-यादवचन्द्र शर्मा
लोकलाज पचाएका, नैतिक बन्धनको डर नभएका र इज्जतलाई पोली खाने अदम्य साहसका धनीहरु र समाजका खल–पात्रहरु समसामयिक राजनीतिको केन्द्रभागमा आउँदै छन् र हाबी हुँदैछन् । विवेकहीन मण्डलीको वैशाखीमा सत्तारोहण गर्नेहरुको इतिहासमा कमी छैन । विवेकहीन विद्वान बुखारिनको वैशाखीमा स्टालिनले सत्तारोहण गरेका थिए । केन्द्रीय कमिटीको वैठक हलबाट क्रुप्सकायाजस्तो क्रान्तिकारी महिलालाई जगल्ट्याएर निकाल्ने स्टालिन लेनिनको उत्तराधिकारी हुन पुगे । कुरु कुलबधु द्रौपदीको चिरहरण गर्ने दुशासनले राजकीय सत्ताबाट सजाय भोग्नु परेन । यिनीहरु समयले उन्मुक्ति प्रदान गरेका शक्तिशाली ठहरिएका प्रतिनिधिमूलक विवेकहीन पात्रहरु हुन् ।
विलियम गोल्डिङले आफ्नो प्रसिद्ध उपन्यास ‘लर्ड अफ द फ्लाइज’ मा आफ्नै सर्वनासका लागि उद्यत रहने पात्रहरुको मार्मिक चरित्र चित्रण गरेका छन् । यिनीहरुलाई हामीले केवल औपन्यासिक पात्र मात्र बुझ्ने भूल गर्नु हुँदैन । यिनीहरुले आजको हाम्रो सामाजिक प्रवृत्तिको प्रतिनिधित्व गरिरहेका छन् । यो कालजयी प्रवृत्ति हाम्रो राजनीतिक सामाजिक मूल्य र मान्यताको स्खलित स्वरुप हो र त्यो चिन्तनको उपज हो । यसका संवाहकहरुको दृष्टिमा सामाजिक राजनीतिक मूल्य र विधिविधानको कुनै अर्थ हुँदैन उनीहरुको विचारमा आम मानवीय चरित्र नै जंगली हुन्छ र तदुनरुपकै प्रणाली विकास गर्नुपर्छ भन्ने हुन्छ ।
चाणक्यले आफ्नो नीति पुस्तकमा पटमुर्खले पण्डितलाई सहन सक्दैनन् भनेका छन् । यसर्थ पनि विवेकहीनहरुको वस्तीमा विवेकशीलहरुको घरबाट जम्न कठीन पर्दछ । एउटा निर्विवेकीको आदर्श पुरुष अर्को परम निर्विवेकी र मुर्ख हुन्छ । यसरी निर्माण गरिएको शासकीय पिरामिडमा विराजमान पात्रको देवत्वकरणमा केही भाटहरु अहोरात्र समर्पित हुन्छन् । तिनीहरुको सर्वोपरि कार्य नै सार्वजनिक सञ्चार माध्यमबाट कतै राष्ट्रनायक, कतै महानायक र अद्वितीय राजनेताको उपाधि समेत महिमामण्डन हुन थाल्दछ । यी सबै वितण्डाहरुको प्रक्षेपण तिनले मात्र गर्न सक्छन्, अर्काको जसले मिथ्या प्रशंसाको भट्टीमा आफ्नो रोटी सेक्ने कला जानेको छ र पाराङ्कत छ ।
