वैदेशिक रोजगारीको नाममा ठग्ने चार पक्राउ

काठमाडौं : आकर्षक तलव र सुविधासहितको वैदेशिक रोजगारीका लागि कम्बोडिया पठाइदिने भनी ठगी गरेको आरोपमा प्रहरीले एक जनालाई पक्राउ गरेको छ । मकवानपुर जिल्लाको वागमती गाउँपालिका–८ भवानचुली बस्ने २४ वर्षीय आयुष मोक्तानलाई पक्राउ गरेको प्रहरीले बताएको छ । 

उनले ६ जना युवालाई भिजिट भिसामा कम्बोडिया पठाई त्यहाँ क्यासिनो ‘बोस गार्ड’मा काम लगाइदिने भन्दै ३९ लाख रुपैयाँ ठगी गरेको प्रहरीको दाबी छ । त्यसैगरी वैदेशिक रोजगारीको आवरणमा मानव बेचबिखन तथा ओसारपसार गरेको भन्दै नेपाल प्रहरीको मानव बेचबिखन अनुसन्धान व्यूरोले पोखरकी बिमला बिक, भरतपुरका केशबहादुर विश्वकर्मा र लम्जुङका नवराज अधिकारीलाई पक्राउ गरेको बताएको छ ।

कोरोनाले बढाउँदैछ मानसिक स्वास्थ्य समस्या पनि

काठमाडौं : निकै संक्रामक मानिएका डबल म्यूटन्ट, यूके भेरियन्ट जस्ता कोरोना भाइरसको महामारीसँगै वैदेशिक रोजगारी र अन्य कारणले विदेशमा रहेका नेपालीहरूमा गहिरो मानसिक स्वास्थ्य समस्या देखिएको चिकित्सकहरूले बताएका छन् । वैदेशिक रोजगारीमा गएका नेपाली कामदार र अन्य कारणले विदेशमा रहेका नेपालीमा मानसिक रोगको अवस्था चिन्ताजनक अवस्थामा देखिएको गैरआवासीय नेपाली संघ अन्तर्गतको स्वास्थ्य समितिका संयोजक डा.सन्जिव सापकोटाले बताएका छन् ।

महामारीका कारण रोजगारी गुम्ने, परिवारका सदस्यको मृत्यु हुने, व्यापार व्यवसाय बन्द भई आय आर्जनको अभावमा जीवन यापनमा नै समस्या सिर्जना हुने लगायतका कारणले मानसिक समस्या बढ्दै गएको उनले बताए । निकै संक्रामक मानिएका डबल म्यूटन्ट, यूके भेरियन्ट जस्ता कोरोनाभाइरसको विस्तारपछि मृत्यु हुने नेपालीको संख्या निरन्तर बढेको छ । संघका अनुसार गत हप्ता भारतमा २० जना, कुवेतमा २ जना र कतारमा १ जना गरी २३ जनाको मृत्यु भएको छ ।

कोरोना भाइरस महामारीका कारण रोजगारी गुमाउनेको संख्या दैनिकरुपमा बढिरहेको छ । हालसम्म कोरोनाका कारणले कतारमा नेपालीले सबैभन्दा बढी रोजगारी गुमाएका छन् । उक्त मुलुकमा रोजगारीमा गएकामध्ये कारोना संक्रमणयता एक लाख बढी स्वदेश फर्किएका छन् । गत वर्ष चैतदेखि यस वर्षको वैशाख ११ गतेसम्मको अवधिमा कतारबाट १ लाख ३ सय बढी नेपाली फर्किएको बताइएको छ । उनीहरुमध्ये थोरै मात्र फर्केर पुनः रोजगारीमा जोडिन पाएका छन् ।

कोभिड–१९ संकट व्यवस्थापन केन्द्रका अनुसार विभिन्न १५ देशबाट हालसम्म ७ सय ६ जना नेपालीको शव ल्याइएको छ । कोरोना संक्रमणको कारण ३ सय ७२ जना नेपालीको निधन भएको छ । परिवारले स्वीकृति दिएका कतिपय नेपालीको सम्बन्धित मुलुकमा नै अन्तिम संस्कार गरिएको छ । आय आर्जन गर्न गएको परिवारको सदस्यको विदेशमै मृत्यु हुने र आश्रित परिवारले अन्तिम संस्कारसम्म गर्न नपाउने घटनाले परिवारका सदस्यहरुलाई लामो समयसम्म मानसिक पीडा दिने मनोपरामर्शदाताहरु बताउँछन् ।

स्वास्थ्य मन्त्रालयमाथि पीसीआर अनुमतिमा अनियमितताको आरोप

काठमाडौं : स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयमाथि आर्थिक चलखेलको आधारमा सीमित स्वास्थ्य संस्थालाई मात्रै वैदेशिक रोजगारमा जाने कामदारको कोरोना भाइरसको पीसीआर परीक्षण गर्ने अनुमति दिएको आरोप लागेको छ । केही दिनअघि सिनामंगलस्थित एक निजी क्लिनिकले स्वाब नै नलिई कोरोना भाइरस नेगेटिभ रहेको रिपोर्ट दिएको सार्वजनिक भएको थियोे । 

