–लेखराज रेग्मी
आज समाजवादको अपव्याख्या भइरहेको छ । आँखा नदेख्नेहरूले हात्ती छामेर भेटेपछि गरेको बखानजस्तै समाजवादको वकालत गर्नेहरूले समाजवादको अपव्याख्या गरिरहेका छन् । इतिहासमा रोजाले प्रश्न उठाइन्– सर्वहारा अधिनायकवाद भनेको पार्टी अधिनायकवाद होइन, स्वयम् वर्गलाई अभ्यास गर्न देउ । लेनिनले जोड दिएर भने– यतिबेला सर्वहारा वर्गका उम्दा प्रतिनिधि कम्युनिष्ट पार्टीमा छन् र सोभियतको नेतृत्व गरिरहेका छन् ।
यसलाई भारत र नेपालमा जडसुत्रिय ढंगले बुझियो । ख्रुश्चोभले रोजाले आशंका गरेकै विषयमा कम्युनिष्ट पार्टीलाई झारे र भने जनताको पार्टी । भारत र नेपालका संशोधनवादीहरूले ख्रुश्चोभलाई पछ्याए । पार्टी, नीति र कार्यक्रममा संशोधन गरे ।
लेनिन दुईपटक पछि हटेका छन्, नेप लागु गर्दा र जर्मनसँग अपमानजनक ब्रेष्टको सम्झौता गर्दा । तर, दुवै पटक स्थिति लेनिनको काबुमा थियो र छिट्टै सकारात्मक परिणाम प्राप्त भए । माओले आधार क्षेत्रमा कोमिन्ताङको ज्यादती सहन जनमुक्ति सेनालाई निर्देशन दिए । जापानको पराजयपछि लडाईं फेरि कोमिन्ताङसँगै भयो । माओ आफ्नो लक्ष्यमा सफल भए । यो ऐतिहासिक घटनालाई चीनका जडसुत्रवादीहरूले बिरोध गरे । नेपालमा अन्धनकल गर्ने प्रयास भयो । न नेपाली कांग्रेस कोमिन्ताङ थियो, न राजतन्त्रलाई क्षति पु¥याइयो । माओले अर्को यस्तै काम गरे उत्तरी अभियान । चीनमा सहरिया आन्दोलन पक्षधरहरूले आत्मघाती बाटो भनेर विरोध गरे । करिब ९० प्रतिशत (जनमुक्तिसेना र पार्टी कार्यकर्ताको) क्षति भयो । आँकडाहरू उछालिए । तर, परिणाममा त्यहिँबाटै जीतको सुनिश्चितता बढ्यो र क्रान्ति सफल भयो ।
भारत र नेपालमा यसलाई दुस्साहसवादी ढंगले प्रयोग गरियो र क्षति व्यहोरियो । हर्रेबर्रे र झापा आन्दोलनलाई यसरी विवेचना गरियो । क्रान्ति त्यसरी अगाडि बढेन ।
आज समाजवादको कुरा गर्दा एकथरीहरू ‘अंगुर खट्टे है’ भनिरहेका छन् । अर्कोथरीहरू समाजवादको पुलिन्दा लोड भैसकेको कुरा गरिरहेका छन् । तेस्रो थरीहरू छन्, जो जनवादी क्रान्ति नै भएको छैन र समाजवादको कुरा गफ हो भनिरहेका छन् । जनता यी तीन वटै कुरामा विश्वास गर्न सक्ने स्थितिमा छैनन् भन्ने यथार्थ स्वीकार गर्न कोही तयार छैनन् ।
रुसमा सोभियत समाजवादको अभ्यास सुरु हुँदा केही माक्र्सवादीहरु त्यसलाई राजकीय पुँजीवादको अभ्यास भैरहेको भनेर विरोध गर्न थाले । लेनिनले सपाट शब्दमा जवाफ दिए– हो यो राजकीय पुँजीवाद नै हो, तिम्रो हातमा गयो भने यसले पुँजीवादलाई पुनस्र्थापना गर्छ र हाम्रो हातमा रह्यो भने यसले समाजवादमा पुग्न सुगम हुन्छ । यति मिहिन फरक छुट्याउन सक्नुपर्दो रहेछ । शब्द र बाक्य दोहो¥याउनु समाजवाद नहुँदो रहेछ ।
नेपाली क्रान्तिको कार्यक्रममा यति सपाट समाजवाद कतै देखिएको छैन । दिमागको बिर्को खोलौं र कस्तो र कसरी समाजवाद भन्ने निक्र्योल गरौँ । त्यहीँबाट सुरु हुन्छ समाजवादी यात्रा । नत्र कुहिरोको काग जस्तै हराउनुको विकल्प छैन ।
Kamalpokhari, Kathmandu
Phone : 01-5326366, 01-5328298
Mobile : 9841293261, 9841206411
Email : madhyanhadaily59@gmail.com
सूचना विभाग दर्ता नं. : 807/074/075
© 2024 मध्यान्ह सर्वाधिकार सुरक्षित | Managed by Bent Ray Technologies