काठमाडौं : इरानले इजरायलमा ड्रोन र क्षेप्यास्त्र आक्रमण गरेपछि त्यहाँ कार्यरत नेपाली त्रसित बनेका छन् । शनिबार राति इरानले गरेको ड्रोन आक्रमणलाई इजरायलको हवाई रक्षा प्रणाली ‘आइरन डोम’मार्फत इजरायली सिमाना बाहिर नै ९९ प्रतिशत विफल गराएको बताइएको छ ।
तर नेपालबाट गएका अधिकांश नेपाली आक्रमणको निशाना पर्ने सीमा क्षेत्रमा काम गर्ने भएका कारण उनीहरु बढी त्रसित भएको बताइएको छ । शुरूमा बढी डराएको भएपनि इजरायलको हवाई रक्षा प्रणालीले सिमानामा प्रवेश अघि नै ड्रोनबाट गरिएका आक्रमण विफल पारेको बताएपछि अवस्था सामान्य बन्ने आंकलन गरिएको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरूले बताएका छन् ।
इरानी आक्रमणपछि इजरायलमा रहेको नेपाली दूतावासले सूचना जारी गर्दै सतर्कता अपनाउन नेपालीलाई आग्रह गरेको छ । दूतावासले सूचना जारी गर्दै इजरायलमाथि इरानी हमला शुरु भएको सन्दर्भमा इजरायली होम फ्रन्ट कमान्डद्वारा सर्वसाधारणका लागि नयाँ निर्देशनहरू पालना गर्न भन्दै सतर्क रहन आग्रह गरेको हो ।
इरानको आक्रमणपछि इजरायलमा सोमबार राति ११ बजेसम्म लागू हुने गरी शैक्षिक क्रियाकलाप बन्द गरिएको छ भने ठूलो स्तरका सभा वा भेला नगर्न निर्देशन जारी गरिएको छ । नेपाली दूतावासले पनि आवश्यक सुरक्षाका लागि स्थानीय सुरक्षा प्रोटोकलहरूको पालना गर्न, आफ्नो क्षेत्रका लागि जारी गरिएका र अद्यावधिक सूचना बारेमा जानकार रहन र आफ्नो सुरक्षातर्फ विशेष ध्यान दिन, अत्यावश्यक अवस्थामा बाहेक घरबाट बाहिर ननिस्कन तथा सुरक्षित आश्रयस्थलको सुविधा भएको स्थलको आसपासमै रहन नेपालीलाई आग्रह गरेको छ ।
इजरायलमा हाल ४ हजार ५ नेपालीहरू ‘केयरगिभर’को रूपमा कार्यरत छन् भने केही महिनाअघि त्यहाँको कृषि क्षेत्रमा विदेशी कामदार खुला गरिएपछि थप केही नेपाली भारतीय बाटोबाट त्यहाँ पुगेको सार्वजनिक भएपनि उनीहरूको आधिकारिक तथ्यांक संकलन हुन सकेको छैन ।
विगतमा लर्न एण्ड अर्न योजनाअन्तर्गत कृषि क्षेत्रमा गएकामा २ सय ६५ जना विद्यार्थीमध्ये अक्टोबर ७ मा हमासको आक्रमणपछि २ सय ५० जनाभन्दा बढीलाई सरकारले उद्धार गरी नेपाल ल्याएको थियो । दश नेपालीको हमासको आक्रमणका कारण ज्यान गएको थियो भने हमासको कब्जामा पुगेका विपिन जोशीको अवस्था भने अझै पनि स्पष्ट हुन सकेको छैन ।
काठमाडौं : राजधानीको पिंगलास्थानमा रहेको काबेली ह्युमन रिसोर्स प्रा.लि.का तीनमध्ये सञ्चालकद्वय विजय कुमार लिम्बू र नवराज चम्लागाईले दुई दर्जन मलेसियाली पर्यटकलाई पोखरा घुमाएर शनिबार स्वदेश पठाए । झट्ट यो सुन्दा म्यानपावर व्यवसायीले पेशा परिवर्तन गरेर पर्यटन व्यवसाय शुरुवात गरेछन् कि जस्तो लाग्न सक्छ । तर विगत १५ वर्षअघिदेखि सक्रियताका साथ वैदेशिक रोजगार व्यवसायमा संलग्न उनीहरुले पेशा परिवर्तन नगरी पर्यटन प्रवर्द्धन गरेका हुन् ।
उनीहरुले मलेसियामा कामदार पठाउने कम्पनी र उनीहरुका पारिवारिक सदस्य र आफन्तलाई नेपाल भ्रमणमा बोलाएर काठमाडौंसहित नेपालको पर्यटकीय राजधानी पोखराका विभिन्न रमणीय तथा ऐतिहासिक स्थलहरुको करिब एक हप्ता भ्रमण गराएर मलेसिया पठाएका हुन् ।
