-छबि सापकोटा
अभाव, साहस र आत्मविश्वासले मुना घिमिरे श्रेष्ठलाई नेपालकै पहिलो डोजर अप्रेटर भनेर चिनाउन सफल भएको छ । गोरखाको हर्मीमा जन्म र तनहुँमा आबुखैरनीमा बाल्यकाल बिताइन् । सामान्य परिवारमा जन्मएकी दुई दिदी बहिनी मध्ये मुना जेठी छोरी ।
घरको जेठो सन्तान भएको हुँदा मुनाले आफ्नो घरको समस्यामा नजिकबाट देख्नु पर्यो । घरमा छोराको जन्म नहुँदा आफन्त, छिमेकी र समाज हेर्ने दृष्टिकोणलाई जवाफ दिन केही नयाँ गरेर देखाउने दृढ इच्छा शक्ति मुनामा सानैदेखि थियो । घर छेउमा मध्य–मस्याङ्दी जलविद्युत आयोजनामा डोजरले काम गरेको बाल्यकालमा देखेकी मुनालाई लागेको थियो, डोजरले कसरी काम गर्छ ?
मानिसले दिनभरमा गर्ने काम एकै छिनमा कसरी गर्न सक्छ ? त्यस्तै कौतुहलताले मुनालाई डोजर चलाउने मोह थियो । जहाँ इच्छा त्यहाँ उपाय भने जस्तै एक कन्सट्रक्सन कम्पनीको रिसेप्सनिष्ट भइन् । काम गर्दै जाँदा अप्रेटरले डोजर चलाएको हेर्दाहेर्दै उनलाई समेत डोजर सिक्न मन लाग्यो । डोजर सिक्ने अवसर कम्पनीका सञ्चालकले दिएपछि उनले सानोमा देखेको सपना पुरा भयो । ६ महिनामै डोलर चलाउन सिकिन् ।
तनहुँबाट बाँकेको कोहलपुर पुगेर आफनो सपना २०५६ मा साकार भयोे । मुना १७ वर्षको उमेरमै डोजरको सिटमा बसेर काम सुरु गरिन् । बाँकेको चिसापानी सुर्खेत सडक ग्राबेल गर्दा डोजर चलाउने कामको थालनी भयो ।
एक महिलाका लागि हेभी इक्वीपमेन्ट चलाउन त्यति सहजता थिएन, आज भन्दा २५ वर्ष अघि कुनै पनि महिलाले नगरेको डोजर चलाउने काम कल्पना बाहिरको कुरा थियो । सुरुमा डोजरको सिटमा बस्दा उनलाई संसार जितेको अनुभव भएको थियो ।
महिलाले डोजर चलाएको समाचार गोरखापत्रमा छापिएपछि पहिलो महिला डोजर चालकको रुपमा स्थापित भइन् । देशभर पुरुष डोजर चालक भएको स्थानमा एक्लो महिला डोजर चालक आफैमा नौलो काम थियो ।
२०५६ सालदेखि २०६६ सालसम्म १० वर्ष विभिन्न निजी कन्सट्रक्सन कम्पनीमा काम गरेर आफुलाई अब्बल महिला डोजर चालकको रुपमा स्थापित भइन् । १० वर्षको बीचमा आएको दुःख कष्ट, महिलालाई हेर्ने दृष्टिकोणलाई चिर्दैै आफुलाई प्रमाणित गरेर देखाउन सफल भइन् । त्यसपछि २०६७ सालमा नेपाल सरकारको सडक विभागको हेभी इक्वीपमेन्टको कार्यलयमा करारमा डोजर चालकको रुपमा काम गर्न प्रवेश गरिन् ।
सरकारी सेवामा समेत सुरुमा अविश्वास धेरैले गरेको थिए, तर उनले आफैलाई प्रमाणित गर्दै ६ वर्ष अस्थायी रुपमा काम गरिन् । २०७२ मा लोकसेवा पास गरेर डोजर अप्रेटर हुदै अहिले सडक विभाग अन्र्तगत हेभी इक्वीपमेन्ट डिभिजन नयाँ बानेश्वरमा सिनियर डोजर अप्रेटरमा छन् । सरकारी जागिरे भएपछि वर्षाको समयमा कति बेला कहाँ पहिरो जान्छ त्यहि पुग्नु पर्ने हुन्छ । रातभर काम गरेको अनुभव समेत छ मुनासँग । नेपालको डाँडापाखा, साघुँरो सडक, भिरपाखामा डोजर लगेर चलाउने आट कमै महिलालाई मात्र होइन पुरुषलाई समेत हुदैन । तर त्यो साहस र आत्मबिश्वास मुनामा देखिन्छ ।
