–रसुवाली कवि
सुप्रसिद्ध साहित्यकार त्रिभुवनचन्द्र वाग्ले नेपाली साहित्य क्षेत्रमा उल्लेखनीय नाम हो । आफ्नो लेखनमा समाज व्यवस्थाले हेपेका, मान्छे नगनेका, स्वाभिमानमाथि प्रहार गरिएकाहरूका मर्म र पीडालाइ समेत लेख्न रूचाउने वाग्लेको थातथलो व्यास नगरपालिका तनहुँ हो । २०२४ सालमा जन्मिएका वाग्ले नेपाली साहित्य र पत्रकारितामा सक्रिय छन् । राजनीति पनि उनको रूचिको विषय हो । पंक्तिकारसँग उनको कविता संग्रह ‘दोभानमा उभिएर’ छ । यस कविता संग्रहमा उनको विभिन्न समयमा लेखिएका ६१ थान कविताहरू संग्रहित छन् ।
कवि त्रिभुवनचन्द्र वाग्लेको काव्यिक व्यक्तित्व बुझ्नका निम्ति दोभानमा उभिएर कविता संग्रह काफी छ भन्ने लाग्छ । यस कविता संग्रहमा उनले सुरुवाती समयमा लेखेका कविताहरू समेत समावेश गरेका छन् । बिम्ब र प्रतीक जुन परम्परागत मान्यता छन्, त्यसलाई वाग्लेले बिनिर्माण गर्ने प्रयास गरेका छन् । यो नेपाली काव्य क्षेत्रका लागि खुशीको कुरा हो ।
बोल्ने मानिसकै वीरता बोलियो
लेख्ने मानिसकै इतिहास लेखियो
जित्ने मानिसकै जितौरी गाइयो
नबोल्ने बिरालाको वीरता कहाँ बोलियो
नलेख्ने बिरालाको इतिहास कहाँ लेखियो
नबोल्ने बिरालाको सालिक कहाँ भेटियो
(दोभानमा उभिएर कविता संग्रह, मान्छेले बाटो काट्दा पेज २७)
बिरालाले बाटो काट्नु हाम्रो सामाजिक सांस्कृतिक मान्यताअनुसार अशुभ मानिन्छ । युगौदेखि हामी यही बिम्बमा कविता लेख्दै आयौं, कथा लेख्दै आयौं । यो सामाजिक स्वीकृत प्राप्त बिम्बलाई बाग्लेले नयाँ ढंगले लेख्ने प्रयास गरेका छन् । कविता शक्तिमा हुनेहरूको भक्ति मात्र होइन, कविताले युगको मर्म र दर्दलाइ पनि लेख्नुपर्छ भन्ने मान्यता कवि वाग्लेमा प्रबल रहेको देखिन्छ ।
बिरालोलाई हामी शक्तिहिनहरू बिम्बको रूपमा लिन सक्छौ । जसरी जित्नेहरूको इतिहास लेखियो । हार्नेहरूको वीरता कहानी कतै लेखिएन । यो रितमाथि कवि वाग्ले उठाएको प्रश्नको काव्यिक महत्व रहेको छ ।
पुरानो रेडियो भएर
साथी भत्केको बेला
वाक्य बन्द भएको क्षण
साथीकी पूर्व श्रीमतीको सन्तुष्टिमा
बारमा कस्तो गजल गाउँ ?
