०५८ सालदेखि म अभिनय क्षेत्रमा सक्रिय भएर लागेको हुँ । चलचित्र क्षेत्रमा प्रवेशअघि म भित्रको अभिनय कुशलता निखार्ने काम विद्यालय तथा क्याम्पसका स्टेज शोहरुमा हुन्थे । तर व्यावसायिकरुपमै यस क्षेत्रमा लागेको ०५८ बाट नै हो । विभिन्न उतारचढाबका बावजुद पनि यो क्षेत्रमा अलग पहिचान बनाउन सकेकोमा खुशी लाग्छ ।

अहिले हामी कहाँ हास्य ब्यंग्य कलाकारहरुको अवस्था कस्तो छ ?

नेपालमा हास्य ब्यंग्य अत्यधिक रुचाइने विषय हो । हास्य ब्यंग्य हाम्रो सभ्यता पनि हो । कसैको ब्यांग्यात्मक कसैको सम्वेदनात्मक आफ्नो आफ्नो तरिकाको प्रस्तुति हुने समाज हो हाम्रो । गाउँमा हुने मेला, जात्रा पर्वहरुमा पनि विशेष गरी हास्य हाउभाउ प्रस्तुत गर्ने ब्यक्ति सबैको प्रिय हुन्थ्यो । अन्य अभिनेता भन्दा हास्य अभिनय गर्ने अभिनेताहरुको आम्दानी र सामाजिक सम्मान नेपालमा अत्याधिक रहेको पाइन्छ । 

भने पछि आर्थिकरुपले पनि सन्तुष्ट हुनुहुन्छ ?

आफुले मिहेनत गरे अनुसार आर्थिकरुपले पनि म सन्तुष्ट छु । 

स्टेज कार्यक्रमहरुमा तपाईंको माग ?

कोभिड संक्रमण हुनु पहिले देश, विदेशमा हुने स्टेज कार्यक्रममा भ्याईनभ्याई हुन्थ्यो, यो बीचमा कुनै पनि स्टेज कार्यक्रममा सहभागी हुन पाएको छैन । बिस्तारै वातावरण सहज हुने क्रममा छ । मेरो अभिनय रुचाउने दर्शकहरुको माग मेरो प्रस्तुति देश विदेशका स्टेजहरुमा पनि होस् भन्ने रहेको छ । आयोजकहरु पनि मेरो माग गर्नु हुन्छ । त्यसैले समय व्यवस्थापन गरेर स्टेज शोहरुमा पनि जान्छु ।

कला क्षेत्रको बिकासका लागि राज्यको तर्फबाट के हुनुपर्छ जस्तो लाग्छ ?

कला क्षेत्र वा चलचित्र क्षेत्रले हजारौं ब्यक्तिलाई उसको सीप र क्षमताअनुसारको रोजगारी दिँदै आइरहेको छ । साथै राज्यलाई कर पनि तिर्दै आएको छ । त्यसैले यसको विकासका लागि सरकारले दीर्घकालिन कार्यक्रमहरु ल्याउनु पर्छ । यसै क्षेत्रमा आफ्नो जीवन बिताएका कलाकार, प्राविधिकहरुको वृद्धावस्था निकै नाजुक हुने गरेको छ । जसका लागि आर्थिक सहयोग वा अनुदानको व्यवस्था हुन आवश्यक छ । पेशामा सम्बद्ध कलाकर्मीरुको प्रोत्साहनका लागि प्रशिक्षणलगायत अवसरको सिर्जना गर्नुपर्ने देखिन्छ ।

‘सम्पादनको मुख्य पक्ष यसको थिम बुझ्न जरुरी छ’

संगीता खत्री नेपाली कला क्षेत्रमा कला सम्पादकको रुपमा परिचित नाम हो । आफ्ना कार्यमार्फत ख्याति कमाउन सफल खत्रीले यो क्षेत्रमा पु¥याएको योगदानस्वरुप विभिन्न मान सम्मान, पुरस्कार र अवार्ड प्राप्त गरेकी छिन् । चलचित्र, सिरियल र म्युजिक भिडियोमा उनले आफ्नो उत्कृष्टता प्रदर्शन गरेकी छिन् । उनले ‘दृष्टि’, ‘हाम्रो नेपाल’, ‘एकल महिला’, ‘धोका’, ‘नियत’, ‘जातभात’, ‘विमला’, ‘काजल’, ‘परदेशी’, ‘व्यथा’, ‘तीजको व्यथा’ जस्ता प्रस्तुतिमा आफ्नो क्रियशनमार्फत तारिफ बटुल्न सफल भएकी छिन् । आफ्नो हरेक काममा विशिष्टता प्रस्तुत गर्ने कोशिसमा रहेको बताउने संगीतासँग मध्यान्ह दैनिकका लागि प्रतिक्षा गौतमले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :

कला क्षेत्रमा यहाँको प्रवेश कसरी भयो ?