यिनीहरु यो क्षेत्र बाहिरका अन्य विषयमा महात्मा गान्धीका तीन बाँदरका भद्र चेलाजस्ता देखिन्छन् । उनीहरु केही देख्दैनन्, जान्दैनन् र बोल्दैनन् । यिनीहरुका आफ्ना सपना हुँदैनन् । आफ्नो गिदीमा विवेक र बुद्धिको गुदी हुँदैन । उसको देश र समाज दुख्दैन र दुख्छ भने केवल खल्ती दुख्छ । बुद्धि र विवेकलाई गुटको चौतारीमा बिसाएपछि भजन मण्डलीमा सामेल हुन्छ र सपना देख्न बन्द गर्छ । उसले संसारलाई शून्यतामा, चेतनालाई मादकताको निराकारमा र समस्यालाई निरञ्जन वस्तुको रुपमा परिभाषित गर्न थाल्छ । तिनीहरुको साधन जनता हुन् र साध्य भन्नु नै राजकीय सत्ता हो । राजनीतिमा बुद्धि र विवेकको आवश्यकता पर्दैन भन्ने चट्टानी जगमा खडा भएको यस झुण्डको विश्वास ‘वनबाट आए बान्ने र थुनबाट आए तान्ने’ प्रवृत्तिमा अडिएको हुन्छ ।
त्यसैले गर्दा विवेकशील व्यक्तिहरु आजको राजनीतिक वृत्तमा हाबी रहेका निर्विवेकी पात्रहरुद्वारा प्रताडित छन् । विवेकशील व्यक्तिहरु निर्विवेकी जस्तो अकल्पनीय वेइमान, मक्कार एवं फरेवी हुन सक्दैनन् । सायद अन्वेषण, खोज र अनुसन्धान गर्ने हो भने यो विषय पुष्टि हुनेछ । राजनीतिका विशाल फाँटहरुमा मात्र नभै गरा, सुर्का र फोक्टा–फोक्टीहरुमा समेत विवेकशीलहरु झुटको खेती गर्न सक्दैनन् र तिनका बारीमा वेइमानीको बिरुवा उम्रन सक्दैनन् । यसर्थ विवेकशील व्यक्तिहरु वेइमानीको वर्तनले धुर्त्र्याईको विक्रमबाट प्राप्त हुने प्रकाश ताप्न जाँदैनन् र झुटा आश्वाशनको दियो बाल्न सक्दैनन् । केवल एकै छटाक विवेक भएकाहरु पनि आफ्ना सहकर्मी र सहधर्मीहरुलाई पाइला–पाइलामा धोका दिन सक्दैनन् । तिनीहरु अलिकति सोच्छन् र थोरै विचार गर्छन् । मन, वचन र कर्मको तालमेल खोज्छन् र विश्लेषण गर्दछन् । त्यसले उनीहरुलाई तार्किक निष्कर्षमा पुग्न मद्दत मिल्दछ । जहिलेसुकै र जुनसुकै बेला पल्टाए पनि झुठको पुलिन्दाबाट झुठै निस्कने हो । विवेकशील व्यक्ति झूठ र फरेवको भारी बोकेर हिड्न सक्दैन । मैले केको भारी बोकेको छु भन्ने कुरा गधालाई थाहा हुँदैन । तर निर्विवेकी मस्तिष्कमा बेइमानीको ग्रन्थी टाँसिएको हुन्छ । त्यसले उत्पादन गर्ने हिंस्रक भावना, बद्ला र कुण्ठाले समग्र मानवीय चेतनालाई मृत बनाइदिन्छ ।
निषेधात्मक प्रवृत्ति र असहिष्णुताले गतिमा अवरोध ल्याउँछ र परिवर्तनसँग पाइला चाल्न सकिदैन । मबाट शुरु हुने संसारको अन्त्य पनि मसँगै हुन्छ, त्यो भन्दा अघि जान सक्दैन । वस्तु साध्य होइन साधन मात्र हो । त्यसैले माल पाउनेले मालको चाल पाउनु पर्छ । नत्र भने तिनको नियति तलको चित्र जस्तो हुनेछ ।