त्यसलगत्तै मन्त्रालयले प्रयोगशाला भएका सरकारी अस्पताल र निजी क्षेत्रका पाँचवटा अस्पताललाई मात्र अनुमति दिएपछि निजी क्षेत्रका अन्य स्वास्थ्य संस्थाले आपत्ति जनाएका हुन् । जसले कानून उल्लंघन गरेर बदमासी ग¥यो त्यसलाई दण्डित गर्नुपर्नेमा सबैलाई बद्नाम हुने गरी प्रतिबन्ध लगाउन नहुने उनीहरुको भनाइ छ ।

सरकारले सबै सरकारी प्रयोगशालाहरुका साथै युनिभर्सल कलेज अफ मेडिकल साइसेन्स एन्ड टिचिङ हस्पिटल, ह्याम्स हस्पिटल, स्टार हस्पिटल, नेपाल मेडिसिटी अस्पताल र मनमोहन मेमोरियल कलेज एन्ड टिचिङ हस्पिटललाई मात्रै वैदेशिक रोजगारीमा जानेहरूको पीसीआर परीक्षक्ष्ण गर्ने अनुमति दिएको छ । मन्त्रालयको यो निर्णयपछि वैदेशिक रोजगारमा जाने कामदारको स्वाब परीक्षण गर्न सूचीकरण भएका स्वास्थ्य संस्थाले आपत्ति जनाएका हुन् ।

सीमित संस्थालाई मात्र अनुमानि दिने सरकारी निर्णयले कामदारले समयमा रिपोर्ट नपाउने र लागत पनि बढ्ने बताइएको छ । वैदेशिक रोजगारमा जाने कामदारको कोरोना परीक्षण हाल एक हजार पाँच सय रूपैयाँमा हुने गरेको छ ।

सीमित स्वास्थ्य संस्थाले गर्दा मूल्य बढाएका छन् । उनीहरूले २ हजारदेखि पच्चीस सयसम्म लिन थालेको बताइएको छ । फ्रि भिसा फ्रि टिकटमा विदेश जाने कामदारलाई महँगो शुल्क असुल्न नहुने अधिकारकर्मीहरूको भनाइ छ ।

अनुमति पाएका सबै प्रयोगशालाले रिपोर्टमा सम्बन्धित व्यक्तिको फोटो र बारकोड देखिने तथा अनिवार्य आईएमयू अनलाइन प्रणालीबाट अद्यवाधिक हुने भन्दै मुल्य बढाउने आधार बनाएका छन् ।

साउदीमा तीन महिनामा कोमामा पुगेर बाँचेका भुजेलको उद्धार

काठमाडौं : परिवारको आवश्यकता पूरा गर्ने, छोराको उचित पालनपोषण गर्ने र सहज जीवनयापनको सपना बोकेर वैदेशिक रोजगारीका लागि साउदी अरब पुग्नुभएको थियो मोरङका वेदबहादुर भुजेल । आफूले साउदीमा भनेको जस्तो काम नपाएपछि उहाँ बेखर्ची मात्र होइन गैरकानुनीरुपमा बस्न बाध्य भए । 

आफ्नो परिवारमा खुशी ल्याउने इच्छा पालेर साउदी पुगेका भुजेलको जिन्दगीमा नसोचेको बज्रपात प¥यो । साथीभाइको सहयोगमा गैरकानुनी हैसियतमा रहेर पनि एक कम्पनीमा सामान्य काम शुरु गरेका भूजेल कामकै क्रममा ठूलो दुर्घटनामा परे । 

उनी स्थानीय अस्पतालमा साढे दुई वर्षसम्म उपचारका लागि भर्ना भए । त्यस अवधिमध्ये तीन महिनासम्म त भूजेल कोमामा पुगेका थिए । परदेशमा बेखर्ची रहेका भूजेलेलाई अस्पतालले रु दुई करोड ५० लाख ९८ लाख (२३ हजार रिहाद)को बिल थमाइदियो । खानबस्नसमेत समस्यामा परेका भूजेल अस्पतालको बिल देखेर छाँगाबाट खसेजस्तै भए । 

बिल तिर्न नसक्ने भएपछि साउदी अरबको रियादस्थित फ्यामेलीकियर अस्पतालले उनीविरुद्ध मुद्दा दायर गरेको थियो । सोही मुद्दाका कारण भूजेलले साउदी अरब छाड्न नपाउने स्थिति भयो । विभिन्न माध्यमबाट उहाँ नेपाली दूतावास र गैरआवासीय नेपाली सङ्घको सम्पर्कमा आए । दुई वर्षदेखि नेपाली दूतावासको सेल्टरमा रहेका भूजेलको मुद्दा फिर्ता गराउन नेपाली दूतावासले पहलकदमी लियो । 

नेपाली दूतावासको विशेष पहलकदमीपछि अस्पतालले भूजेलविरुद्ध अदालतमा रहेको मुद्दा फिर्ता लिइदियो । भूजेलको मुद्दा त फिर्ता भयो तर नेपाल फर्कने कुनै उपाय लागेन । आर्थिकरुपमा निकै कमजोर रहेका भूजेलको सहयोगका लागि नेपाली दूतवास साउदीले गैरआवासीय नेपाली सङ्घलाई आग्रह गर्‍यो र उनको नेपालसम्मको उद्धारको जिम्मेवारी सङ्घले लिएको सङ्घका प्रेस संयोजक चिरन शर्माले बताए । 

