–धनराज गिरी
परिवर्तन विकासको सोपान होे । मानिसमा आमूल परिवर्तन आउँछ, आएको छ, अनुभूत तथ्य । परिवर्तन भइरहन्छ । सत्य भन्ने कुरा पनि त्यस्तै त्यस्तै हो । भर्खरै उही भारी बिसाउने चौतारो, “उसको म, मेरो ऊ” उसको लागि त म मात्र, उसकै भाषामा, सत्य हो, मायालु भानुप्रसाद उपाध्यायसित गफ भयो, बोलियो, उसको र मेरो गफमा समानुपातिक बोली हुन्छ, कहिले ऊ धेरै बोल्छ, म सुन्छु, कहिले म धेरै बोल्छु, ऊ सुन्छ, हिसाब मिल्छ, किन कि कुरा मिल्छ, कुरा मिल्छ, किन कि मन मिलेको छ । मनको कुरा मनले बुझ्छ ।
आज म बोले, “हेर भानु, मलाई लाग्थ्यो म अलि कडा हुँ, कडा रहेछु, मलाई लाग्थ्यो म सही छु, मेरो अडान सही छ । मलाई लाग्थ्यो, अझै पनि लाग्छ, यो देशमा ९० प्रतिशत मान्छेहरू, हरेक क्षेत्रमा, अयोग्य छन् । सत्य हो । तर यही सत्यभित्र अर्को सत्य पनि छ । भानु, लौ भन तिमी र म योग्य गुरू, ल दुनियाँले पनि मानेकै हो, अरू सबै अयोग्य हुन् त ? होइनन् । आफ्नो लागि सबै योग्य हुन् । मैले पढाएर यो पनि गलत सोच, अब आएर तत्वबोध भएजस्तै लाग्यो, नदीलाई बग्न कसले सिकाउँछ ? मौरीलाई मह खोज्न कसले तालिम दिन्छ ? कोइलीले सारेगामा कहाँबाट सिकिन् ? भानु, आँखा खोल भित्री, कसैले कसैलाई पनि पढाउँदैन, वास्तवमा सास आफैंले फेर्ने हो । पढ्ने पनि आफैंले हो । परीक्षामा अब्बल हुनेहरू जीवनमा पनि अब्बल हुन्छन् । यसको कुनै ग्यारेन्टी छैन । यसबाट के निचोड निकाल्न सकिन्छ भने टिके ? टिक्न दिएर टिके । जय नेपाल र लाल सलाम भनेर बिके । उनीहरूले जागीर खाए वा जागीरले उनीहरूलाई खायो, थाहा छैन । यो यस्तै हो” भानुसित विदा भएँ ।
आज बोल्ने कोटा मेरो मात्र । यसपछि म भवानी खतिवडा, अशोक थापा, लक्ष्मणप्रसाद गौतम र महेश पौडेलतिर तानिएँ । डोल्पो र गायत्री माताको समीक्षाले पनि ध्यान तान्यो । एम. फिल., पिएचडी र अनुजा हिमसुन्दरीको भनाइले मन तान्यो । मैले ठट्टामा एउटा छोटकरी रूप बनाएको छु ‘खो.प्रा.डा.’ यसमा सहयोग गरेका हुन् आदरणीय कमरेड मृदुभाषी ओलीज्यूले, ‘खोस्टो’ मलाई मन परेको शब्द त्यहींबाट ‘खोस्टे प्राध्यापक डाक्टर’ यो मजाक हो, र होइन पनि ।
भवानी बैनीको कुरा अशोकको पोस्टमा सही थियो । वास्तवमा ‘प्रज्ञा’ विशुद्ध ‘प्रतिभा’ हो । खोस्टाहरूसित यसको गोरू बेचेको पनि साइनो हुन्न । सक्कली विद्यावारिधिलाई म पनि मान्छु ‘मतिप्रसाद ढकाल’ मेरो निजी विम्व, प्रमाण–पत्र र योग्यता उही होइनन् ।
एउटा साथीले अर्को साथीका बारेमा भने, एक दिन, “उहाँ डबल एम.ए.” हो । मभित्र भित्र हाँसे, त्यसो भए ती बन्धुले खोस्टाहरू थुपारेछन् । “हिज्जे” यसैले मापन गर्छ सबैको प्राज्ञिक हैसियत । ‘डबल एम.ए.’हरू एम.फिल. र पी.एच.डीहरूलाई नजीकबाट छामेको हुँदा म यति लेख्न सक्ने भएको हुँ । सर्पयज्ञ गरेको होइन । सक्कली प्राज्ञहरूलाई हृदयतः मान्दछु, जस्तै “प्रा.डा. माधवप्रसाद पोखरेल” गुरूदेव, महागुरू हुनुहुन्छ । मैले सत्य लेखेको मात्र हुँ, यी सबै कुराहरू असत्य भए हुन्थ्यो । कसैको धज्जी उडाउनु, उपहास गर्नु, खुइल्याउनु, बकम्फुस, झूर भन्नु मेरो धर्म होइन । यथार्थ लेख्नु, आफूलाई लागेको कुरा व्यक्त गर्नु मेरो धर्म हो । अयोग्यहरू छन्, चाहिन्छन्, नत्र योग्यहरू कसरी चिनिने ? गरीबहरू नभए धनीको के अर्थ ? अब ध्यान तानेको शब्द ‘झूर’ क्या, झूर गजल, क्या झूर रचना, क्या झूर कार्यक्रम, क्या झूर किताब, क्या झूर मन्तव्य, क्या झूर नाटक, क्या झूर गीत, क्या झूर संवाद... यस्तै यस्तै ।