नववर्ष २०८१ प्रारम्भको दिन वैशाख १ गते शनिबार बिहान काबेली ह्युमन रिसोर्स प्रा.लि.ले आयोजना गरेको बिदाइ कार्यक्रममा मलेसियाली पर्यटकहरु प्रफुल्लित देखिन्थे । मलेसियाको लाकन्दर पुतेरी जोहरमा कार्यालय रहेको एजेन्सी पेकरजान बेष्ट च्वाइस सोलुसन एसडिएन बिएचडीका म्यानेजिङ डाइरेक्टर बेनसन लाउले नेपाल भ्रमणमा आफू र आफ्नो टिमले न्यानो आतिथ्यता, स्वागत र सत्कार पाएको भन्दै पोखरा भ्रमणका क्रममा पुगेको फेवा ताल, महेन्द्र गुफा, शिव मन्दिर, बेसक्याम्प, म्युजियम, बौद्धस्तुपा र प्याराग्लाइडिङ अवीस्मरणीय रहेको बताए ।
उक्त कम्पनीमा कानूनी सल्लाहकारको जिम्मेवारीमा रहेकी लाउ यान्जीले नेपाली खाना खासगरी थकाली थाली, मःमः र चाउमिन अत्यन्तै स्वादिलो लागेको बताइन् । उनले भनिन्, ‘मौलिक नेपाली खाना थकाली थाली र राजधानीको ठमेलमा रहेको एलओडी कन्सर्टको मनोरञ्जन मेरो जीवनकै अवीस्मरणीय क्षण हुन् । यी विषय लामो समयसम्म भुल्ने छैन ।’
म्यानपावर कम्पनी काबेलीका चेयरम्यान लिम्बूले नेपाली कामदार पठाउने मात्रै नभएर मलेसियाका रोजगारदाताहरुलाई ल्याएर यहाँका ऐतिहासिक तथा पर्यटकीय स्थलहरुको भ्रमण गराएर मलेसियालीहरुका बीचमा नेपाल पनि विश्वका अन्य मुलुकजस्तै पर्यटकीय गन्तव्य मुलुक हो भनेर स्थापित गराउने चाहनाअनुसार यसपटक मलेसियालीहरुलाई नेपाल ल्याएर भ्रमण गराएको बताए । उनले एकपटक नेपाल आएको विदेशी पर्यटक पटक–पटक नेपाल घुम्न आउने र साथमा अन्य व्यक्तिलाई पनि नेपाल ल्याउने भएकाले नेपाल आउने ट्रेण्ड बसाल्नकै लागि पनि मिहिनेत गरेर मलेसियालीहरुको भ्रमण सफल बनाएको बताए ।
लिम्बूले भनेजस्तै एजेन्सी पेकरजान बेष्ट च्वाइस सोलुसन एसडिएन बिएचडीका म्यानेजिङ डाइरेक्टर लाउले यसपटक समयले नभ्याएका कारण आफूहरुले बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनीको भ्रमण गर्न नपाएको र आगामी वर्ष जसरी पनि लुम्बिनीको भ्रमण गर्ने बताए ।
काबेलीका अर्का सञ्चालक चम्लागाई मलेसियाली भाषाका जानकार व्यवसायी हुन् । उनले सबै स्थान तथा पर्यटकीय स्थलबारे मलेसियाको स्थानीय मलय भाषामा नै जानकारी गराउककदा मलेसियासी पर्यटकहरु दंग थिए । सबै विषयको जानकारी आफ्नै भाषामा पाएपछि उनीहरुलाई सहज भएको ज्ञान एचएल नामका अर्का पर्यटकले बताए । आर्थिकरुपमा सम्पन्न मलेसियालीहरु छिटो–छिटो विदेश भ्रमण गरिरहन्छन् । तर उनीहरुको गन्तव्य सिंगापुर, थाइल्याण्ड, युरोप र अमेरिका हुने गरेको छ ।
विगतमा नेपालले मलेसियाली पर्यटक भित्र्याउन पहल नगरेको भने होइन । तर सरकारले सोचेअनुसार मलेसियाली पर्यटक नेपाल भित्रिएका छैनन् । विगतमा नेपाल पर्यटन बोर्डले मलेसियाको ठूलो चेन भएको केके सुपरमार्टसँग सम्झौता गर्दै त्यहाँका ६ सय ५० बढी ठाउँमा नेपालका पर्यटकीय क्षेत्रको प्रचारप्रसार सामग्री प्रसारण गर्ने बताएको थियो । नेपाल पर्यटन बोर्डका तत्कालीन सीईओ डा. धनन्जय रेग्मी र सुपरमार्टका दतुक डा. केके चाईबीच गत वर्ष त्यससम्बन्धी सम्झौतापत्रमा हस्ताक्षर पनि भएको थियो । सम्झौताअनुसार केके सुपरमार्टले आफ्नो सबै आउटलेटहरुमा नेपालका पर्यटकीय क्षेत्रको प्रचारप्रसारका लागि भिडियो तथा फोटो प्रदर्शन गर्ने सहमति थियो । त्यसबाट थाइल्याण्ड, युरोप र अमेरिका पुग्ने गरेका मलेसियाका धेरै पर्यटक नेपाल आउने अपेक्षा थियो ।