सङ्घको कोभिड–१९ राहत तथा उद्दार कार्यक्रमअन्तर्गत उनलाई साउदीदेखि विराटनगरसम्म पुग्न आवश्यक हवाई टिकट, काठमाडौँमा बस्न तथा खानाको व्यवस्था गरिएको थियो । उनको सहयोगार्थ सङ्घले आफ्ना स्वयंसेवक परिचालनसमेत गरेको थियो । विराटनगरबाट घरसम्म जानका लागि गाडीसमेतको व्यवस्था सङ्घले मिलाएको थियो । गैरआवासीय नेपाली सङ्घले सञ्चालन गरेको वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालको उद्धार र पुनःस्थापना कार्यक्रमअन्तर्गत भूजेलको सम्पूर्ण खर्च व्यहोरेर उनलाई परिवार समक्ष बुझाएको हो । भूजेलको आर्थिक अवस्था अत्यन्त नाजुक रहेको छ । 

वैदेशिक रोजगारीका लागि रु एक लाख चर्को ब्याजमा क्रण लिएका भूजेलको ऋण अहिले ब्याजसहित रु तीन लाख ५० हजार भन्दाबढी नाघिसकेको छ । परिवारसँगको भेटपछि प्रसन्न रहेका भूजेल अब के गर्ने भनेर चिन्तित छन् । साउदी अबरस्थित नेपाली दूतावासले बिहीवार एक विज्ञप्ति जारी गर्दै उनको उपचार खर्च मिनाहा गर्ने रियादस्थित फ्यामेलीकियर अस्पताल, स्वदेश फिर्तिको लागि आवश्यक सम्पूर्ण प्रवन्ध गरिदिने गैरआवासीय नेपाली सङ्घलगायतलाई धन्यवाद ज्ञापन गरेको छ ।  

सङ्घका उपाध्यक्ष एवम् वैदेशिक रोजगार तथा कल्याणकारी विभागका संयोजक डा बद्री केसीले वैदेशिक रोजगारीमा अलपत्र परेका नेपाली श्रमिकलाई राहत तथा उद्दारको काम जारी रहेको बताए । उनले सङ्घको यस कार्यक्रमअन्तर्गत सेप्टेम्वर २०२० देखि हालसम्म ’कोभिड–१९’का कारणले समस्यामा परेका १७ हजारभन्दा बढी नेपाली श्रमिकलाई राहत तथा उद्दारसम्बन्धि सहयोग पु¥याएको जनाए । रासस

कोरोना संक्रमण बढ्दै गएपछि कामदारमा उडान बन्द हुने चिन्ता

काठमाडौं : विश्वभर निकै संक्रामक मानिएका डबल म्यूटन्ट, यूके भेरिअन्ट जस्ता कोरोनाभाइरसले पुनः अन्तर्राष्ट्रिय उडान रोकिन सक्ने त्रास बढेको छ । त्यसले वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपाली कामदार आतंकित हुन थालेका छन् ।

भारतमा संक्रमण तीव्र रुपमा फैलिएपछि नेपालले विगतमा जस्तै भारतसँगको स्थलमार्गमा  आवागमन कडाई शुरु गरेको छ भने हवाई उडान पनि बन्द गर्नुपर्ने कतिपयको विश्लेषण देखिएन थालेको छ  ।

नेपालले कोरोनाभाइरस महामारी शुरु भएपछि गत वर्ष हवाई र स्थल दुबै मार्ग बन्द गरेको थियो । ‘अब फेरि त्यस्तै अवस्था आउने त होइन ?,’ मलेसियाबाट नेपाल फर्किन चाहिरहेका धनुषका राम लोहार चिन्ता व्यक्त गर्दै भन्छन्, ‘कोरोनाको विस्तारसँगै नेपाल फर्किन नपाइने हो कि भन्ने चिन्ता बढेको छ ।’ 

भारतमा देखिएको सक्रमण उच्च दरमा बढेपछि विभिन्न देशले भारत उडानमा प्रतिवन्ध लगाएका छन् । शुरुमा साउदी अरबले उडान प्रतिवन्ध लगाएकोमा केही दिनअघि यूएईले भारतमा उडान स्थगित गरेको छ ।

नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका प्रवक्ता राजकुमार क्षेत्रीले हाल नेपाल–भारतबीच दैनिक एक÷एक उडान भए पनि नेपालले उडान स्थगित गर्ने विषयमा छलफल थाल्नु उपयुक्त हुने बिबिसी न्यूज नेपालीलाई बताएका छन् । नेपालसँग हालसम्म कुनै देशले अन्तर्राष्ट्रिय उडान स्थगन गरिसकेका छैनन् । तर नेपालमा कोरोना संक्रमणको बढ्दो फैलावटले उडान रोकिन सक्ने धेरैको चिन्ता छ ।

उडान रोकिएमा करार अवधि सकिएर विदामा स्वदेश फर्किन पर्ने न्यून तलबमा विदेशमा काम गर्ने नेपाली कामदार प्रभावित हुने छन् । हाल घर फर्किनु पर्ने केही कामदार कोरोना भाइरसको संक्रमणले विदेशमै रहेका छन् ।