मेरो रुचीको क्षेत्र हो यो । बिस्तारै बुझ्दै र अध्ययन गर्दै यो क्षेत्रमा आएँ । म यस्तै सन् २००९ देखि यो क्षेत्रमा आएकी हूँ ।

अहिलेसम्म के कति काम गर्नुभयो ?

चलचित्र, सर्ट मुभी र म्युजिक भिडियोहरूमा काम गरें । म चलचित्र, सर्ट मुभी र म्युजिक भिडियोमा नै आफूलाई व्यस्त राख्दै आएकी छु । एक दर्जन जति भयो होला अहिलेसम्म आउँदा । 

कला क्षेत्रमा आउनका लागि के ले प्रेरित गर्‍यो यहाँलाई ?

मैले माथि पनि भनें मेरो रुचीको क्षेत्र हो यो । रुचीको क्षेत्र भएका हुनाले यो क्षेत्रमा केही उल्लेखनीय कार्य गरौं भन्ने लागिरहन्थ्यो । पहिलादेखि मुभिहरू हेर्थें, कसरी बनाइन्छ भन्ने जिज्ञासा हुन्थ्यो ? पछि सिक्दै बुझ्दै जाँदा मैले योभन्दा राम्रो गर्न सक्छु भन्ने लाग्यो र यो क्षेत्रमा तानिएँ ।

गाह्रो सजिलो के पाउनुभयो त यो क्षेत्रमा ?

हरेक क्षेत्रमा राम्रो प्रस्तुति दिनु भनेको जटिल काम नै हो भन्ने लाग्छ । फेरि तपाईंले कसरी लिनुहुन्छ आफ्नो कामलाई भन्ने हो । सामान्य त सबैले गर्ने गर्छन् केही सिकाइ पछि । त्यसमा विशिष्टता प्रस्तुत गर्नु आफैँमा चुनौती हो । म हरेक मेरा काममा विशिष्टता प्रस्तुत गर्ने कोशिसमा हुन्छु । हरेक काममा केही उल्लेखनीय प्रस्तुत गरौं भन्ने लाग्छ । सायद त्यही भएर नै होला भन्ने लाग्छ मेरा कार्यलाई मन पराइएको छ । मलाई पनि सुरु सुरुमा गाह्रो थियो, अहिले सहज छ । सिक्दै गएपछि सहज हुन्छ । गाह्रो त गाह्रो काम नै हो यो । कसरी अझै राम्रो गर्ने भन्ने हुन्छ हरेक प्रस्तुतिमा ।

आफ्ना प्रस्तुतिलाई दर्शकमाझ पु¥याउँदा केमा बढी फोकस हुन जरुरी हुन्छ जस्तो लाग्छ  ?

मलाई के लाग्छ भने राम्रो कामका लागि नै फोकस हुनुपर्छ । समय दिएर काम गर्नुपर्छ । सर्टहरू मिलाउनु पर्छ । क्वालिटीमा ध्यान दिनुपर्छ । कलरमा ध्यान दिनुपर्छ ।

कतिको च्यालेन्ज हुन्छ ?

राम्रो प्रस्तुतिका लागि यसमा मात्र होइन हरेक क्षेत्रमा त्यतिकै च्यालेञ्ज रहन्छ ।

तपाईंको भविष्यको योजना ?

मैले यही क्षेत्रमा नै आफ्नो सपना र विपना एक गरेर अघि बढिरहेकी छु । यही क्षेत्रमा अझ उत्कृष्टता हासिल गर्ने योजना रहेको छ । अझ राम्रो गर्ने योजना छ । यही क्षेत्रमा विशेष पहिचान कायम कसरी गर्ने भनेर हरसमय तल्लिन रहन्छु । यो क्षेत्रबाटै मेरो आफ्नो पहिचान जुन स्थापित भएको छ त्यसलाई अझ व्यापक र विस्तारको योजनामा छु ।

भविष्य कस्तो देख्नुहुन्छ ?