नेपाली टोलीले मलेसियाको राजधानी क्वालालाम्पुरसहित पेनाङमा नेपाल सेल्स मिसनअन्तर्गत कार्यक्रम पनि राखेको थियो । तर सरकारीस्तरबाट पर्याप्त इच्छाशक्ति नदेखाइएको र प्रवर्द्धनका कार्यक्रमलाई निरन्तरता दिन नसकेपछि अपेक्षितरुपमा मलेसियाका पर्यटक नेपाल आउन सकेनन् ।
काबेलीका अर्का सञ्चालक लोकनाथ रिमालले आफ्नो कम्पनीले जस्तै नेपालमा रहेका अन्य म्यानपावर कम्पनीले रोजगार गन्तव्य मुलुकका पर्यटक भित्र्याउन पहल गर्ने हो भने भविष्यमा ठूलो संख्यामा विदेशी पर्यटक नेपाल आउने र त्यसबाट उल्लेख्य मात्रामा स्वदेशमै रोजगारीको सिर्जना र विदेशी मुद्रा आर्जन हुने सम्भावना रहेको बताए । उनले सबै म्यानपावर कम्पनीले यताबाट कामदार पठाउनुका साथसाथै उताबाट पर्यटक भित्र्याउन योजना बनाउन जरुरी रहेको पनि बताए । त्यसका लागि सरकारले पनि व्यवसायीलाई इन्सेन्टीभ दिन जरुरी रहेको रिमालको भनाइ छ ।
काठमाडौं : श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्री डोल प्रसाद अर्यालले प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रमबाट अपेक्षित परिणाम आउन नसकेको बताउँदै उक्त कार्यक्रमको ढाँचा परिवर्तन गर्नुपर्ने बताएका छन् । रोजगार सेवा केन्द्रमा कार्यरत कर्मचारीहरुको क्षमता अभिवृद्धिका लागि राजधानीमा आयोजित चार दिने तालिमको समापन कार्यक्रममा शुक्रबार मन्त्री अर्यालले परिणाम आउने गरी प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रमको ढाँचा परिवर्तन गर्न अति जरुरी रहेको बताए ।
श्रम मन्त्रालयले स्वदेशमा नै रोजगारी सिर्जना गरेर वैदेशिक रोजगारको विकल्प दिने उद्देश्यले तत्कालीन सरकारले २०७५ साल माघ २५ मा प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम निर्देशिका २०७५ जारी गरेको थियो । सोही वर्ष चैत १ गतेदेखि तामझामका साथ उक्त कार्यक्रमको औपचारिक शुरुवात भएको थियो । तर सोही वर्षदेखि नै कार्यकर्तालाई झारपात उखेल्ने जस्ता अनुत्पादक काममा जागिर खुवाउने कार्यक्रम भन्दै व्यापक आलोचना भएको थियो ।
मन्त्री अर्यालले जुन उद्देश्यका साथ कार्यक्रमको घोषणा भयो, त्यो उद्देश्यअनुसार आम नागरिकले महसुस गर्न पाउने गरी कार्यक्रमले लक्षित वर्गलाई छुन नसकेकाले कार्यक्रमको ढाँचा परिवर्तन गर्न आवश्यक भएको उल्लेख गरे ।
कार्यक्रममा श्रम सचिव घनश्याम उपाध्यायले श्रम डेस्कमा बसेर जनअपेक्षाअनुसार काम गर्न आग्रह गरे । समापन कार्यक्रममा मरिन गाउँपालिका सिन्धुलीका रोजगार संयोजक पञ्चमाया योञ्जन, थाहा नगरपालिका मकवानपुरका रोजगार संयोजक कुमार नेगीले तालिमले काम गर्न नयाँ उर्जा मिलेको बताए । क्षमता अभिवृद्धि तालिममा ९ जिल्लाका रोजगार संयोजक र रोजगार सहायक गरी १ सय ४२ जनाको उपस्थिति रहेकोे मन्त्रालयले जनाएको छ ।
काठमाडौं : राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले विभिन्न कारणले विदेश गएका नेपालीहरुलाई स्वदेश फर्कने अवस्थाको सिर्जना गर्नुपर्ने धारणा राखेका छन् । एशोसिएसन अफ नेपाली ओरिजिन (एएनओ)का प्रतिनिधिमण्डलसँग शुक्रबार राष्ट्रपति कार्यालय शीतल निवासमा भएको भेटमा राष्ट्रपति पौडेलले अध्ययन, वैदेशिक रोजगारी, व्यवसायका साथै विविध कारणले विदेशिएका नेपालीहरुलाई स्वदेश फर्कने वातावरण बनाउनुपर्ने धारणा राखेका हुन् ।