दोभानमा उभिएर कविता संग्रह, कस्का लागि लेखुँ, कसका लागी गाउँ पेज १०८)
देश भत्केको बेला, साथीलाई दुखेको बेला, समयले पीडाका भारीहरूको बिसाएको बेला श्रीङ्ग्रीक रसमा गजल गाउन सकिँदैन । त्रिभुवन चन्द्र वाग्ले यहाँनेर सामाजिक उत्तरदायित्वको कुरा गर्छन् । पुरानो रेडियो भएर साथी भत्केको नुतन बिम्ब लाग्छ । कवि त्रिभुवनचन्द्र धेरै कवितामा नुतन र नौला बिम्बमा सिर्जित छन् । संरचनामा भन्दा बिम्ब सिर्जनमा कविले धेरै ध्यान दिएको प्रतीत हुन्छ ।
मेघमुनी सेता परेवाझ शीर्षकको कवितामा त्रिभुवनचन्द्र परेवामार्फत स्वतन्त्रताको पैरवी गर्छन् । जसरी परेवाहरूको शान्ति भंग भएको छ, उसैगरी स्वतन्त्रता चाहने मानिसहरूको चाह पनि भत्किएको छ । मेघका गर्जनहरूले परिवर्तन ल्याउन सकेका छैनन् ।
त्रिभुवनचन्द्र वाग्लेले आफ्ना कविताको बैचारिकतालाइ पृथक ढंगले सिर्जन चाहेका छन् । कविताका मान्यतामा उनी अडिग छन्, उनी केही मान्यतागत बैचारिकतामा असहमत पनि छन् । उनका कविता विरोधाभाषमा उभिएर उत्तरआधुनिकतासम्म पुग्दैन । उनका कविताले प्रजातान्त्रिक छहारी खोजिरहेको पाठकहरू अनुभूत गर्छन् । प्रजातन्त्र आजको जमानामा उत्तर आधुनिक विचारधारा हुन सक्दैन ।
चैत कोर्न नसक्नेले
चेतना उतार्ने रे ! क्यानभासमा
मलाई विश्वास छैन ।
दोभानमा उभिएर कविता संग्रह, उत्तरआधुनिक पेज ६६)
मानिसले उत्तरआधुनिक होडमा आफ्नो मौलिकता बिर्सेको छ । मानिस परम्परागत हुने नाममा मानवताको शितल चौतारीतिर लम्किन सकेको छैन । त्रिभुवनचन्द्र वाग्लेका कविताहरूले मानिसको विरोधाभाषी चेतलाई प्रश्न गरेको छ । कविताले गर्ने प्रश्नको लामो आयु हुन्छ । तसर्थ, वाग्ले राखेको असहमतिको असर लामो हुनेवाला छ । असल कविताहरूको आयु लामो भएकै राम्रो हो ।
त्रिभुवनचन्द्र कविता पढ्न दिमाग खियाउनु पर्दैन । कविता पढिसकेपछि भने दिमाग र मन शितल हुन्छ । यदि तपाईं सामाजिक न्यायको पक्षधर हो भने उनका कविता ‘दामी’ लाग्नेछ । त्रिभुवनचन्द्र वाग्लेका कविताहरूले बिम्व र प्रतीकमा वैकल्पिक चेतनाको पैरवी गरेका कारण पनि ‘दोभानमा उभिएर’ कृति अब्बल छ । आख्यान र काव्य दुवै विधामा सफल हुँदै पत्रकारितामा समेत सफल वाग्लेले समाजका निम्न वर्गको पीडाहरू लेख्नु सकारात्मक छ ।
प्रेमका कवितामा पनि वाग्ले सफल देखिएका छन् । व्यंग्य चेतना पनि अब्बल लाग्छ । मेरो उनलाई एउटा सुझाव अवस्य छ । काव्य संरचनामा पनि कवि वाग्लेले अझै नुतन प्रयत्न गर्ने हो भने नेपाली कविता फाँटमा उनले अझै बेजोड नै उपस्थिति जनाउनेछन् । अहिले लेखिरहेको संरचनामा पनि अरूभन्दा भिन्नै भएको कारण उनलाई बेग्लै बनाएको हो । दोभानमा उभिएर कविता संग्रह आजका काव्य प्रेमीहरूका लागी मिठो उपहार हो । बेग्लै काम गर्न रुचाउने कवि त्रिभुवनचन्द्र वाग्लेलाई कयौं बधाई र शुभकामना ।
Kamalpokhari, Kathmandu
Phone : 01-5326366, 01-5328298
Mobile : 9841293261, 9841206411
Email : madhyanhadaily59@gmail.com
सूचना विभाग दर्ता नं. : 807/074/075
© 2024 मध्यान्ह सर्वाधिकार सुरक्षित | Managed by Bent Ray Technologies