राम्रो छ नि । प्रोफेसनल भएर काम गर्नुप¥यो । बुझेर सिकेर आफूले राम्रो गर्छु भनेर लाग्दा राम्रो छ ।

यहाँले गरेका काम मध्ये आफैँलाई मन परेको काम ?

आफूले गरेका काम सबै राम्रा लाग्छन् । तर, जहिले पनि योभन्दा अझ राम्रो गर्न पाए हुन्थ्यो भन्ने चाहिँ लाग्छ । सबै राम्रै लाग्छ मलाई त । तर ‘एकल महिला’को काम आफैँलाई राम्रो लागेको काम हो ।

सम्पादन गर्दा चाहिने मुख्य कुरा के बुझ्न जरुरी हुन्छ ?

मुख्य कुरा यसको थिम बुझ्न जरुरी छ ।

एउटा श्रव्य दृश्य सामग्री सम्पादनको कस्तो भूमिका रहन्छ ? के निर्देशक तथा छायाँकारले खिचेर ल्याएका दृश्यलाई काटने र जोड्ने काम मात्रै हो ?

तपाईंले भने जस्ते विलकुलै होइन । एकदमै होइन । निर्देशक तथा छायाँकारले खिचेर ल्याएका दृश्यलाई सिलसिलेवार कथामा ढाल्ने महत्वपूर्ण जिम्मेवारी फिल्म सम्पादकको हुन्छ । अहिले फिल्मलाई कस्तो बनाउने भनेर निर्देशकहरूले सम्पादकसँग पनि सल्लाह लिने गरेका छन् । काट्ने र जोड्ने काम मात्रै सम्पादन होइन । फिल्मको स्क्रिप्टदेखि नै काम गर्न थालिएको छ ।

हामीकहाँ सम्पादन गर्नेहरूको अवस्था कस्तो रहेको पाउनुहुन्छ ?

अहिले फिल्म निर्माणको क्रम बढेसँगै प्राविधिकले पनि राम्रो आम्दानी गरिरहेका छन् । सम्पादनको काम गर्दा आर्थिक रूपमा पनि सक्षम हुने अवस्था आएको छ । धेरै राम्रो छ । पछिल्लो समय कोरोना संक्रमणका कारण ठूलो पर्दाका चलचित्र कम बनेका भएपनि सर्ट भुमि, सिरियल, टेलिचलचित्र, हास्य सिरियल, म्युजिक भिडियामा तथा अन्य दृश्य सामग्रीमा राम्रा फिल्म सम्पादकहरू व्यस्त नै रहेको पाउँछु म ।

‘डान्स बाँके डान्स’को उपाधि सुविन तामाङलाई

पवन जयसवाल/मध्यान्ह

नेपालगञ्ज (बाँके) : ‘डान्स बाँके डान्स’को उपाधि सुविन तामाङले जितेका छन् । फाइनलमा १७ जना प्रतिस्पर्धीलाई पछि पार्दै तामाङले उपाधि जितेका हुन् । उपाधि विजेता तामाङले नगद ५० हजार रुपैयाँ र प्रमाण–पत्र प्राप्त गरे । डान्स बाँके डान्सको ग्य्रान्ड फिनाले मेरो प्लानेट नेपालगञ्जमा भएको थियो ।

त्यस्तै अर्जुन तिवारी उपविजेता बन्न सफल भए । तिवारीले नगद २५ हजार रुपैयाँ प्राप्त गरे । रोयल डान्स प्रालिको आयोजनामा बाँके, बर्दिया, दाङ र कैलालीको विभिन्न शहरहरुमा भएको अडिसनबाट छनोट भएर फाइनलमा प्रवेश गरेका १७ जनाबीच प्रतिस्पर्धा भएको थियो । 

प्रतियोगितामा चर्चित डान्सर प्रदिप लामा निणार्यकको रुपमा रहेका थिए । कार्यक्रमको उद्घोषक संचारकर्मी तथा शिक्षक रवि बस्नेतले गरेका थिए भने उनलाई मिडियाकर्मी प्रेरणा गिरी र हृदेश आचार्यले साथ दिएका थिए । कार्यक्रममा रोयल डान्स एकेडेमीको शो प्रस्तुित रहेको थियो भने साथमा चर्चित गायकद्वय प्रमोद डिजी र महेन्द्र सेडाईले आफ्नो प्रस्तुति दिएर दर्शकहरुलाई मनोरञ्जन दिएका थिए ।