यसप्रति आफूले चासो राख्ने गरेको उल्लेख गर्दै उनले आफू कार्यकारी तथा राजनीतिक भूमिकामा नभए पनि सरोकारवालालाई यस विषयमा निरन्तर सम्झाउने गरेको जानकारी दिएको एएनओका महासचिव चुडामणि भट्टराइले जानकारी दिए । अध्ययन होस् या विभिन्न प्रयोजनले विदेश जाने गरेका नेपालीहरुले आफू रहेको देशमा आर्जन गरेको सीप र ज्ञान स्वदेशमै आइ त्यसलाई प्रयोगमा ल्याउने वातावरण बनाउन मुलुकका सम्बद्ध सबै क्षेत्र र व्यक्तिहरु लाग्नुपर्नेमा उनले जोड दिए ।
राष्ट्रपति पौडेलले नेपाली भाषा र संस्कृतिका माध्यमबाट विश्वमा रहेका नेपाली तथा नेपाली भाषीहरुलाई एकीकृत गर्ने एएनओको अभियानको प्रशंसा गर्दै यसलाई आगामी दिनमा पनि निरन्तरता दिन सुझाव दिए ।
त्यसअवसरमा राष्ट्रपति पौडेलले भानुभक्त आचार्यको जन्मस्थल तनहुँको चुँदीरम्घालाई नेपाली भाषाको तीर्थस्थल बनाउने अभियानमा आफू लागेको जानकारी पनि गराए । उनले विश्वका विभिन्न देशमा रहेका नेपाली भाषीहरु एक पटक त्यहाँ पुग्नैपर्ने धारणाको विकास गरी यसलाई जीवन्त राख्न भानु जन्मस्थललाई नेपाली भाषा र साहित्यको तीर्थस्थल बनाउनुपर्नेमा जोड दिए ।
एएनओका अध्यक्ष डिल्ली अधिकारीले यस अभियानका लागि नेपाल सरकारबाट प्राप्त सहयोग र शुभेच्छाका लागि धन्यवाद व्यक्त गर्दै अभियानलाई नेपाली भाषा, कला, संस्कृतिको अभियानका रुपमा संसारमा रहेका नेपालीमाझ पु¥याउने अठोट व्यक्त गरे । उनले यस संस्थाले प्रवासमा बस्ने नेपाली लगानीकर्ताहरुलाई नेपालमै आइ लगानी गर्ने वातावरणका लागि प्रोत्साहित गर्ने पनि बताए ।
सो भेटमा संस्थाका उपाध्यक्ष वरिष्ठ अधिवक्ता सुशीलकुमार पन्त, महासचिव भट्टराई, संस्थापक सदस्यहरु केबी कार्की, ओम गुरुङ, डा दामोदर पौडेलसहित सहभागी थिए । विश्वका विभिन्न देशमा बसोबास गरिरहेका नेपाली भाषीको गत चैत ६ गते थाइल्याण्डको राजधानी बैंककमा भएको भेलाले नेपालीलाई एकीकृत गरी नेपाली भाषा र संस्कृतिको संरक्षण गर्न एएनओ गठन गरेको थियो ।
विश्वका २७ देशका नेपालीमूलका सामाजिक अभियन्ताको प्रतिनिधित्व रहेको सो भेलाले भुटानमा जन्मी हाल अमेरिकामा बसोबास गर्दै आएका नेपालीमूलका समाजसेवी डिल्ली अधिकारीको अध्यक्षतामा ५४ सदस्यीय कार्यसमिति गठन गरेको थियो । रासस
काठमाडौं : क्यानडासहित विभिन्न युरोपेली मुलुकमा बढेको रोजगारीको सम्भावनासँगै उक्त सम्भावना भजाएर ठगी हुने क्रम तीव्र देखिएको छ । खाडी तथा मलेसियाको रोजगारीका नाममा एक–दुई लाख रुपैयाँ ठगी हुने गरेकोेमा क्यानडासहित विभिन्न युरोपेली मुलुकको रोजगारीको नाममा करोडौं ठगी हुने प्रवृत्ति देखिएको छ ।
ठगी रकमको अंक अस्वभाविकरुपमा ठूलो भएपनि त्यसलाई नियन्त्रण गर्ने सरकारी क्षमता र पर्याप्त इच्छाशक्ति नदेखिएको नेपालको श्रम आप्रवासनमा चासो राख्ने अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरुले पनि टिप्पणी गर्न थालेका छन् ।
वैदेशिक रोजगार विभागमा हाल शैक्षिक कन्सल्ट्यान्सी, ट्राभल्स एजेन्सी र व्यक्तिगतरुपमा युरोपेली मुलुकमा पठाउने भन्दै ठूलो परिणामको रकम ठगी भएको भन्दै दैनिकरुपमा लाखौं असुल उपर र दोषीलाई कारबाहीको माग गर्दै जाहेरी पर्ने गरेका छन् ।
बीबीसी नेपाली सेवालगायतका अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमले नेपालीहरुलाई वैदेशिक रोजगारीका लागि क्यानडा तथा युरोपेली देशहरु पठाइदिने भन्दै ठगी गर्ने र विभिन्न ठाउँमा पु¥याएर अलपत्र पार्ने क्रम तीव्ररुपमा बढ्न थालेको उल्लेख गरेका छन् ।
