केपी शर्मा ओली नेतृत्वको सरकारलाई पाखा पन्छाए पनि जेनजी आन्दोलनपछि दीर्घकालीन उपलब्धि के भन्ने कोणबाट छलफल हुन थालेको छ । यसले समग्र शासन व्यवस्था र हाम्रो प्रणाली के–कति सुधार ल्यायो भन्ने प्रश्नमा आममा छ । कतिले ठुलो जनधनको क्षतिलाई व्यर्थको भनी टिप्पणी पनि गरेका छन् । विशेषगरी ओलीको ठाउँमा उस्तै शैलीकी सुशीला कार्कीको आगमन अर्थहीन रहेको टिप्पणी सुन्न पाइन्छ ।
यद्यपि, मसिनो गरी केलाइयो भने आन्दोलनको बहुआयामिक महत्व भेट्न सकिन्छ । जेनजी आन्दोलनको उपलब्धि नेपाली समाज र राजनीति इतिहासमा नयाँ मोड हो । यो आन्दोलनले युवाहरूलाई राजनीतिक रूपमा मात्रै जागरुक बनाएको छैन, शासन सत्तामै दखल दिने गरी सशक्त पनि बनाएको छ । विशेषगरी, युवा शक्तिको तागतलाई पनि यसले एकपटक सम्झाएको छ । यसले शासकलाई जनताप्रति बाध्यकारी रूपमा उत्तरदायी बनाएको छ । राजनीतिलाई पेवा र पेसाजस्तो बनाएका रैथाने नेताहरुलाई विस्थापित मात्रै गरेको छैन, सधैंका लागि बाटो पनि बन्द गर्ने अवस्था बनाइदिएको छ । जसलाई सामान्य उपलब्धि मान्न सकिन्न । किनकि आज ठुलो मानिएको नेपाली कांग्रेसदेखि भर्खरै उदाएको जनमत पार्टीसम्म पुस्तान्तरण र युवा पुस्तालाई समेट्नुपर्ने बाध्यकारी अवस्था बनाइदिएको छ ।
यस आन्दोलनको क्रममा सैनिकको सुझबुझ र विवेकपूर्ण निर्णयले ठुलो जनधनको क्षति रोक्न मद्दत पुर्यायो । यदि सेनाले विवेक प्रयोग नगरेको भए, देशमा अझ ठुलो संकट आउन सक्थ्यो । त्यसैगरी, जनतालाई मार्ने सरकारका आदेश, विशेषगरी साना विद्यार्थीलाई गोली हान्न लगाउने निर्णय, एकदमै निन्दनीय छ । यसले जनताको विश्वासमा ठुलो कमी ल्याएको छ ।
तत्कालीन सत्ताका मुख्य नेतृत्वकर्ता केपी शर्मा ओली, रमेश लेखक र अन्य व्यक्तिहरूको निर्णयले आन्दोलनलाई दमनमा परिणत गरेको थियो । अहिले यस्ता कार्यहरूलाई कारबाही गर्नुपर्ने आवाज उठेको छ । यसकारण, जनताले सोधिरहेका छन् कि सरकारका ती व्यक्तिहरूलाई कारबाही गरिनुपर्छ ताकि शहीद भएका आन्दोलनकारीहरूको संघर्षलाई सम्मान व्यक्त गर्न सकियोस् ।
नेपालको वर्तमान राजनीतिक परिप्रेक्ष्यमा पुराना दलका नेताहरूको नेतृत्व अब लाजमर्दो र जनताको अपेक्षासम्मको छैन । उनीहरूको स्वार्थ र भ्रष्टाचारको कारणले देशको अर्थव्यवस्था र राजनीति दुवै प्रभावित भएको छ । अब नयाँ पुस्ताका नेता नै देशको भविष्य सुरक्षित राख्न सक्षम हुनेछन् । अर्कोतर्फ, काठमाडौं महानगरका मेयर बालेन्द्र साह ‘बालेन’को भूमिका यो आन्दोलनको समयमा अप्रत्यक्ष देखिएको छ । उनका आलोचकहरूले यसलाई ‘विश्वासघात’ भन्दै आलोचना गरेका छन् । यदि बालेनले यस समयमा जनताको पक्षमा खडा भएको भए, त्यो जनतासम्म सकारात्मक सन्देश पुग्न सक्थ्यो ।
अन्ततः जेनजी आन्दोलनका माध्यमबाट नेपाली समाजले एक महत्वपूर्ण शिक्षा प्राप्त गरेको छ । यस आन्दोलनले केवल युवाहरूलाई होइन, सम्पूर्ण देशलाई आफ्नो अधिकार र स्वतन्त्रताको रक्षा गर्नका लागि संघर्ष गर्ने प्रेरणा दिएको छ । आन्दोलनको शान्तिपूर्ण मार्गदर्शन, सरकारका अत्याचारको विरोध, र न्यायको पक्षमा उभिनको आवश्यकता अझ स्पष्ट भएको छ । अब, नेपालको भविष्य सुरक्षित राख्न पुराना दलहरूका नेताहरूलाई सफा पानीले फिल्टर गर्ने आवश्यकता महसुस भइरहेको छ । यही समयमा, राजनीतिका तेस्रो पुस्ताका नेता आफ्नो कर्तव्य र देशप्रतिको प्रतिबद्धता प्रदर्शन गर्नै पर्छ ।