प्रतियोगितालाई सके जति आफूले राम्रो बनाउन खोजेको र त्यसमा सोचे अनुरुप आफूहरु सफल भएको प्रबन्ध निर्देशक भरत शाही र रोयल डान्स प्रालिका प्रमुख रोहित थापाले बताए ।

‘मौलिक बाजाहरू मुलधारको गीत संगीतमा बढी प्रयोग गर्नुपर्छ’

नेपाली गीतसंगीतको क्षेत्रमा अनेक स्रष्टा, सर्जकहरुले आफ्नो जीवन ब्यतित गरेका छन् । पर्दा अगाडि आउने सर्जकको जतिको मिहिनेत हुन्छ, पर्दा पछाडि बस्नेहरुको पनि त्यतिकै मिहिनेतले मात्रै एउटा सुन्दर रचना दर्शक माझ आइपुग्छ । यस्तै पर्दा पछाडि रहेर सुन्दर सिर्जनाहरु गरिरहेका गायक, संगीतकार हुन् अशोक कुमार राई । बाल्यकालदेखि नै गीतसंगीत भनेपछि हुरुक्कै हुने उनको आनीबानीले नै आज संगीतको क्षेत्रमा यो सफलता हासिल गरेका हुन् । ताप्लेजुङको हाङपाङका स्थानीय राईकोे जन्म २०२७ सालमा भएको हो । २०४६ साल देखि निरन्तर संगीतकर्ममा सक्रिय रहँदै आएका उनी हाल नेपाल संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा–प्रतिष्ठानमा प्राज्ञ परिषद सदस्यको रुपमा कार्य सम्पादन गर्दै आइरहेका छन् भने संगीत विभाग प्रमुख पनि हुन् । उनले हजारौं गीतमा संगीत भरेका छन् भने तीन सयभन्दा बढी स्टेज सांगीतिक प्रस्तुति दिएका छन् । उनको वतासेको घुम्ति, मन पो दुख्योकी, रहर, यात्रा आरम्भ, आयाम, यो जीन्दगी, अनौंठो यात्रा, देउसी भैलो गीत, पाथीभरा माता भजन लगायतका एल्बम प्रकाशित छन् । फिल्मी संगीततर्फ पल्टन, जवाफ, चेसुङ, छिमेकी, शस्त्र र लिम्बु भाषको चलचित्र ‘मासेमी’मा संगीत दिएका छन् । मौलिक बाजाहरुको खोजी र संरक्षण गर्न लागिपरेका, दर्जनौं अवार्ड र सम्मानबाट सम्मानित भएका कुशल संगीत सर्जक प्राज्ञ अशोक कुमार राईले मध्यान्ह दैनिकका लागि सानु श्रेष्ठसँग गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :

नेपाल संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानको आयोजना र किरात याक्थुङ चुम्लुङ पाँचथरको व्यवस्थापनमा हालै सम्पन्न प्रदेशस्तरिय लोक बाजा प्रशिक्षण कार्यक्रमको उपलब्धी कस्तो पाउनुभयो ?

यो कार्यक्रम गत मंसिर १५ गतेबाट २७ गतेसम्म पाँचथर फिदिममा संचालन भएकोे थियोे । जसमा तीन जिल्लाका २२ जना प्रशिक्षार्र्थीहरुले सहभागिता जनाएका थिए । १२ दिने उक्त कार्यक्रममा मुख्य प्रशिक्षक यासेली योङहाङ हुनुहुन्थ्यो । हामीले प्रशिक्षार्र्थीहरूलाई यो बोध गरायौं कि च्याब्रुङ बजाउन पनि संगीत पढ्नु पर्ने रहेछ । हामीले प्रशिक्षणलाई तीन प्रकृतिमा विभाजन गरेर संचालन गरेका थियौं । पहिलो परम्परागत रुपमा च्याब्रुङ बजाउने र नाच्ने तथा त्यसको समाजिक, सांस्कृतिक र धार्मिक जानकारी दिने काम गर्‍यौं भने दोस्रो संगीत सम्बन्धी सैद्धान्तिक ज्ञान र अहिले प्रचलित प्रविधिको प्रयोग र यसबाट गरिने संगीत संयोजनका विषयमासमेत जानकारी दिने काम गर्‍यौं । यस्तो खाले प्रशिक्षण कार्यक्रम सम्भवत पहिलो पटक संचालन भएकोेले प्रशिक्षार्र्थीहरूले केही दिन असजिलो महसुस गरे पनि बिस्तारै यस विधिको सिकाईले व्यवस्थित ढंगले छिटो र सजिलोसँग च्याब्रुङ बजाउन र नाच्न सिकिने जानकारी पाए ।