मलेसियास्थित नेपाली दूतावासले जेल अवधि समाप्त गरेका तर कोरोना संक्रमित भएका २६ नेपाली डिटेन्सन सेन्टरमा रहेका छन् । वैदेशिक रोजगारीको क्रममा कुवेतमा रहेका सन्तोष कुमार दर्जीको गत हप्ता मृत्यु भएको थियो । उनको त्यही नै अन्त्येष्टि गरियो । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)ले कोरोना भाइरसका कारण मृत्यु भएका व्यक्तिको सम्बन्धित देशमा नै अन्त्येष्टि गर्नुपर्ने अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड बनाएको छ ।

संख्या सयको अड्चन हटाउन एमाले युवा नेता बस्नेतको जोड

काठमाडौं : सत्तारुढ नेकपा एमालेका युवा नेता तथा प्रतिनिधिसभा सदस्य महेश बस्नेतले वैदेशिक रोजगार व्यवसायीहरुको इजाजतपत्र नवीकरणको कानूनी अड्चन हटाउन पहल गर्न श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयका सचिव सूर्य प्रसाद गौतमसँग आग्रह गरेका छन् । 

प्रगतिशील वैदेशिक रोजगार व्यवसायी मञ्च नेपालको पहलमा बिहीबार मन्त्रालयमा भएको छलफलमा सांसद बस्नेतले विभिन्न दाउपेचका कारण ऐन र नियमालवीमा संख्या सयको प्रावधानले प्रवेश पाएको भन्दै ऐनमा रहेको ईजातपत्र नवीकरण सम्वन्धी प्रावधान संसदबाट संशोधन गर्न समय लाग्ने भएकाले प्रशासनिक प्रक्रियाबाट गरिदिनुपर्ने सहजीकरणमा ढिला नगरी दिन सचिव गौतमसँग आग्रह गरे ।

वैदेशिक रोजगार ऐनमा लगातार दुई वर्षसम्म वार्षिक एकसय जना कामदार पठाउन नसकेमा वैदेशिक रोजगार विभागले इजाजतपत्र रद्ध गर्नसक्ने भन्ने र वैदेशिक रोजगार नियमावलीमा इजाजतपत्र नवीकरण गर्दा अन्य कागजातका अतिरिक्त पछिल्लो दुई आर्थिक वर्षमा प्रत्येक पर्ष कम्तीमा एकसय जना कामदार वैदेशिक रोजगारमा पठाएको प्रमाणित हुने काजगात पेश गर्नुपर्ने भन्ने व्यवस्था रहेको छ ।

ऐन र नियमावली अनुसार प्रत्येक आर्थिक वर्षको असार मसान्तसम्म दश हजार शुल्क र असोज मसान्तसम्म नवीकरण शुल्क दश हजारका अतिरिक्त प्रत्येक महिनाको दश हजार  रुपैयाँ जरीवाना तिरेर इजाजतपत्र नवीकरण गर्न पाइने व्यवस्था छ । २०७५ साल फागुन १९ गते वैदेशिक रोजगार ऐनमा गरिएको संशोधनमा इजाजतपत्र नवीकरणका लागि वार्षिक एक सय कामदार पठाउनु पर्ने व्यवस्था भएपछि व्यवसायीका लागि उक्त प्रावधान टाउको दुखाइको विषय बनेको छ ।

गत वर्ष व्यवसायीहरुको व्यापक दबाबपछि आर्थिक वर्ष समाप्त हुन केबल दुई दिनअघि मन्त्रिपरिषद्ले बाधा अड्काउ फुकाउको निर्णय गरेर म्यानपावर कम्पनीको इजाजतपत्र नवीकरण हुने व्यवस्था गरेको थियो ।

बिहीबार मन्त्रालयमा भएको छलफलमा मञ्च नेपालका पूर्व अध्यक्ष हरि बहादुर पाण्डे क्षेत्रीले यसपटक समयमै निकास दिई कोरोना भाइरस संक्रमणका कारण तनावमा रहेका व्यवसायीहरुलाई राहत दिन आग्रह गरे । उनले भने, ‘करोडौं खर्च गरेर लाइसेन्स लिएका व्यवसायीहरु कामदार उडाउन नपाएर चर्को मारमा रहेका छन्, त्यसमा लाइसेन्स नवीकरण हुने/नहुने अन्योलले ठूलो तनाब दिएको छ ।’

गत वर्ष मन्त्रिपरिषदले वैदेशिक रोजगार ऐन र नियमावलीमा रहेको इजाजतपत्र नवीकरण गर्ने व्यवस्था कार्यान्वयन गर्न बाधा परेको भन्दै लगातार दुई वर्षसम्म वार्षिक एक सय जना कामदार पठाउन नसकेका इजाजतपत्र प्राप्त संस्थाको इजाजतपत्र समेत आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ को लागि नवीकरण गराउन आएमा नवीकरण गरिदिई नवीकरण भएका इजाजतपत्र प्राप्त संस्थाको आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ का लागि नवीकरण गर्दा त्यस्ता संस्थाले आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ देखि सम्बत् २०७८ साल असार मसान्त अर्थात् आगामी असार मसान्त भित्रमा कुल दुई सय जना कामदार पठाएको हुनुपर्ने शर्त राखी बाधा अड्काउ फुकाउने निर्णय गरेको थियो ।