खाडी र मलेसिया निर्भर नेपालीको श्रम गन्तव्य पछिल्ला दिनमा क्यानडा, अष्ट्रेलियालगायत युरोपेली देशहरु हुन थालेपछि ती देशमा पठाइदिने भन्दै ठगी गर्ने क्रम पनि उत्तिकै तीव्र देखिएको हो ।
वैदेशिक रोजगारमा बेलायत पठाइदिन्छु भनि ३५ जना व्यक्तिको ६ करोड रुपैयाँ ठगी गरेको उजुरीका आधारमा केही दिनअघि प्रहरीले झापाको कमल गाउँपालिका–७ घर भइ हाल काठमाडौंको कागेश्वरी मनोहरा बस्ने केदार चौधरीलाई पक्राउ गरेको थियोे ।
चौधरीेले सुमन राईसमेत ३५ जनालाई वैदेशिक रोजगारका लागि बेलायत पठाइदिन्छु भनि प्रतिव्यक्ति ९ लाखदेखि २० लाख रुपैयाँ उठाएर भारतका विभिन्न स्थानमा पु¥याउने र नेपाल फर्काउने गरेको प्रहरीले बताएको छ ।
उनले एक्सपर्ट कन्सल्ट्यान्सी खोलेर कतिपयलाई अजरबैजानसम्म पुर्याइ रकम असुली गरेको पाइएको पनि प्रहरीको भनाइ छ । यसको केही दिनअघि यस्तै ठूलो अंकको वैदेशिक रोजगार ठगीमा विकास बाइवा भन्ने सुजन तामाङ र अर्जुन तामाङ भन्ने कर्मा तामाङ पक्राउ परेका थिए ।
उनीहरुले पनि युरोपेली मुलुकको वैदेशिक रोजगारीको नाममा तीन सय ३७ जनाको ५ करोड ५० लाखभन्दा बढी रकम ठगी गरेको मुद्दा वैदेशिक रोजगार न्यायाधिकरणमा दर्ता भएको थियो । तामाङद्वयले पनि युरो विइङ्स एजुकेसन कन्सल्ट्यान्सी नामको संस्थाको आडमा वैदेशिक रोजगारीमा माल्टा, क्रोएसिया, क्यानडा, पोल्याण्डलगायत देशमा पठाइदिन्छौं भन्दै झुटो प्रलोभन दिएर उक्त रकम ठगी गरेको प्रहरीले बताएको छ ।
सार्वजनिक विवरणले परम्परागत श्रम गन्तव्य मुलुक खाडी र मलेसिया भन्दा युरोप र क्यानडाको रोजगारीको नाममा भइरहेको ठगी गम्भीर रहेकोे, तर नियन्त्रण गर्न सरकार असफल भएको कतिपयको भनाइ छ ।
वैदेशिक रोजगार विभागका सूचना अधिकारी कविराज उप्रेतीले चालु आर्थिक वर्षको ९ महिनाको अवधिमा क्यानडा पठाइदिने भनेर मात्रै ठगी गरेको दाबीसहित विभागमा १ सय १३ वटा उजुरी दर्ता भएको सार्वजनिक गरेका छन् । उजुरीकर्तामध्ये अधिकांशले व्यक्तिगत श्रम स्वीकृतिमा वैदेशिक रोजगारमा पठाइदिने भन्दै आफूहरुबाट रकम लिएको दाबी गरेका छन् । नेपाल प्रहरीको मानव बेचबिखन अनुसन्धान ब्यूरोका प्रवक्ता प्रहरी उपरीक्षक ज्ञानेन्द्रप्रसाद फुयाँल युरोप, अमेरिका र क्यानडाका नाममा ठगी सँगसँगै मानव तस्करी पनि बढेको बताउँछन् ।
मानव तस्करीमा पीडितको पनि संलग्नता हुने गरेकोे छ । ठूलो रकमको ठगीका घटना बढ्नुमा अनुसन्धान वा मुद्दा दर्ता भएपनि मुद्दा विचाराधीन रहेकोे अवस्थामा पीडित र पीडकबीच मेलमिलाप हुने कानूनी व्यवस्था पनि सहयोगी बनेको कतिपय बताउँछन् । शुरुमा थुनामा परेपनि मुद्दा चल्दाचल्दैको अवस्थामा रकम फर्काए छुट्न पाइने भएपछि ठगी बढेको उनीहरुको भनाइ छ ।
काठमाडौं : श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्री डोलप्रसाद अर्यालले सीपयुक्त वैदेशिक रोजगारी र सुरक्षित आन्तरिक रोजगारीलाई मन्त्रालयले पहिलो प्राथमिकतामा राखेको बताएका छन् । डेमोक्रेसी मिडिया नेटवर्कले बुधबार काठमाडौंमा आयोजना गरेको श्रम बजार, आप्रवास र चुनौतीहरु विषयक अन्तरक्रिया कार्यक्रममा बोल्दै मन्त्री अर्यालले देश बन्नका लागि युवाहरूको वैदेशिक रोजगारमा निर्भरता रोकेर मुलुकभित्रै रोजगारी सिर्जना हुनुपर्ने बताए ।