लिम्बु समुदायकोे अत्यन्तै पुरानो मौलिक बाजा के च्याब्रुङको पनि संरक्षणमा लाग्नु भएको छ, के अघिल्ला पुस्ताले यसको महत्व नबुझेर हो ?

म च्याब्रुङ मात्रै नभएर सिंगो नेपाली मौलिक बाजाहरू संरक्षण र संवद्र्धनसँगै ती बाजाहरू बजाउन योग्य वाद्यवादक उत्पादन गर्नु पर्छ भन्ने अभियानमा लागेको छु । किनकि यी मौलिक बाजाहरू मुलधारको गीत संगीतहरूमा बढी भन्दा बढी प्रयोगमा ल्याउन सकियो भने मात्रै ती बाजाहरू र हाम्रा वाद्यवादक कालान्तरसम्म संरक्षण हुन र जिवित रहन सक्छन् भन्ने मेरो मान्यता छ ।

के च्याब्रुङ कस्तो अवसरमा नाच्ने र बजाउने बाजा हो ?

च्याब्रुङ विशेष त लिम्बू जातिको सुःखद र शुभ कार्यमा बजाइने मौलिक बाजा हो । यो बाजा हरेक सुखद कार्य जस्तै विवाह, ब्रतबन्ध, घरपैचो आदि शुभकार्यहरूमा नबजाउँदा सो कार्य अपुरो हुने विश्वास रही आएको छ । 

अघिल्ला पुर्खाले अव्यवस्थित र अवैज्ञानिक ढंगले प्रयोग गरेका कारण यसलाई समय अनुसार आधुनिकीकरण गर्न खोज्नु भएको हो ?

हाम्रा सबै मौलिक बाजाहरू हालसम्म परम्परागतरुपमा नै बजाइँदै र सुनाइँदै आएको पाइन्छ । त्यो नै त्यसको सौन्दर्यता हो । यी हाम्रा बाजाहरू बजाइने भनेको विभिन्न चाडपर्व, विवाह, ब्रतबन्ध, मेलापर्व आदि शुभकार्यहरूमा नै हो । त्यस ठाउँमा व्यवस्थित र बैज्ञानिक ढंगले बजाउँदा पनि त्यसको मौलिकता नझल्किन र व्यवहारिक पनि नहुन सक्छ । तर जब हामी गीतहरूमा अन्य बाजाहरूसँग मिलाएर वा रेकर्डिङ गरेर अर्केष्ट्राहरूमा बजाउँछौं तबमात्र हामीले हाम्रा बाजाहरू व्यवस्थित ढंगले सुरताल र संगीत निर्देशन अनुसार बजाउनु पर्ने रहेछ भन्ने कुरा थाहा पाउँछौं । त्यसका लागि हाम्रा मौलिक बाजाहरू बजाउने वाद्यवादकहरूसँग पारम्भिक रुपमा भए पनि संगीतको ज्ञान हुनै पर्ने हुन्छ । जसले गर्दा अझ हाम्रा बाजाहरू बजाउने तौरतरिकामा निखारता आउन सक्छ ।

नेपाल संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा प्राज्ञ हुनुहुन्छ, यो राजनीतिक नियुक्ति र राज्यकोष रित्ताउने संस्था हो उपलब्धी केही छैन भन्छन् नि ?