नेपाल वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघ, नेपाल लोकतान्त्रिक वैदेशकि रोजगार व्यवसायी एसोसिएन र वैदेशिक रोजगार व्यवसायी गणतान्त्रिक मञ्चले पनि इजाजतपत्र नवीकरणका लागि वार्षिक कम्तिमा सय जना कामदार वैदेशिक रोजगारीमा पठाउनु पर्ने अनिवार्र्य व्यवस्थाले सिर्जना गरेको जटिलताको समाधानका लागि तत्काल पहल गर्न माग गर्दै आएका छन् ।

हाल ८ सय ५४ म्यानपावर कम्पनी क्रियाशील रहेका छन् । चैत मसान्तसम्म म्यानपावर कम्पनी मार्फत ८७ हजार कामदार मात्र वैदेशिक रोजगारमा उडेका छन् । यस वर्ष चैत मसान्तसम्म करिब ३ सय म्यानपावर कम्पनीले सय जना कामदार पठाएको र असार मसान्तसम्म पुग्दा साढे चार सय हाराहारीमा म्यानपावर कम्पनीले सय संख्या पुर्‍याउने कतिपयको आंकलन छ ।

सचिव गौतमले संख्या सयको विषय ऐनमा नराख्दा पनि हुने भएपनि ऐनमा आएको भन्दै त्यसमा संसदले ध्यान दिनुपर्ने धारणा राखे । उनले विदेशस्थित नेपाली कूटनीतिक नियोगबाट मागपत्र प्रमाणीकरणमा ढिलासुस्ती भएपनि त्यहाँ खटिएका श्रम मन्त्रालयका श्रम सहचारीहरुले कुनै भूमिका खेल्न नसकेको भन्दै त्यसमा परराष्ट्र मन्त्रालयसँग छलफल गरेर निकास निकाल्ने बताए ।

श्रम मन्त्रालयले मागपत्र प्रमाणीकरण अनिवार्य गरेपनि युरोपका कतिपय दूतावासहरुले मागपत्र प्रमाणीकरण नगरी बसेको भन्दै मागपत्र प्रमाणीकरणको काम परराष्ट्र मन्त्रालयबाट झिकेर श्रम मातहत ल्याउन आवश्यक देखिएको टिप्पणी समेत सचिव गौतमले गरे ।

वैदेशिक रोजगार सूचना व्यवस्थापन प्रणाली (फेमिस)मा सुधार गरेर सम्बन्धित मुलुकको चेम्बर अफ कमर्शले मागपत्र प्रमाणीकरण गरेर सिधै फेमिसमा अपलोड गर्ने प्रणालीको विकास गर्नु आवश्यक रहेको सचिव गौतमको भनाइ थियो ।  

आफुले वैदेशिक रोजगार विभागका नवनियुक्त महानिर्देशक कृष्ण प्रसाद दवाडीलाई एक महिनाभित्र सुधार गर्न निर्देशन दिएको भन्दै फेमिसमा सुधार गरेपछि उक्त प्रणालीमा मागपत्र अललोड गर्ने विषयमा हालको नीतिमा परिवर्तन गर्न सकिने उनले टिप्पणी गरे ।  

सो क्रममा मञ्चले सेवा सुविधाको विषय पनि उठाएको थियो । सचिव गौतमले सेवा सुविधाको कुरा फराकिलो तरिकाले हेर्नुपर्ने भन्दै त्यस विषयमा बृहतरुपमा छलफल आवश्यक रहेको बताए । 

छलफलमा मञ्चका पूर्व अध्यक्ष एवं नेपाल वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका पूर्व महासचिव नरेश गेलालले विभागका अघिल्ला महानिर्देशकको कार्यकालमा नै म्यानपावर कम्पनीको शाखा कार्यालय सञ्चालन गर्न दिने तयारी भएपनि हालसम्म निर्णय नभएको  र इजाजतवापत करोडौं धरौटी राखेपनि हाउसमेडका नाममा वा जापानको रोजगारीका नाममा छुट्टै धरौटी राख्नुपर्ने वाध्यताको अन्त्य गरिनुपर्ने भन्दै त्यस विषयमा पनि छिटो निर्णय गरिदिन आग्रह गरे ।

जवाफमा सचिव गौतमले त्यसमा मन्त्रालय सकारात्मक रहेको बताए । उनले भने, ‘म्यानपावर कम्पनी आफैं रहरले खोलिएका संस्था नभई सरकारले जारी गरेको ऐन कानूनका आधारमा जन्माएको संस्था भएकाले समस्या समाधान गरेर सहजीकरण गरिनुपर्छ भन्ने विषयमा हामी स्पष्ट छौं ।’

सचिव गौतमले कतिपय क्षेत्रमा व्यवसायी ठग नै हुन् भन्ने भ्रमपनि रहेको भन्दै सुधारको माध्यमबाट त्यसलाई परिवर्तन गर्न व्यवसायीहरु ईमान्दारपूर्वक लाग्नु पर्ने सुझाव दिए ।  

मञ्चका पूर्व अध्यक्षद्वय गेलाल र पाण्डेसहित व्यवसायीहरु गोविन्द कटुवाल र हरिबहादुर थापा पनि छलफलका लागि मन्त्रालय गएका थिए ।