रोजगारी सिर्जना गर्नका लागि सरकारले निजी क्षेत्रलाई संरक्षणसहित प्रोत्साहन गर्नुपर्ने भन्दै मन्त्री अर्यालले निजी क्षेत्र बलियो भएपछि नै आन्तरिक रोजगारी वृद्धि हुने भएकाले निजी क्षेत्रसँग सहकार्य गरी अगाडि बढ्न मन्त्रालय तयार रहेको बताए ।
आन्तरिक रोजगारीका लागि तालिमलाई जोड दिइएको र त्यसका लागि मन्त्रालयअन्तर्गत ललितपुरको भैंसेपाटीमा रहेको राष्ट्रिय व्यावसायिक प्रशिक्षण प्रतिष्ठानमा ६ महिनाभन्दा कम अवधिको सीपमूलक तालिम सञ्चालन गर्ने योजना बनाइएको मन्त्री अर्यालले बताए । तालिमका लागि सिटिईभिटीसँग पनि समन्वय गरिने उनले जानकारी दिए ।
वैदेशिक रोजगारीमा जान चाहने युवायुवतीलाई सीप सिकेर मात्रै जानुपर्ने अवस्थाको सिर्जना गर्नुपर्ने भन्दै मन्त्री अर्यालले त्यसका लागि सञ्चारमाध्यमबाट बहस चलाउन जरुरी रहेको बताए ।
काठमाडौं : वैदेशिक रोजगारका लागि पोर्चुगल र पोल्याण्ड पठाइदिने भन्दै १२ लाख ५० हजार रुपैयाँभन्दा बढी ठगी गरेकोे उजुरीका आधारमा प्रहरीले दुई जनालाई पक्राउ गरेको छ ।
सुरेश लामिछानेलाई पोर्चुगल पठाइदिन्छु भनि ११ लाख ५० हजार रुपैयाँ ठगी गर्ने गरेको उजुरीका आधारमा स्याङ्जा हरिनास घर भइ हाल गोंगबु बस्ने कृष्ण बहादुर चन्द र सुरेश स्याङ्तानलाई पोल्याण्ड पठाइदिन्छु भनि १ लाख ५० हजार रुपैयाँ ठगी गरेको उजुरीका आधारमा धादिङ गंगाजमुना घर भइ हाल ललितपुरको सैपुमा बस्दै आएकी एलिजर तामाङलाई पक्राउ गरिएको काठमाडौं उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयले जनाएको छ ।
प्रहरीले पक्राउ परेका दुवै जनालाई थप अनुसन्धान तथा कारबाहीका लागि वैदेशिक रोजगार विभाग ताहाचल पठाइएको बताएको छ । प्रहरीले बेरोजगार युवायुवतीहरुलाई आकर्षक तलबको प्रलोभनमा वैदेशिक रोजगारीमा पठाउने भनि प्रलोभनमा पारी रकम लिएपश्चात विदेश नपठाइ सम्पर्कविहीन हुने क्रम बढेको भन्दै सचेत हुन पनि आग्रह गरेको छ ।
काठमाडौं : उत्पादनमूलकतर्फको पहिलो चरणको ईपीएस भाषा परीक्षाको नतिजा सार्वजनिक भएको छ । परीक्षामा सहभागीमध्ये ६ हजार ३ सय २१ जना परीक्षार्थी उत्तीर्ण भएको ईपीएस शाखा ग्वार्को ललितपुरले जनाएको छ । गत फागुन ७ गतेबाट चैत २४ गतेसम्म भएको परीक्षामा सहभागी ४० हजार ५ सय ८० जनामध्ये ६ हजार ३ सय २१ जनामात्र उत्तीर्ण भएका हुन् ।
उत्तीर्ण परीक्षार्थीले अब ‘स्किल र कम्पिटेन्सी टेस्ट’ नामका सीप परीक्षा दिनुपर्नेछ । सिप परीक्षण आगामी ९ वैशाखदेखि १५ वैशाखसम्म सञ्चालन हुनेछ । ती दुवै परीक्षाामा पास भएपछि मात्रै उनीहरु कोरिया जान पाउने नेपाली कामदारको सूची (रोस्टर)मा सूचीकृत हुनेछन् । उत्पादनमूलकतर्फको दोस्रो चरणको परीक्षा २०८१ वैशाख ३१ देखि साउन १६ गतेसम्म र तेस्रो चरणको परीक्षा २०८१ कात्तिक २६ देखि पुस २ गतेसम्म सञ्चालन हुने ईपीएस ग्वार्काेले जनाएको छ ।
काठमाडौं : वैदेशिक रोजगारका लागि माल्दिभ्स र मलेसिया पठाइदिन्छु भन्दै ५ जनालाई ठगी गर्ने एक व्यक्तिलाई प्रहरीले पक्राउ गरेको छ । श्याम लामासमेत ५ जनालाई वैदेशिक रोजगारीका लागि माल्दिभ्स र मलेसिया पठाइदिन्छु भन्दै ठगी गरेको उजुरीका आधारमा प्रहरीले धनुषाको बडहरी नगरपालिका वडा नं. २ बस्ने मोहन प्रसाद तिमल्सिनालाई पक्राउ गरेको हो ।
