जुम्ला : कर्णालीकै प्रसिद्ध चन्दननाथ र भैरवनाथ मन्दिरमा लिंगो फेरिएको छ । मन्दिरमा नयाँ लिंगो ठड्याएपछि जुम्लामा दशैं शुरु भएको मानिन्छ । मन्दिरमा लिंगोहरु खडा गरे सँगै जुम्लीहरुले घरघरमा जमरा रोखेर घटस्थापना मनाउने गर्दछन् ।
परम्पराअनुसार नै मन्दिरमा लिंगो ठड्याइसकेपछि जुम्लीहरुले आ–आफ्नो घरमा घटस्थापना गरेका छन् । चन्दननाथ र भैरवनाथ मन्दिरमा ५२ हाते लिंगो र ५२ हाते ध्वाजा (कपडा) राखिन्छ । यहाँको मन्दिरमा परापूर्वकालदेखि नै चन्दननाथ र भैरवनाथ मन्दिरमा विजय स्तम्भसहित ५ पुराना लिंगोहरु झिकेर नयाँ लिंगो खडा गर्ने गरिएको संस्कृतिकविद्हरु बताउँछन् ।
पछिल्लो समय भक्तजनहरुको सहभागिता घटेपनि यहाँका सरोकारवाला र युवाहरुको पहलमा लिंगो ल्याउने काम भइरहेको चन्दननाथ भैरवनाथ गुठी व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष अम्मर बहादुर थापाले बताए । उनका अनुसार घटस्थापनाकै दिन उत्पादन वृद्धि होस्, भोकमरी नहोस् भन्ने कामनासहित चन्दननाथ भैरवनाथ मन्दिरमा मार्सीधानको सिक चडाउनेसमेत परम्परा रहेको छ ।
पहिलेको पालामा चन्दननाथ भैरवनाथ मन्दिरमा ५२ हाते लिंगोका लागि ५२ हाते ध्वाजा मुगु जिल्लाबाट आउने, लिंगोमा लगाउने गेरु र लिंगोको टुप्पोमा लगाउने चौरीको फुर्का र थप्का हुम्ला जिल्लाबाट आउने र लिंगो खडा गर्नका लागि कालिकोटबाट लडा (डोरी) आउने चलन रहेपनि पछिल्लो समय विस्तारै हराउँदै गएको स्थानीयको छ ।अहिले सबै व्यवस्था गुठिले नै गर्ने गरेको छ,’ उनले भने, ‘लिंगो ल्याउँदा देखि मन्दिरमा खडा गर्दासम्म सेना र प्रहरीको सहयोग लिनुपर्ने बाध्यता रहेको छ जुम्ला प्रख्यात चन्दननाथ र भैरवनाथको मन्दिरमा नयाँ लिंगा खडा गरिएको छ।
प्रत्येक वर्ष घटस्थापनाका दिन नयाँ लिंगो फेर्ने चलन रहेको छ । असोज १४ गते चन्दननाथ–३ ढाँड थपालाको जंगलबाट नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी तथा सयौं भक्तजनहरुले लिंगो ल्याएका थिए । पुरना लिंगो प्रतिस्थापन गरेर नयाँ लिंगो खडा गरिएको चन्दननाथ, भैरवनाथ गुठी व्यवस्थापन समितिले जनाएको छ।
जुम्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी राम बहादुर शाहीले परम्परागत धार्मिक चलनअनुसार लिंगा ठड्याइसकेपछि मात्रै जुम्लावासीहरुले आ–आफ्नो घरमा घटस्थापना मनाउने गरेको जानकारी दिए ।
