२०६२-०६३ को दोस्रो जनआन्दोलन, तत्कालीन माओवादीको दश वर्षे सशस्त्र संघर्ष र मधेश विद्रोहको जगमा गठित संविधानसभाबाट २०७२ असोज ३ गते नेपालको संविधान–२०७२ जारी भयो । जनताका प्रतिनिधिहरु संविधानले समेट्ने अन्तर्वस्तुमा सहमति जनाउन संविधानसभामा आठ वर्ष बढी सम्वाद गरे । २०७४ चैत २८ गते सम्पन्न संविधानसभा निर्वाचनबाट बनेको संविधानसभाले संविधान जारी गर्न सकेन । २०७० मंसीर ४ गते फेरि दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचन सम्पन्न भयो । यो संविधानसभामा पनि संविधानका अन्तर्वस्तुमा सहमति जुटाउन लामै सम्वाद भयो ।
संविधानका अन्तर्वस्तुबारे दलहरुका आ–आफ्नै कयौं असहमति थिए । असहमझदारी धेरै पटक आरोप–प्रत्यारोपमा समेत पुग्यो । २०७२ वैशाख १२ गते देश नै थिलथिलो हुनेगरी महाभूकम्प आइदियो । यही भूकम्पले दलहरुबीच आपसी अडान र इगोलाई मत्थर पार्दै राष्ट्रिय सहमतिको जग बसाइदियो । देशमा संविधान आयो । नेपालमा संविधान जारी भएको आज चार वर्ष पुगेको छ । यो चार वर्षमा ७५३ स्थानीय सरकार, सात प्रदेश सरकार र संघीय सरकार गठन गरिसकेको छ । स्थानीय र प्रदेश सरकार वर्तमान संविधानका नयाँ प्रावधान हुन् । जसले परिवर्तनको अनुभूति गराउनुपर्नेछ ।
किनभने गणतन्त्र, संघीयता, धर्म निरपेक्षता र समानुपातिक÷समावेशिता नेपालको संविधानका नयाँ अन्तर्वस्तु वस्तु हुन् । सदियौं वर्षदेखि एकात्मक परिवारवादमा आधारित राज्य व्यवस्थालाई संस्थागत रुपमा अन्त्य गरेको संविधानका यी नयाँ प्रावधान बलियो नबनाएसम्म परिवर्तनको अनुभूति स्थापित हुनेछैनन् । तर, संविधान जारी नभएको चार वर्ष नपुग्दै संविधान यी चार अन्तर्वस्तुसँगै मिश्रित निर्वाचन प्रणाली, बहुदलीय लोकतन्त्रबारे समेत प्रश्न उठ्न थालेको छ । अर्कातिर, संविधानलाई अपूर्ण छ भन्ने आवाज पुरानै हो ।
बिर्सन नहुने तथ्य भने हामी सवैको आवाज त्यस बेला मात्रै बलियो हुन्छ । जब, संविधान बलियो हुन्छ । त्यसैले यदाकदा सुनिने संविधान कमजोर बनाउने खेल अन्त्य गर्नु नै श्रेयष्कर हुन्छ । किनभने, संविधान गतिशील दस्तावेज भएकाले आज नभएका कुरा भोलि समेट्न सकिन्छ । यो संविधानप्रति केही दल, जाती, क्षेत्र, वर्ग र लिङ्गको असहमति होलान् ।
तर, भुल्नै नहुने तथ्य भनेको यो संविधानमा कसैको पनि पूर्ण सहमति छैन । संविधानसभाबाट जारी हुने संविधान भनेकै सहमतिको अधिकतम सहमतिमा जारी हुने साझा दस्तावेज हो । समाजको विम्व हो । समाजलाई एकताबद्ध बनाउन साझा दस्तावेज जरुरी हुन्छ । त्यस्तो दस्तावेज सम्झौताबाट तय हुन्छ । यसर्थ, असहमझदारी सम्झौता हल गर्दै संविधान बलियो बनाउनुतिर लाग्दा नै हामी समृद्ध राष्ट्रको नागरिक बन्नेछौं । संविधान दिवसको शुभकामना !
Kamalpokhari, Kathmandu
Phone : 01-5326366, 01-5328298
Mobile : 9841293261, 9841206411
Email : madhyanhadaily59@gmail.com
सूचना विभाग दर्ता नं. : 807/074/075
© 2024 मध्यान्ह सर्वाधिकार सुरक्षित | Managed by Bent Ray Technologies