मनमा कुरा खेल्यो, के अनिता, कविता र आरजू, सीताजी र मेरा लागि झूर सन्तान हुन् ? पक्कै पनि होइनन् । नसरूद्दीन शाहले ‘शोले’ सिनेमालाई सिनेमा नै मानेनन्, के फरक प¥यो । संगीतकार शलील चौधरीले किशोर कुमार ‘मल्टी पत्नी लिमिटेड’ लाई गायक नै मानेनन्, के फरक पर्यो । यो दुनियाँ हो । झूर मान्न पनि पाइन्छ । झूर भन्नेहरूको धज्जी उडाउन खोजेको होइन । कसैको पक्षधरता पनि होइन । तर झूर मान्न पनि पाइन्छ ।
झूर शब्दभित्र जुन नकारात्मक भावनाको पहाड छ त्यसले प्रेमरस, सद्भाव उत्पादन गर्दैन । समस्या यत्ति हो– घृणाको कारोबार नगरौं । मान्छेले गर्ने हरेक सिर्जना उसको सन्तान, आफ्नो सन्तानको माया कसलाई हुन्न । किताब पनि सन्तान हो, हरेक गजल सन्तान, र चलचित्र त धेरै मातापिताको सन्तान, विचार गरौं त एउटा सिनेमा बनाउन कति जनाले पसिना बगाएका हुन्छन् ? राणाहरूको न्यानो स्नेहमा हुर्केको पात्र र मुसहर र चेपाङहरूको संगतमा हुर्केको पात्रको बीचमा तुलना हुन्छ ? नेपाली गायक र गायिकाहरू, कलाकारहरू भारतीय कलाकारहरूसित तुलना गर्ने नै होइन । मुम्बई लामो इतिहास बोकेको फिल्म नगरी, कहाँ पहलवान कहाँ शिशु, हाम्रा कलाकारहरूलाई प्रोत्साहन गर्ने हो, झूर भनेर हतोत्साही बनाउनु मानवता होइन ।
हाम्रो लागि राजेन्द्र थापा नै साहिर हुन्, शैलेन्द्र हुन् । हाम्रो लागि राजेश हमाल र दीपकराज गिरी नै दिलिप कुमार, राज कपूर, राजेश खन्ना र अमीताभ बच्चन हुन् । हाम्रो लागि नेपाल नै स्वर्ग हो । आफूसित भएको कुरामा गर्व गर्न सिकौं । हाम्रो लागि नीर शाह नै पृथ्वीराज कपूर हुन् । त्यहाँ राम्रो के छ ?
झूर शब्द जीवनमा कतै पनि प्रयोग नगरौं । मलाई मेरा अग्रजहरूले दिनुभएको दीक्षा यही हो, अरूलाई सम्मान गर्ने, अपमान नगर्ने, सकिन्छ कृतज्ञ हुने, कृतघ्न नहुने, सकिन्छ सकारात्मक प्रेरणा दिने, नकरात्मक कुराले सरल र सज्जनहरूको चित्त दुखेमा अनर्थ हुन्छ ।
सबैले सबैको अस्तित्व स्वीकारेमा सबैलाई सास फेर्न सहज हुन्छ । अतिवाद कसैको पक्षमा पनि हुन्न । ट्याग मेरो अति थियो, त्यागियो । अब अति पोस्टको अतिलाई नयाँ सालबाट त्याग्ने छु । सामाजिक संजालको मोह पनि एक कोरोना नै हो । २०८१ साल मेरो लागि साँच्ची नै नयाँ साल हुनेछ । प्रोफेसर जगमोहन आजाद सबैको कुरा सुन्छ, मनमा गुन्छ र सही मार्ग चुन्छ । मलाई आफ्ना कमजोरीहरू थाहा छ । प्राकृतिक रूपमा माया गर्नेहरूलाई राम्रोसित चिनेको छु । मान्छे चिन्छु, जति मलाई चाहिन्छ । धेरै किन चिन्ने ? र भोलि, चितवनको पर्व, चितवनको गर्व, मामाश्री गोर्खे साहिलाको पल्लव पर्वलाई सघाउनु छ । साहित्य जीवनामृत हो । यसमा पनि विवेक चाहिन्छ । साहित्यकारहरू भावुक मात्र हुने होइन । झूर केही पनि हुन्न । जीवनमा मानवता सर्वोपरी हो । हृदयमा मानवता भएको मान्छेको मनमा विवेक हुन्छ ।
Kamalpokhari, Kathmandu
Phone : 01-5326366, 01-5328298
Mobile : 9841293261, 9841206411
Email : madhyanhadaily59@gmail.com
सूचना विभाग दर्ता नं. : 807/074/075
© 2024 मध्यान्ह सर्वाधिकार सुरक्षित | Managed by Bent Ray Technologies