आउनोस, सबै मिलेर व्यवसायमा सुधार गरौं : महानिर्देशक दवाडी

काठमाडौं : वैदेशिक रोजगार विभागका महानिर्देशक कृष्ण प्रसाद दवाडीले  वैदेशिक  रोजगारको क्षेत्र सुधारका लागि सबै पक्षसंग सहकार्य गर्ने प्रतिबद्धता दोहोर्‍याएका छन् ।

बुधबार बधाई तथा शुभकामनाका लागि पुगेको वैदेशिक रोजगार व्यवसायी गणतान्त्रिक मञ्चका  अध्यक्ष राम प्रसाद भान्तना नेतृत्वमा रहेका व्यवसायीहरुसँगको भेटमा नवनियुक्त महानिर्देशक दवाडीले उक्त कुरा बताएका हुन् । गतहप्ता विभागको महानिर्देशकको जिम्मेवारीमा आएका दवाडीले आफू वैदेशिक रोजगारको समग्र सुधारको पक्षमा रहेकोले व्यवसायीहरुसँग सहकार्य एवं छलफलको माध्यमबाट अघि बढने बताइरहेको छन् ।

मंगलवार नेपाल लोकतान्त्रिक वैदेशिक रोजगार व्यवसायी एसोसिएसन प्रतिनिधिमण्डलसँग भएको भेटमा महानिर्देशक दवाडीले रेमिट्यान्स नेपाली अर्थतन्त्रको मुख्य आधार बनेको वर्तमान अवस्थामा आफ्ना कदम त्यसलाई टेवा पुराउने उदेश्यबाट निर्देशित हुने बताएका थिए ।  त्यसअघि सोमबार जापान इम्प्लाइमेन्ट कोअर्डिनेशन काउन्सिलसंगको भेटमा पनि सरोकारवाला सबै पक्षको धारणा र सुझाव लिएर वैदेशिक रोजगार क्षेत्रलाई व्यवस्थित गर्ने धारणा राखेका थिए ।

बुधबार मञ्च प्रतिनिधि मण्डलसंगको भेटमा पनि नवनियुक्त महानिर्देशक दवाडीले सोही धारणा राखे । यसअघि वैदेशिक रोजगार कार्यालय ताहाचलमा कार्यलय प्रमुख र साउदी अरबस्थित नेपाली दूतावासमा श्रम काउन्सिलरको जिम्मेवारी सम्हालि सकेका नवनियुक्त महानिर्देशक दवाडी वैदेशिक रोजगार क्षेत्रका समस्यासंग परिचित प्रशासक मानिन्छन् । 

आफूहरुसगंको भेटमा महानिर्देशक दवाडीले आफु सकेसम्म  वैदेशिक रोजगार क्षेत्र सुधारका पक्षमा रहेको  भन्दै उपलब्धिका लागि सामुहिक प्रयास हुनुपर्नेमा जोड दिएको मञ्चका अध्यक्ष भान्तनाले मध्यान्ह राष्ट्रिय दैनिकलाई बताए ।

उनले भने ‘हामीले महानिर्देशकसँगको भेटमा हाम्रा समस्याहरुका बारेमा पनि अवगत गराएका छौं, उहाँ हाम्रा समस्या समाधानका लागि प्रतिबद्ध पनि हुनुहुन्छ । उहाँको कार्यकालमा व्यवसायी र विभागबीच समन्वयमा काम हुन्छ भन्नेमा आशावादी छौं ।’ वैदेशिक रोजगार क्षेत्रमा विभिन्न राजनितिक दल निकट मानिने घटकसंस्थामा आवद्ध व्यवसायीहरुसंग शुभकामना आदान प्रदानका माध्यमबाट छलफल गरेको महानिर्देशक  दवाडीले व्यवसायीहरुको छाता संस्था नेपाल वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघसंग भने औपचारिक भेटघाट गर्न वाँकी छ ।

नक्कली पीसीआर प्रकरण : एक सय ७२ जनाको उडान स्थगित

काठमाडौं : कोभिड–१९ सङ्क्रमण नभएको स्वास्थ्य परीक्षण रिपोर्टलाई मान्यता नदिइँदा १२२ जना यात्री बुधबार विमानबाटै ओरालिएका छन् । सुरिया हेल्थ केयर प्रालि र मेरिट मल्टिकेयर मेडिकल सेन्टरले जारी गरेका पोलिमर्स चेन रियाक्सन (पीसीआर) रिपोर्ट नक्कली भएको आशङ्कमा उनीहरूलाई यात्रा अनुमति नदिइएको हो ।       

सिनामङ्गस्थित सुरिया हेल्थ केयर र मेरिट मल्टिकेयर सेन्टरले स्वाब परीक्षण नै नगरी प्रतिव्यक्ति नौ हजारमा नक्कली रिपोर्ट जारी गरेको अभियोगमा मङ्गलबार दुवै संस्थाका आठजना कर्मचारी पक्राउ परेपछि सम्बन्धित विमान कम्पनी र त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका सुरक्षा अधिकारीले उनीहरूलाई विमानबाट झारेका हुन् । 