राजनैतिक नियुक्ति भन्दा पनि यसलाई म फरक हिसाबले बुझ्न अनुरोध गर्दछु । कुनै राजनैतिक संस्थाले सिफरिस गरेता पनि यो नेपाल सरकार कै संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयद्वारा गठित सिफारिस समितिले नै छनोट गरेर सम्बन्धित विषय विज्ञको रुपमा ४ वर्षका लागि नियुक्ति दिने हो । नियुक्ति लिने व्यक्तिले पद र जिम्मेवारी लिएपछि सो अनुसार जिम्मेवारी पूर्वक काम गर्न सकिएन वा सकेन भने जुनसुकै संस्थामा जुन सुकै पदमा नियुक्ति किन नहोस् राज्यकोषको सम्पत्ति दोहन मात्रै हुनेछ, त्यसैले यो राजनीतिक नियुक्ति र राज्यकोष रित्ताउने संस्था हो भनेर लान्छना लगाउनु अलि न्यायोचित नहोला । उपलब्धीको विषयमा मेरो संगीत विभागले हालसम्म जिम्मेवारी पाएको काम सतप्रतिशत पुरा गरेको छ । हामीले ताप्लेजुङको ओलाङ्चुङ्गोलादेखि दार्चुलासम्म पुगेर त्यहाँको मौलिक संस्कृतिसँग जोडिएका संगीतसँग सम्बन्धित कुराहरूको अभिलेखिकरण गर्ने काम गरेका छांै । यो बाहेक अन्य धेरै कामहरू पनि गरेका छौं त्यो तपाईं स्वयं उपस्थित भएर लेखाजोखा गर्न सक्नु हुनेछ ।

नेपाल संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा तपाईंको प्रवेशपछि यो क्षेत्रको विकासका लागि सम्झन योग्य के काम गर्नुभयो ? 

म त्यहाँ प्रवेश गरेपछि धेरै कामहरू हुन नसके पनि केही यस्ता कामहरू भएका छन्, जुन काम पछिसम्म पनि सम्झन योग्य छन् । म संगीत विभागमा बसेर गरेका केही कामहरू यहाँ उल्लेख गर्न चाहन्छु, २४ वटा मौलिक नेपाली बाजाहरुको पाठ्यपुस्तक लेखन र प्रकाशन, प्रदेश १ मा प्रचलित तथा लोपोन्मुख नेपाली बाजाहरूको अभिलेखिकरण, प्रदेश १ स्तरीय बहुभाषिक संगीत उत्सव, सुदूरपश्चिम धनगढीमा राष्ट्रिय गीत महोत्सव, पोखरामा प्रचलित तथा लोपोन्मुख बाजा प्रदर्शनी तथा प्रस्तुति, आधुनिक नेपालमा राजनैतिक तथा सामाजिक परिवर्तनमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका गीत तथा गीतकारहरूको विवेचनात्मक समालोचना लेखन, दार्चुलाका सौका, दाङका थारु, ताप्लेजुङका वालुङ, समुदायको लोपोन्मुख धुन संकलन गरी रेकर्डिङ गर्नुका साथै २० जना वाद्यवादकद्वारा प्रस्तुति साथै ३५ जना मौलिक बाजा वाद्यवाादनहरूद्वारा सारङ्र्गीको धुन प्रस्तुति गरिसकेका छौं । हाल राई तथा लिम्बू समुदायको मुन्धुम धुन तथा तालहरूको अभिलेखिकरण गरिँदैछ, प्रदेशस्तरीय नेपाली मौलिक बाजाहरूको ५ स्थानमा १० प्रकारका बाजाहरू प्रशिक्षण कार्यक्रम संचालन भइरहेको छ ।

आफ्नो आगामी योजनाहरू पनि बताइदिनु हुन्छ कि ?

मुलतः हाम्रो जति पनि मौलिक गीत संगीतहरू छन् त्यसलाई व्यवस्थित ढंगले संरक्षण गर्नु नै हो । त्यसका लागि अध्ययन अनुसन्धान गर्नुका साथै त्यसको प्रदर्शन र अभिलेखिकरण गर्नु, देशव्यापीरुपमा मौलिक बाजा प्रशिक्षण अभियान संचालन गरेर ठाउँ ठाउँमा मौलिक बाजाहरूको मात्रै अर्केष्ट्रा समूह तयार गर्ने, विभिन्न कार्यक्रममार्फत संसार भर हाम्रो मौलिक बाजाहरू चिनाउने काम सँगसँगै दक्ष र योग्य वाद्यवादकहरू प्रशस्त मात्रामा तयार गर्ने र तिनीहरूलाई व्यावसायिकरुपमा आत्मनिर्भर बनाउने नै हो । 

खासमा प्राज्ञ नियुक्ति हुन शैक्षिक योग्यता चाहिन्छ कि सम्बन्धित विषयमा विद्यत्व हुनु पर्छ ?