उनले प्रतिव्यक्ति ३ लाखदेखि ५ लाख रुपैयाँसम्म लाग्ने बताएर माल्दिभ्स र मलेसिया पुगेपछि एक लाख रुपैयाँ तलब हुने होटलमा काम लगाइदिन्छु भनि प्रलोभनमा पारेर पटक–पटक गरी २० लाख रुपैयाँ लिएर सम्पर्कविहीन भएको काठमाडौं उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयले बताएको छ ।
उक्त कार्यालयबाट खटिएको प्रहरी टोलीले तिमल्सिनालाई उदयपुरको उदयपुरगढी तेलतेलेबाट पक्राउ गरेको हो । उनलाई वैदेशिक रोजगार ऐनअनुसार अनुसन्धान तथा कारबाहीका लागि वैदेशिक रोजगार विभाग ताहाचल पठाइएको प्रहरीले बताएको छ ।
हाल वैदेशिक रोजगार विभागमा वैदेशिक रोजगारमा युरोपेली मुलुकसहित क्यानडा र अमेरिका पठाइदिने भन्दै व्यक्ति र शैक्षिक कन्सल्ट्यान्सीले अस्वभाविकरुपमा रकम उठाएका उजुरी पर्ने गरेका छन् । विगतमा वैदेशिक रोजगार व्यवसायीले पठाएका कामदार ठगिएको, करार अनुसारको काम, तलब र सेवासुविधा नपाएको जस्ता उजुरीलाई ठूलठूला उजुरी ठान्ने गरिएको परिवेशमा विभागमा हाल व्यक्ति र शैक्षिक कन्सल्ट्यान्सीले वैदेशिक रोजगारीका नाममा उठाएको रकमको परिमाणले म्यानपावर कम्पनीविरुद्धका उजुरी रकमका हिसाबले मामुली देखिन थालेको टिप्पणी हुने गरेको छ ।
गलकोट : पछिल्लो समय वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्यामा वृद्धि भएसँगै यस क्षेत्रमा आउने समस्या पनि बढ्दै गएका छन् । वैदेशिक रोजगारीमा जानेक्रम बढेसँगै दलालको लोभमा पर्ने, ठगिने, अङ्गभङ्ग हुने, शारीरिक अपाङ्गता, मानसिक समस्याका साथै घरपरिवारमा कलह सिर्जना हुने गरेका छन् ।
वैदेशिक रोजगारीमा जानेले पर्याप्त जानकारी नलिइ, सीप नसिक्दै विदेश पुग्दा ठूलो दुःखकष्ट भोग्दै आएका छन् । वैदेशिक रोजगारीमा आउने समस्यामा बागलुङमा सुरक्षित आप्रवासन (सामी) परियोजना प्रभावकारी बन्दै आएको छ । विसं २०७६ मा स्थापना भएको सामी परियोजनाले जिल्लामा वैदेशिक रोजगारीका कारण आउने समस्या घटाउन, सीप सिकाउन र समस्या समाधानका लागि काम गर्दै आएको छ ।
दलालले प्रलोभनमा पारेर ठगेको रकम फिर्ताको पहल गर्ने, सीप सिकाउने, विदेश जानुपूर्व परामर्श दिने र विदेशबाट नेपालमा आएको रेमिट्यान्सको सदुपयोगमा प्रभावकारी भूमिका खेल्दै आएको सामी कार्यक्रमका गण्डकी प्रदेश व्यवस्थापक उमा शर्माले बताइन् । उनका अनुसार सामी शुरु भएको चार वर्षमा परियोजनाको सहजीकरणमा दलालले ठगेको ९ करोड बढी रकम फिर्ता गरिएको छ । सामीको सहजीकरणमा ९ करोड २४ लाख ६७ हजार ७ सय ८९ रुपैयाँ विभिन्न ठगी गर्ने व्यक्तिबाट पीडितलाई फिर्ता गराउन सफल भएको व्यवस्थापक शर्माले जानकारी दिइन् ।
उनका अनुसार सामीमा दर्ता भएका ३ सय १४ निवेदनमध्ये १ सय ६८ वटाको समाधान भइसकेको छ । ‘२०७६ सालबाट बागलुङमा सामी परियोजना शुरु गरेका छौं । अहिलेसम्म वैदेशिक रोजगारीमा आइपरेका ३ सय १४ समस्या हाम्रो कार्यालयमा दर्ता भएकामा १ सय ६८ को समाधान गर्न सफल भएका छौं । दलालले प्रलोभनमा पारेर ठगेको ९ करोड बढी रकम फिर्ता गराएका छौं,’ शर्माले भनिन्, ‘पीडितले रकमसँगै आगामी दिनमा वैदेशिक रोजगारी जाँदा कसरी ठगिनबाट बच्ने भनेर सिकेका छन् ।’
स्वदेशमै केही गर्नुपर्नेमा जोड दिइएको भन्दै उनले विदेश जानै परे सुरक्षितरुपमा जानका लागि सीप तथा आवश्यक परामर्श दिने गरिएको बताइन् । ‘रकमको लेनदेन गर्दा बैंकिङ कारोबार र वैदेशिक रोजगारी खुल्ने गरी कारोबार गर्दा धेरै समस्या समाधान हुन्छ,’ उनले भनिन् । वैदेशिक रोजगारीमा जानु नेपालीको बाध्यतालाई धेरैले ठगीको धन्दा बनाउने गरेको शर्माको भनाइ छ ।