एयर अरेबियाको उडानबाट सारजाह जान लागेका ५४ जना, सलाम एयरमा चढेर ओमान प्रस्थान गर्न लागेका ३२ र जजिरा एयरको उडानमा कुवेत गन्तव्य बनाएका ३६ जनालाई विमानबाट उतारिएको नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका प्रवक्ता राजकुमार क्षेत्रीले जानकारी दिए ।  बुधबार यात्रा गर्न नपाएका ती  कामदारलाई सम्बन्धित विमान कम्पनीले यात्राको पुनः व्यवस्था गर्ने नगर्नेबारेमा उनीहरूबाट कुनै निर्णय नभएको क्षेत्रीले बताए ।     

बुधबार नै त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट थप ५० जनालाई फर्काइएको विमानस्थल सुरक्षा प्रमुख वरिष्ठ प्रहरी उपरीक्षक राजेशनाथ बाँस्तोलाले बताए । विमानबाट उतारिएका र विमानस्थलबाट प्रस्थान गर्न नपाएकामध्ये ६८ भारतीय नागरिक छन् । सुरिया हेल्थ केयर र मेरिट मल्टिकेयर सेन्टरले जारी गरेका स्वास्थ्य प्रतिवेदन यात्रीसँग भएकाले उनीहरूलाई अनुमति नदिइएको उनले जानकारी दिए । 

कतारी रियाल २० दिनभित्र साट्नु पर्ने

काठमाडौं : नेपाली नागरिकहरुले आफुसँग रहेका कतारी रियाल आगामी २० दिनभित्र साटीसक्नु पर्ने भएको छ । नेपाल राष्ट्र बैकले मंगलबार एक सूचना जारी गर्दै हाल चलनचल्तीमा रहेका चौथो संस्करणका कतारी रियाल नोटहरुलाई कतारको केन्द्रीय बैंकले आगामी जुलाई १ अर्थात असार १७ गतेबाट नचल्ने निणर्य गरेको बताएको छ । 

सोही कारण नेपालमा पनि वैशाख २७ गतेभित्र कतारी रियाललाई सटही गरिसक्न केन्द्रीय बैंकले भनेको हो । बैशाख १७ गतेपछि चौथो संस्करणका कतारी रियाल सटही नगर्न नेपाल राष्ट्र बैंकले बैंक तथा वित्तिय संस्था तथा मनी चेञ्जरहरुलाई समेत मंगलबार निर्देशन दिएको छ । 

वैदेशिक रोजगारीका क्रममा कतार गएर फर्किएका कामदारसँग सानो परिमाणमा कतारी नोटहरु रहने गरेका छन् । कतिपयले शोखको रुपमा राख्ने गरेको भएपनि धेरैले पछि काममा कतार नै जाने सोचका साथ सटही नगरी राख्ने गरेका छन् ।

व्यवसायीहरुलाई निराश नबनाउने महानिर्देशक दवाडीको आश्वाशन

काठमाडौं : वैदेशिक रोजगार विभागका नवनियुक्त नयाँ महानिर्देशक कृष्ण प्रसाद दवाडीले रेमिट्यान्स नेपाली अर्थतन्त्रको मुख्य आधार बनेको वर्तमान अवस्थामा आफ्ना कदम त्यसलाई टेवा पु¥याउने उद्देश्यबाट निर्देशित रहने बताएका छन् ।

नेपाल लोकतान्त्रिक वैदेशिक रोजगार व्यवसायी एसोसिएसन प्रतिनिधिमण्डलसँग मंगलबार भएको भेटमा महानिर्देशक दवाडीले वैदेशिक रोजगार क्षेत्रमा विभागले तत्काल गर्नुपर्ने सुधार सम्बन्धी एसोसिएसनका माग सुनेपछि सो कुरा बताएका हुन् ।

नवनियुक्त महानिर्देशक दवाडी वैदेशिक रोजगार क्षेत्रका जानकार मानिन्छन् । यसअघि उनी वैदेशिक रोजगार कार्यालय ताहाचलमा कार्यलय प्रमुख र साउदी अरबस्थित नेपाली दूतावासमा श्रम काउन्सिलरको जिम्मेवारी सम्हाली सकेका छन् । 

महानिर्देशक दवाडीले आफु सकेसम्म मागहरु सम्बोधन गर्ने पक्षमा रहेको भन्दै व्यवसायीलाई सकेसम्म निराश नबनाउने बताए । गतहप्ता विभागको महानिर्देशकको जिम्मेवारी आएका दवाडीले सोमबार जापान इम्प्लोइमेन्ट कोओर्डिनेशन काउन्सिलसँगको भेटमा पनि सरोकारवाला सबै पक्षको धारणा र सुझाव लिएर वैदेशिक रोजगार क्षेत्रलाई व्यवस्थित गर्ने धारणा राखेका थिए ।

एसोसिएसनका अध्यक्ष नरेन्द्र प्रसाद ढकालले वैदेशिक रोजगार क्षेत्रका समस्या राख्दै त्यसको तत्काल समाधान हुनुपर्ने विषयहरु राखेपछि नवनियुक्त महानिर्देशक दवाडीले कृषिमा आधारित मुलुकको अर्थतन्त्र रेमिट्यान्स र वैदेशिक रोजगारमा आधारित भएको भन्दै वैदेशिक रोजगारका क्षेत्रमा विकास भएका समस्याका बारेमा वैदेशिक रोजगार व्यवसायी तथा अन्य सरोकारवालाहरुसँग छलफल गरी सकेसम्म छिटो निर्णय गर्ने जानकारी दिए ।