प्राज्ञको शाब्दिक अर्थ सम्बन्धित बिषयको विज्ञ नै हो भन्ने जनाउँछ त्यसैले जुनसुकै प्रतिष्ठानको सदस्य हुनलाई सम्बन्धित क्षेत्रमा प्रचुरमात्रा काम गरेको अनुभव, त्यस विषयमा विज्ञता हासिल गरेको र अध्ययन अनुसन्धान गर्न सक्ने क्षमता भएको व्यक्ति नै हुनुपर्छ ।

परिचित संगीतकार हुनुहुन्छ, अहिलेका युवा पुस्ताले नेपाली गीतसंगीतप्रति चासो नदिनुको कारण के होला ?

होइन, उनीहरूका सबै गीतहरू अर्थात सृजनाहरू नेपाली नै हुन् । त्यसमा यतिमात्र फरक हो जुन हाम्रो मौलिकताको रंग अलि गाढा हुनुपर्ने हो त्यो मात्र कम भएको हुन सक्छ । यसमा अहिलेको आधुनिक प्रविधिको प्रभाव र त्यसैमाथि नेपालमा अध्ययन अध्यापन भइरहेका संगीतमा पनि हाम्रो नेपाली माटोको संगीत भन्दा बाहिरको संगीत अलि धेरै हावी पो भएको हो कि भन्ने पनि लाग्छ । त्यसैको प्रभाव पनि हुन सक्छ अहिलेको संगीत । त्यो कोणबाट पनि विचार गर्नु पर्ने छ ।

तपाईं राजनीतिमा पनि सक्रिय हुनुहुन्छ, कलाकारले पार्टीको झण्डा बोक्नु हुन्न भन्छन् नि ?

कलाकारले मात्र नभई उद्योगी, व्यापारी, कर्मचारी, पत्रकार, विद्यार्र्थी, सर्वसाधरण आदि जुनसुकै व्यक्ति किन नहोस् आफ्नो विचार अनुसार राजनैतिक आस्था राख्नु उसको नैसर्गिक अधिकारको कुरा हो । झण्डा बोक्नु वा पार्र्टी राजनीति गर्नु–नगर्नु उसको विचार हो । जहाँसम्म कलाकारको विषय छ कसको झण्डा बोक्यो, कुन पार्र्टीको राजनीति गर्‍यो भन्दा पनि नेपाली गीत संगीतको लागि उसले के योगदान गर्‍यो भन्ने विषय चाहिँ महत्वपूर्ण हो । यदि कसैले कलाकारको खोल ओढेर कलाकारितालाई नै भर्‍याङ बनाएर आफ्नो व्याक्तिगत अभिष्ट पूरा गरेको छ र गर्छ भने त्यो गलत हो ।

अन्त्यमा, समग्र कला क्षेत्रको उत्थानको लागि राज्यले खेल्नुपर्ने भूमिका र यससँग आवद्ध स्रष्टा, कलाकर्र्मीहरूले निभाउनुपर्ने दायित्व के हुनुपर्छ ?

हाम्रो मौलिक कला संस्कृतिको क्षेत्रमा एक छेउमात्र त्यो पनि ‘हो कि हो कि’ जस्तोमात्र काम भएको छ, गहिरो अध्ययन अनुसन्धान दस्तावेज आदिका कामहरू प्रसस्त मात्रामा गर्न बाँकी नै छन् । आफ्नो कला सांस्कृति संस्कार भनेको हाम्रो आत्मा हो देशको प्रमुख पहिचान नै त्यही हो । यस क्षेत्रलाई संरक्षण संवद्र्धन र प्रवद्र्धन गर्न पुग्दो मात्रामा ध्यान दिइएन भने राष्ट्र फूल बिनाको बगंैचा जस्तो हुनेछ जहाँ कुसंस्कार अराजकता स्वार्र्थीपन आदिको राज हुनेछ । अब कल्पना गरांै त्यो अवस्थामा राष्ट्र कस्तो होला । हामी छोटो समयको लागि मात्रै काम नगरौं । खाली आफ्नो लागि मात्रै होइन आउँदो पुस्तालाई पनि सम्झेर काम गरौं । हामीले काम त गरेका छौं तर गरेका ती कामहरूले आफ्नो समुदाय, क्षेत्र र राष्ट्रका लागि के कति योगदान भयो त्यता तिर पनि सोचौं भन्ने लाग्छ ।

