काठमाडौं : काठमाडौं उपत्यकाका असन, न्यूरोड, महाबौद्ध, भोटाहिटी, खिचापोखरीलगायतका मुख्य व्यापारिक क्षेत्रले दशैं आइसक्दा पनि दशैंको अनुभूति गर्न सकेका छैनन् । चाडबाडको समयमा उपभोक्ताको खचाखच हुने यी स्थानमा अहिले पहिले जस्तो छैन । दशैं, तिहार, छठजस्ता पर्व नजिकिँदै गर्दा न्यूरोडका सडकमा त्यसको रौनक छैन ।
कोभिड महामारीपछि थलिएको बजारले केही गति लिन लागेकै बेला देशमा छाएको आर्थिक मन्दीको प्रत्यक्ष मारमा व्यवसायीहरू परेका छन् । दशैं शुरु हुनुभन्दा एक महिना अगाडिदेखि चहलपहल हुने बजारमा अहिले दशैं शुरु भइसक्दा पनि ग्राहकहरूको उल्लेखनीय चहलपहल हुन सकेको देखिँदैन । विगतका वर्षहरूमा जस्तो यो वर्ष उत्साह नदेखिएको व्यापारीहरू बताउँछन् ।
विगतको तुलनामा किनमेल गर्ने ग्राहक २५ प्रतिशत पनि नआएको व्यवसायीको गुनासो छ । कोभिड–१९ महामारीपछि पनि डेंगु, आर्थिक मन्दी, बाढी पहिरो जस्ता प्राकृतिक विपत्तिले बजारलाई प्रभाव पारेको उनीहरूको भनाइ छ । भन्सार दरदेखि स्थानीय कर, घरभाडा, ढुवानीसमेत बढेको हुँदा बजार मूल्य पनि बढेको छ । विगतका वर्षहरू भन्दा यो वर्ष सामानको मूल्यमा वृद्धि भएको देखिन्छ जसले गर्दा ग्राहकमा सामान किन्ने उत्साह देखिएको छैन । बजार सुस्त देखिएपछि व्यापारीहरूमा एक प्रकारको निराशा देखिन्छ । महँगो घर, सटर भाडा त्यसमाथि बजारको शिथिलताले व्यवसाय चलाउँनै अप्ठेरो परेको उनीहरू बताउँछन् ।
न्यूरोड क्षेत्रमा २६ वर्षदेखि व्यवसाय गर्दै आएका धर्मेन्द्रराज साहले अहिले बजारको अवस्थाले व्यापारीहरूलाई चिन्तित बनाएको बताए । व्यापार हुने मुख्य समयमा देशभर आएको अविरल वर्षा पछिको बाढी, पहिरो र डुबानले व्यवसायलाई अझ धरापमा पारेको उनको बुझाइ छ । व्यापार व्यवसाय प्रति सरकारको उदाशीनताले अहिले कतिपय व्यवसायीहरू पेशा नै परिवर्तन गर्ने र देश छोडेर बैदेशिक रोजगारका लागि विदेश जानेक्रम बढेकाले ध्यान दिन जरूरी रहेको उनले बताए ।
केहीदिन अघिको बाढी पहिरो र डुबानले देशैभरी लगभग १७ अर्ब बराबरको क्षति भएको सरकारले बताएको छ । काठमाडौं उपत्यकाको तीन ओटै जिल्लालगायत देश नै प्रकोपको चपेटामा परेकोले पनि दशैं लक्षित सामग्री किन्नेतर्फ मानिसको ध्यान केन्द्रित नभएको अनुमान गरिएको छ । छाक टार्नै समस्या परिरहेको अवस्थामा दशैंमा रौनक नभएको देखिन्छ ।
कोभिड महामारीपछि थलिएको व्यवसाय झन्झन् कमजोर हुँदै गएको व्यापारी रमेश धितालको अनुभव छ । न्यूरोडमा होलसेल व्यवसाय थालेको १० वर्षमा अहिले जत्तिको बजारको अस्वथा कमजोर भएको कहिल्यै नदेखेको उनले बताए । होलसेलको सामान उधारोमा जान्छ, रिटेल व्यवसायीले व्यापार भएपछि उधारो चुक्ता गर्ने हुन्, रिटेलमा व्यापार नहुँदा बजारमा सामान थुप्रिएको छ, हातमा पैसा छैन’, उनले भने, ‘लगानी नै डुब्ने खतरा छ, बैंक, वित्तीय संस्थाले अहिले ऋण लगानीमा कडाई गरेका छन्, बजारको पैसा उठ्दैन, चल्नै गाह्रो हुने अवस्था आइसक्यो ।’
दशैं शुरु हुनुभन्दा एक महिना अगाडिदेखि बजारमा चहलपहल, घटस्थापनाका दिनदेखि फूलपातीको दिनसम्म पिक समय मानिने भएपनि अहिलेको दशैंमा त्यो हुने देखिँदैन । दशैंमा बजार चलायमान भएर लगानी उठ्ने सम्भावना नदेखेपछि व्यवसायीहरू चिन्तित भएका छन् ।