महानिर्देशक दवाडीले आफु विभागको वैदेशिक रोजगार सूचना व्यवस्थापन अनलाइन प्रणाली (फेमिस)मा रहेका कमी कमजोरी सुधार गर्न अग्रसर रहेको बताए । सामी परियोजनाको करोडौं लगानीमा तयार भएको प्रणालीमा धेरै त्रुटीहरु रहेको र कतिपय अनावश्यक फिचरहरु राखिएका कारण व्यवसायीलाई उक्त प्रणाली सञ्चालन गर्न असहज रहको म्यानपावर कम्पनीहरुको गुनासो रहँदै आएको छ ।

आफु वैदेशिक रोजगार कार्यालय ताहाचलको प्रमुख हुँदा उक्त प्रणालीको शुरुवात भएको भन्दै महानिर्देशक दवावडीले सूचना व्यवस्थापन प्रणालीको सफलतामा आफ्नो प्रमुख चासो रहेको बताए । उनले भने, ‘मलाई विभागका महानिर्देशकको जिम्मेवारी दिँदा सचिवज्यूबाट प्राथमिकताको क्षेत्रबारे जिज्ञासा राख्दा पनि मैले वैदेशिक रोजगार सूचना व्यवस्थापन प्रणालीको सुधारको कामबाट आफ्नो कामको शुरुवात गर्ने बताएको छु, विभागका इन्जिनियरसँग छलफल गरेर गर्नुपर्ने सुधार तत्काल गर्ने योजनामा छु ।’

त्यस अवसरमा एसोसिएसनका अध्यक्ष ढकालले कोरोना भाइरस संक्रमणका कारण व्यवसायीहरु चरम आर्थिक संकटमा रहेको भन्दै सरकारले व्यवसायीहरुले राखेको धरौटीलाई धितो मानी सस्तो व्याजदरमा ऋण उपलब्ध गराउनु पर्ने, कामदारले विदेशमा पाउने एक महिनाको तलब बराबर सेवा शुल्क लिन पाउनुपर्ने, समस्या समाधानका लागि विगतमा मन्त्रालयका सहसचिवको नेतृत्वमा गठित ९ सदस्यीय कार्यदललाई तत्काल सक्रिय पार्नुपर्ने, सयजना कामदार पठाउन नसके व्यवसायीको इजाजत नवीकरण नहुने व्यवस्था परिवर्तन गर्नुपर्ने र व्यवसायीका कार्यालयमा अनुगमन गर्दा अनावश्यक मिडिया प्रयोग गर्न नहुने विषयमा महानिर्देशक दवाडीको ध्यानाकर्षण गराए ।

संघ तथा एसोसिएसनका पूर्व अध्यक्ष विमल ढकालले वैदेशिक रोजगार क्षेत्रको जानकार र अनुभवी प्रशासक विभागको महानिर्देशक पाएकोमा व्यवसायीहरु उत्साहित भएको भन्दै आफ्नो क्षेत्राधिकार भित्रबाट हुने काममा ढिलासुस्ती नगरिदिन आग्रह गरे । विगतमा समस्याको समाधान भन्दा पनि सस्तो लोकप्रियतावादी ‘सेलीब्रेटी’ बन्ने आकांक्षाले काम गर्दा सुधार हुन नसकेको भन्दै पूर्व अध्यक्ष ढकालले व्यवसाय संकटमा रहेको अहिलेको अवस्थामा विभाग, श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालय र परराष्ट्र मन्त्रालयसहित सिंगो सरकारले सकारात्मक दृष्टिकोण राखेर काम गर्नुपर्ने माग राखे ।

एसोसिएनका अर्का पूर्व अध्यक्ष प्रज्ञान न्यौपानेले विभागले व्यवसायीको कार्यालय अनुगमन गर्ने आफ्नो अधिकारको प्रयोग गर्दा अनावश्यकरुपमा मिडियावाजी गरेर व्यवसायीहरुको मानमर्दन गरिरहेको भन्दै त्यसमा सुधार गर्न माग गरे । उनले भने, ‘छानवनि, अनुसन्धान र सुनुवाई केही पनि भएको छैन, शुरुमै ठग भन्दै प्रचार गर्ने गरिएको छ, गलत गर्नेलाई नियन्त्रण र हतोस्ताहित गर्नु विभागको काम भएपनि बिना अनुसन्धान प्रचारबाजी गर्नु राम्रो होइन । अनावश्यक मिडियावाजी रोकिनुपर्छ ।’

जवाफमा महानिर्देशक दवाडीले अनुगमनमा मिडिया सँगै जाने विषय आफुले जिज्ञासा राखी सोधखोज गरेको तर त्यस्तो कुनै निर्णय नपाएको भन्दै विभागले गर्ने काम कानून सम्मतरुपमा गर्ने बताए । 

त्यस अवसरमा एसोसिएसनका पूर्व अध्यक्ष किरण किशोर घिमिरे, वर्तमान र निवर्तमान कार्यसमितिका पदाधिकारीसहित सदस्यहरुको उपस्थिति रहेको थियो ।