नविन र रचनाको ‘मेरी डल्ली’

काठमाडौं : गायक नविन पौडेल र गायिका रचना रिमालको स्वरमा नयाँ गीत सार्वजनिक भएको छ । ‘मेरी डल्ली’ बोलको गीत एसआरसी फिल्मको युट्युब च्यानलमार्फत सार्वजनिक भएको हो ।

डीपी खनालको शब्दमा तयार भएको गीतमा राजेन्द्र बजगाईंले संगीत भरेका छन् । फिल स्टुडियोमा रेकर्डिङ गरिएको गीतको मिक्सिङ तथा मास्टरिङ कुमार केसीले सम्हालेका छन् ।

‘मेरी डल्ली’ म्युजिक भिडियोमा सुधिर श्रेष्ठ र बिना राउतलाई फिचरिङ गरिएको छ । म्युजिक भिडियोलाई सुबोल थापाले निर्देशन गरेका हुन् भने उनैले कोरियोग्राफी पनि सम्हालेका छन् ।

नवराज उप्रेतीले छायांकन गरेको म्युजिक भिडियोलाई नविन निरौलाले सम्पादन गरेका हुन् । म्युजिक भिडियोको निर्माता दिपा पौडेल हुन् ।

व्युटिसियन लक्ष्मी महतको ‘हेल्थ एण्ड व्युटी’ पुस्तक सार्वजनिक

काठमाडौं : व्युटिसियन लक्ष्मी महतको ‘हेल्थ एण्ड व्युटी’ पुस्तक सार्वजनिक भएको छ । 

काठमाडौंमा एक समारोहका बीच महतको पुस्तक सार्वजनिक भएको हो । कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि सिटिईभिटीका पूर्व सदस्य सचिव गोविन्द गजुरेल लगायतले पुस्तक लोकार्पण गरेका हुन् ।  

गजुरेलले सौन्दर्य पेसामा फेसियल भ्यालुले महत्व राख्ने भएकाले सौन्दर्यकलामा सौन्दर्य चेतनाको आवश्यक हुने बताए । पुस्तक प्रकाशनका लागि सृजनशिलताको आवश्यक रहेको बताए ।

पुस्तक लोकार्पणका क्रममा महतले सौन्दर्य कार्य सम्वन्धि सिकाई पुस्तक तयार हुन ४ वर्ष समय लागेको बताइन् । पुस्तक तयार हुनेबेला सम्म थुप्रै आरोह अवरोह खेप्दै पुस्तक तयार भएको महतले बताइन् ।

लायन्स क्लब इन्टरनेशनलका पूर्व गभर्नर मधुकर उपाध्यायले पुस्तकको विषयमा चर्चा गरे । उपाध्यायले लोकार्पित पुस्तकले मुलुकभर सौन्दर्य व्यवसाय गर्न चाहने र सौन्दर्यकला सिक्न चाहने विद्यार्थीहरूका लागि उपयोगी हुने बताए ।

टिआईटिआईका डाइरेक्टर महेश्वर भट्टले सौन्दर्यकलालाई मर्यादित बनाउनु पर्ने बताए । उनले विनासाधना पुस्तक तयार गर्न नसकिने हुनाले अथक मिहेनत र परिश्रमले जन्मिएको पुस्तकले भर्खरै सौन्दर्यकला सिक्न चाहनेहरुले घरमै बसेर अध्ययन गरेरै सिक्न सकिने बताए । 

न्यु लुक्स कस्टमेटिकका फाउण्डर विश्व किरण जैन, बालाजु स्कुल अफ ईन्जिनियरिङ सिटीईभिटीईका गुणानन्द झा, बाग्मती प्रदेश सिटीईभिटीईका प्रमुख तौलेन्द्र आचार्य, सिटीईभिटीईकी को–अर्डिनेटर राजेश्वरी श्रेष्ठ लगायतले महतलाई शुभकामना व्यक्त गरेका थिए ।

पुस्तकका लेखक महत सौन्दर्य विज्ञ तथा सिटीईभीटी का सीप परिक्षण मुल्यांकनकर्ता हुन् ।