काठमाडौं : गत १५ चैतमा काठमाडौंको तीनकुनेस्थित पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहका नाममा भएको हिंसात्मक आन्दोलनका मुख्य कमान्डर दुुर्गा प्रसाईंलाई प्रहरीले विशेष खोजीको सूचीमा राखेको छ । 

नेपाल प्रहरीका महानिरीक्षक (आईजी) दीपक थापाले तीनकुने घटनाका मुख्य कमान्डर दुर्गा प्रसाईंलाई पक्राउ गर्नका लागि प्रहरी परिचालन भएको बताए । 

शुक्रबार प्रतिनिधिसभाअन्तर्गतको राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिको बैठकमा तीनकुने घटनाबारे ब्रिफिङ गर्दै महानिरीक्षक थापाले १५ गते नै आफूहरू रातभर प्रसाईंको खोजीमा लागेको बताए ।

‘प्रसाईं स्टेप बाई स्टेप कदम चालेर भागेका देखिन्छ’, ब्रिफिङमा थापाले भने, ‘हामीले त्यही दिन पनि टेक्निकल्ली र म्यानुअल्ली रातभर हे¥यौं । प्रसाईंविरुद्ध पनि जाहेरी दर्ता भएर खोजी भइरहेको छ ।

उनका अनुसार सो घटनामा राज्यविरुद्धको अपराधमा २० जना र आपराधिक उपद्रवअन्तर्गत ५८ जनालाई मुद्दा चलाएको छ । 

तीनकुने, कोटेश्वर, जडीबुटी र सिनामंगल क्षेत्रमा भएको तोडफोड, आगजनी र हिंसात्मक घटनामा १४८ जना पक्राउ परेका थिए । तीमध्ये ८९ जनालाई आफन्त र परिवारको जिम्मामा छाडिएको उनले जानकारी दिए ।

तर, आन्दोलनका मुख्य कमान्डर प्रसाईंले गाडी चलाएर प्रहरी सुरक्षा घेरा तोड्दै फरार भएका थिए । प्रदर्शनका क्रममा अगुवामध्ये दुर्गा प्रसाईं १५ चैत दिउँसो बा.प्र.०१–०२८च. ०२०१ नम्बरको गाडी हाँकी अश्लील शब्द प्रयोग गर्दै, भीडलाई उत्तेजित बनाउँदै सुरक्षाकर्मीलाई किच्ने नियतका साथ सुरक्षा घेरा तोडेको प्रहरी प्रशासनको भनाइ छ ।

प्रसाईंले बलपूर्वक सुरक्षा ब्यारिकेडमाथि गाडी हाँकेपछि माहोल बिग्रिन पुगेको निष्कर्ष प्रहरीको छ । फरार भएको २ दिनपछि प्रसाईं काठमाडौंको कुुनै मन्दिरमा रहेको भन्दै भिडियो सन्देश सार्वजनिक गरेका थिए । 

प्रहरीले प्रसाईंको खोजी तीव्र बनाएको दाबी गरे पनि सुुरुको अवस्थामा प्रहरीकै लापरबाहीले उनी भाग्न सफल भएको कतिपय सुरक्षा विज्ञहरूले टिप्पणी गरेका छन् । प्रसाईंलाई प्रहरीले त्यही दिन पक्राउ गर्न चाहेको भए सम्भव हुने पूर्व प्रहरी अधिकृतहरू बताउँछन् ।

यद्यपि, थापाले भने, ‘मूल समात्नका लागि गृहमन्त्रीज्यूसँगको सहकार्यमा कुन कसुरमा हो भनेर हेर्दै छौं । जो मान्छे आपराधिक कार्य गर्छ, उसले गिरफ्तारी दिँदैन ।’ 

प्रसाईंलाई कति दिनमा समात्न सकिन्छ भन्ने यकिन नभएको उनको भनाइ छ । ‘जुन पक्राउ हुन्छ, हामी समात्छौं अनि कानुनी दायरामा लैजान्छौं’, थापाले भने । महानिरीक्षक थापाले म्याद नाघेको अश्रुग्यास प्रहार नभएको दाबी गरेका छन् । 

समितिका सभापति रामहरि खतिवडाले म्याद नाघेका अश्रुग्यास प्रहार भयो भन्ने आएको छ नि ? भनेर सोधेका थिए । जबाफमा थापाले भने, ‘म्याद नाघेका अश्रुग्यास प्रहार भयो भन्ने सन्दर्भ कसरी आयो, मलाई थाहा भएन । म्याद नाघेका प्रयोग गरेका छैनौं । म्याद नाघेका अश्रुग्यास नष्ट गर्ने गरिएको छ । हामीसँग मौज्दातमा रहेको मात्र प्रयोग गरिएको हो ।’

त्यस्तै, सशस्त्र प्रहरी बलका महानिरीक्षक राजु अर्यालले तीनकुनेमा भएको हिंसात्मक प्रदर्शन नियन्त्रणमा लिन न्यून क्षति हुनेगरी आवश्यकताका आधारमा बल प्रयोग गरिएको बताएका थिए । अर्यालले सुरक्षाकर्मीबाट ग्यास गन लुटिएको, संचार सेट लुटिएको, एम्बुलेन्स र दमकलमाथिसमेत प्रहार भएको अवस्थामा न्यून बल प्रयोग मात्र गरिएको दाबी गरेका छन् ।  

राज्य व्यवस्था समितिको ५ बुँदे निर्देशन 

राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिले १५ चैतमा भएको राजावादी प्रदर्शनलाई लिएर ५ बुँदे निर्देशन दिएको छ । गृहमन्त्री रमेश लेखकसमेत उपस्थित भएको समितिको बैठकले प्रदर्शनका नाममा घटाएको हिंसात्मक घटनाको भत्र्सना गर्दै खेद प्रकट गरेको छ । 

उक्त घटनाका दोषीहरू उपर आवश्यक छानबिन गरी कानुुनी कारबाही गर्न नेपाल सरकार, प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालय र गृह मन्त्रालयलाई बैठकले निर्देशन गरेको समितिका सभापति खतिवडाले जानकारी दिए ।

सो घटनाको सत्यतथ्य छानबिन गरी प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष रूपमा संलग्न व्यक्तिहरूमाथि आवश्यक छानबिन र कानुनी कार्यवाही अघि बढाउनसमेत निर्देशन दिएको खतिवडाले बताए ।

त्यस्तै, बैठकले तीनकुने र आसपासको स्थानमा अब आइन्दा कुनै पनि प्रकारका सभा, विरोध प्रदर्शन, धर्ना आदि कार्यक्रम गर्न अनुमति नदिन नेपाल सरकार, प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालय र गृह मन्त्रालयलाई निर्देशन गरेको छ ।   

आगामी दिनमा यस्ता खालका हिंसात्मक घटनाहरू दोहोरिनबाट रोक्न एवं संविधान, कानुन तथा संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक राज्य व्यवस्थाको रक्षार्थ गम्भीरताका साथ अघि बढ्न नेपाल सरकार, प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालय र गृह मन्त्रालयलाई निर्देश गरेको छ । 

समितिको बैठकले नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरी बललाई साधन, स्रोत सम्पन्न बनाउन आवश्यक बजेटको व्यवस्थापन गर्नसमेत सरकारलाई निर्देशन दिएको हो ।