नेपालमा हरेक वर्ष पाँच लाख युवा श्रम बजारमा आउने गरेका छन् । नेपालले करिब साढे एक लाख जतिलाई सामान्य रोजगारी दिने तथ्यांकमा उल्लेख रहेको बताउँदै शर्माले बाँकी युवाको श्रम गन्तव्य वैदेशिक रोजगार रहेकाले अहिले ठूलो समस्या वैदेशिक रोजगार क्षेत्रमा देखिएको बताइन् ।
युवा वैदेशिक रोजगारीमा जाँदा अरुलाई विश्वास गर्ने तथा ठगी गर्नेले पनि उनीहरुको बाध्यताको फाइदा उठाउने गरेकाले पर्याप्त सूचना र ज्ञान लिएरमात्रै अघि बढ्नुपर्ने जिल्लास्थित परियोजनाका संयोजक मीन उपाध्यायले बताए । उनले पछिल्लो समय सामाजिक सञ्जालबाट आकर्षक तलब सुविधा भन्दै गरिएको प्रचारप्रसारको भरमा दलाललाई रकम बुझाउने समस्यामा धेरै परेको बताए ।
‘कतिपयलाई वैदेशिक रोजगारीमा ठगिएपछि जाने निकायको विषयमा जानकारी छैन । बागलुङ नगरपालिका र वैदेशिक रोजगार विभागको समन्वयनमा सञ्चालित परियोजनाको विषयमा जानकारी छैन,’ उपाध्यायले भने, ‘राम्रो सूचना र जानकारीको अभावमा ठगिने र रकम दिने गरेका छन् । वैदेशिक प्रयोजनका लागि दिएको भन्ने प्रमाण नहुँदा ठगिएको रकम फिर्ता गर्न कठिन हुने गरेको छ । त्यसैले जिल्ला प्रशासनमा पासपोर्ट बनाउने समयमै हामीले परामर्श गर्दै आएका छौँ, केही हदसम्म हाम्रो कार्यक्रमले ठगिनबाट जोगिनुभएको छ ।’
अवैधानिक बाटोबाट विदेश जाने बढी ठगिने गरेको उपाध्यायको अनुभव छ । ‘अहिले नेपालमा दैनिक २५ सय युवा वैदेशिक रोजगार विभागबाट श्रम अनुमति लिएर विदेश जान्छन्,’ उनले भने, ‘जति पासपोर्ट बनेका छन् त्यसको तुलनामा अनुमति लिनेको संख्या कम छ । यसको अर्थ अनुमति नलिइकन विदेश गएको भन्ने हो, त्यसै गएका झनै बढी ठगिएको पाइन्छ ।’
उनका अनुसार परियोजनाले पाँच वटा योजनाअन्तर्गत काम गर्दै आएको छ । जिल्लाका बागलुङ, जैमिनी र गलकोट नगरपालिकाका साथै काठेखोला गाउँपालिकामा परियोजना सञ्चालित छ । परियोजनाले सूचना तथा परामर्श, न्यायमा पहुँच, वित्तीय साक्षरता, मनोसामाजिक परामर्श र सीप विकास तालिम कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको संयोजक उपाध्यायले जानकारी दिए ।
परियोजनाले जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा सूचना केन्द्रको स्थापना गरेर परामर्शसँगै ठगीलगायतका समस्यामा सहजीकरण गर्ने गरेको छ । वैदेशिक रोजगारीले नेपालमा ठूलो रेमिट्यान्स भित्रिए पनि त्यसको असरले समाजमा परेको सामाजिक मूल्य भने देशले चुकाउन नसक्ने अवस्थाको रहेको उनको भनाइ छ ।
अभिभावकको रेखदेखमा नरहेका बालबालिका, किशोर र युवावस्थामा प्रवेश गर्दा लागुऔषधलगायतका अन्य दुव्र्यसनमा जाने गरेको देखिएको छ । बागलुङबाट चालु आर्थिक वर्षमा मात्रै साढे १२ हजार बढी युवा वैदेशिक रोजगारीमा गएका छन् । परियोजनाले बागलुङका ३ सय ९ जनालाई सीपमूलक तालिम दिएको जनाएको छ । रासस
Kamalpokhari, Kathmandu
Phone : 01-5326366, 01-5328298
Mobile : 9841293261, 9841206411
Email : madhyanhadaily59@gmail.com
सूचना विभाग दर्ता नं. : 807/074/075
© 2024 मध्यान्ह सर्वाधिकार सुरक्षित | Managed by Bent Ray Technologies