यो कारमा ‘जर्ज अर्वेल’ को ‘एनिमाल फार्म ’ का पशुहरुले किसानबाट कब्जा गरेको फार्म व्यवस्थापनका लागि एउटा व्यवस्थापक नियुक्त गरेको थियो । ‘नेपोलियन’ नाम गरेको त्यो व्यवस्थापक आधारभूत वर्गको प्रतिनिधित्व गर्दथ्यो । यो कार कब्जा गर्ने वाँदरहरु वर्गीय हिसाबले कुन स्थितिमा छन् भन्न सकिन्न । तै पनि यिनीहरुको बीचमा अनुशासन पालना गर्न गराउन आचारसंहिता बनेकै होला । त्यसमा पनि सबै बाँदरहरु समान छन्, तर कोही कोही अरुभन्दा बढी समान छन् भनिएको होला ।
विवेकहीनहरुले कल, छल र वलद्वारा प्राप्त गरेको सत्ता शक्ति र सम्पत्ती दुरुपयोगका कारण लोक कल्याणकारी हुन सक्दैन । बाँदरका हातको नरिवल उपयोगिताविहीन हुन्छ भने अन्य अमूल्य वस्तुहरुको पलभरमा अस्तित्व मटियामेट हुन्छ । कब्जा जमाए पनि कारको उपयोग गर्ने ढंग पुग्दैन र कारको मूल्य बेकारमा समाप्त हुन्छ ।
त्यो बाँदर समूहको बुलाह आफू केही जान्दैन र अरुले भनेको मान्दै मान्दिन भन्छ । जो अग्रभागमा विराजमान छ, ऊनै सर्वज्ञ हुन्छ भन्ने उसको दृढ विश्वास छ । आफूलाई नभए अरुलाई हुनै नदिने चुनौति दिन्छ र जेजे सम्भव छैन त्यही मात्र खोजि हिंड्छ । सामुहिक नेतृत्व र व्यक्तित्व उत्तरदायित्व जस्ता लफ्फाजीमा उसको पटक्कै विश्वास छैन । उसका हरेक बचनहरु विधि, विधान र नियम–कानुन भन्ने जिरह गर्छ र त्यसलाई सबैले मान्नु पर्छ भन्छ । आफ्ना अनर्गल प्रलाप सुनाउनेबाहेक अरुलाई सुन्ने उसलाई फुर्सद छैन । बुँदाबुँदामा बाँदर–सत्ताको स्वस्तीवाचन सुन्न चाहन्छ तर बहुमतको र (तथाकथित) जगमा कब्जा भएको यो कार, कोरोनाले उपलब्ध गराएको अवसरमा आजसम्म सुरक्षित भए पनि स्टार्ट हुनु पूर्व दुर्घटना हुने खतरा छ ।
यसर्थ सार्वजनिक रुपमा फेरि एकपटक ठूल–ठूलो स्वरले मानिसहरु भेला भएको, हुल–हुज्जत गरेको र घेरावन्दी गर्ने षडयन्त्र गरेको हल्ला उडाउन थालिएको छ । सायद यो तरिकालाई ‘माका–फुँई’ भनिन्छ क्यारे । जीवनका प्रदीप्त आशाहरुलाई तिलाञ्जली दिँदै अमेरिका जान ठेलागाडा खोजेको जस्ता चाबीहरुले न कार स्टार्ट हुन्छ न त चल्छ । दुराकांक्षा भारले स्टेरिङ लक भएको छ । ब्रेक जाम छ र पाङ्ग्राहरु पञ्चर छन् । गाडी नचलेको थाहा पाएपछि नेपथ्यमा विलौना शुरु भएको हो । सत्ता जोगाउनका लागि कसैका विरुद्ध जिहाद छेड्ने र कसैका नाममा फतावा जारी गर्ने राजनीतिक वृत्तमा अपरिचित छैन । तर संसारमा छेडिएका जिहाद र जारी भएका फतावाहरुले समस्याको समाधान गर्न सकेका छैनन् ।
Kamalpokhari, Kathmandu
Phone : 01-5326366, 01-5328298
Mobile : 9841293261, 9841206411
Email : madhyanhadaily59@gmail.com
सूचना विभाग दर्ता नं. : 807/074/075
© 2024 मध्यान्ह सर्वाधिकार सुरक्षित | Managed by Bent Ray Technologies