राजेश्वरी कार्की/मध्यान्ह
काठमाडौं : तत्कालीन नेकपा (माओवादी) ले विद्रोह घोषणा गरेको २५ वर्ष पुगेको छ । तत्कालीन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई ४० बुँदे ज्ञापनपत्र बुझाउँदै २०५२ फागुन १ गते माओवादीले विद्रोहको घोषणा गरेको थियो । दश वर्षसम्म चलेको विद्रोहका क्रममा १७ हजार नेपाली नागरिकले ज्यान गुमाए भने भौतिक संरचनामा ठूलो क्षति पुग्यो ।
तर, १२ बुँदे दिल्ली सम्झौता पछि २०६२÷०६३ को दोस्रो जनआन्दोलन, शान्ति प्रक्रिया हुँदै माओवादी फेरि पनि माओवादी संसदीय अभ्यासमा आइपुग्यो । जनआन्दोलनको जगमा राजतन्त्रको अन्त्य भएको छ । २०६४ संविधानसभा निर्वाचनले संविधान निर्माण गर्न नसकेपछि २०७० मा सम्पन्न दोस्रो संविधानसभा निर्वाचन मार्फत् संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको संविधान जारी भएको छ । संघीयता, गणतन्त्र, धर्म निरपेक्षता, समानुपातिक समावेशिता प्रस्तावनामा समेटिएको संविधानअनुसार, २०७४ मा प्रदेश तथा प्रतिनिधिसभा निर्वाचन समेत सम्पन्न भएको छ । तत्कालीन एमालेसँग पार्टी एकीकरण गर्दै माओवादी केन्द्र नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा)मा रुपान्तरित भएको छ । सँगै, झण्डै दुई तिहाइ जनमतसहित विद्रोहको नेतृत्वकर्ता पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड सत्तारुढ नेकपाका कार्यकारी अध्यक्ष छन् ।
आज फागुन १ गते जनयुद्ध दिवसको रजत जयन्ती मनाउने तयारी नेकपाले गरेको छ । प्रचण्डसँगै अर्का अध्यक्ष एवम् प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले जनयुद्ध दिवसलाई सम्बोधन गर्ने भएका छन् ।
तर, जनयुद्ध लडेका तत्कालीन माओवादी नेताहरु भने विभिन्न टुक्रामा विभाजित छन् । एक ठाउँमा उभिन सकेका छैनन् । प्रचण्ड नेकपाको अध्यक्ष छन् । विद्रोह घोषणा गर्नु अघि तत्कालीन प्रधानमन्त्रीलाई ज्ञापनपत्र बुझाउने नेता बाबुराम भट्टराई कम्युनिष्ट पार्टीमै छैनन् । उनी २०६४ पछि मधेश विद्रोहबाट नेता बनेका उपेन्द्र यादवसँग छन् । २०७२ असोज ९ गते माओवादी परित्याग गरी नयाँ शक्ति गठन गरे । तर, केही पछाडि उनी यादवसँग एकता गर्दै समाजवादी पार्टी नेपालमा छन् ।
अर्का नेता मोहन वैद्य छुट्टै पार्टीको नेतृत्व गरिरहेका छन् । उनी पनि सीपी गजुरेल सहितका नेताहरुसँग छन् । जनवादी आन्दोलनको आवश्यकता नरहेको प्रचण्डले निष्कर्ष निकालिरहँदा नेत्रबिक्रम चन्दले भने संसदीय व्यवस्थाको विरुद्धमा एकीकृत क्रान्तिको नाममा भूमिगत छन् । गोपाल किराँती, विश्वभक्त दुलाल ‘आहुती’ लगायत नेताहरुले छुट्टा–छुट्टै पार्टी गठन गरेका छन् । उनीहरुले प्रचण्ड संशोधनको यात्रातर्फ अगाडि बढेको आरोप लगाएका छन् । कुनै समय प्रचण्डले छोडेर छुट्टै पार्टी बनाएका रामबहादुर थापा, पम्फा भुसाल, देव गुरुङ, मातृका यादव, मणि थापाहरु भने माओवादी केन्द्रमा फर्किएका थिए । अहिले नेकपामै छन् ।