आत्मविश्वास र मेहनत
लामो समय डोजर चलाएर जान्ने भएपनि महिलाले गर्न सक्दैन भनेर काम नपाएको धेरै कथा उनी आफैले सुनेकी छन् । कामको लागि कन्सट्रक्सन कम्पनी धाएको अस्ति भर्खर जस्तो छ उनलाई । त्यति बेला कन्सट्रक्सन कम्पनी नगरेको विश्वास अहिले पनि उनलाई झस्काउने गरेको छ । उनको यो २५ वर्षे डोजर चालकको यात्रामा कति बाधा आए, कतिले कुरा काटे, तर उनलाई घरपरिवार र श्रीमानले साथ दिए ।
‘म पनि एक महिला हुँ । मैले गर्न सकेको छु भने अरुले किन गर्न सक्दैनन् ? दृढ अठोट लगाएर प्रयास गर्ने हो भने कुनै पनि क्षेत्रम सफल हुन सकिन्छ’ उनी भन्छिन्, ‘डोजर चलाउने मेसिनको काम भएकाले धेरै नै होस पु¥याउनु पर्ने हुन्छ ।’
देश घुम्ने अवसर
धेरै क्षेत्रमा महिलाले गर्न सक्छन भनेर प्रमाणीत भइरहेको छ । डोजर चलाउने सेक्टर फिल्ड वर्क हो । सहज स्थानमा भन्दा दुर्गमका डाडाँ पाखा पुगेर काम गर्नु पर्ने हुन्छ । अरु पेसा भन्दा ग्राहो त देखिन्छ, तर काम गर्ने हो भने यो क्षेत्रबाट राम्रो रोजगारीको अवसर छ ।
मुनालाई यही कामले देश घुमाएको छ । नेपालको अधिकांश जिल्ला पुर्याएको छ । २०५७ सालमा इटहारीमा काम गर्दा पुर्व–पश्चिम राजमार्ग जाम नै भएको थियो । उनले चलाएको डोजर हेर्नेको भीडले ।
महिलाले डोजर चलाएको भन्दै राजमार्गमा गुड्ने सवारी साधन चालकदेखि स्थानीय समेत आएर भिड लागेको सम्झदा उनलाई आफ्नो पेसा प्रति थप प्रोत्साहन मिलेको थियो । धेरै नै भीड लाग्न थालेपछि त्यो साइटमा अरुलाई जिम्मा लगाएर फर्कनुपरेको अनुभव समेत छ । अझै पनि डोजर चलाउदाँ महिलाले चलाएको भनेर हेर्ने धेरै नै छन ।
मुनाले नेपालमा मात्र होइन, भारतको गुजरातमा २००५ देखि २००८ सम्म ३ वर्ष डोजर चलाइन् । यति बेलामा भारतको गुजरातका उपलेटा नगरपालिकाबाट सम्मान पाउनु भएको थियो ।
चुनौतीका बाबजुद पनि नेपालकी पहिलो डोजर चलाउने महिला भनेर चिनिन् पाउँदा गर्व लागेको उनी बताउनुहुन्छ । यो क्षेत्रले अवसर कुरी रहेको छ । सरकारी कोटा हुन्छ तर आवेदन दिने कम छन महिला । महिला र पुरुषमा केही शारिरिक बनोट फरक होला । खाडी मुलुक गएर अर्काेको काम गर्नु भन्दा स्वदेशकै आफ्नै देशका काम गर्न सीप सिकेर पैसा र सम्मान दुबै कमाउन सकिने उनको भनाई छ ।
Kamalpokhari, Kathmandu
Phone : 01-5326366, 01-5328298
Mobile : 9841293261, 9841206411
Email : madhyanhadaily59@gmail.com
सूचना विभाग दर्ता नं. : 807/074/075
© 2024 मध्यान्ह सर्वाधिकार सुरक्षित | Managed by Bent Ray Technologies