काठमाडौं : नेपालको विदेशी मुद्रा (विनिमय) सञ्चिति हालसम्मकै उच्च भएको छ । चालू आर्थिक वर्षको असोज मसान्तमा कुल विदेशी विनिमय सञ्चिति २२ खर्ब ३२ अर्ब २८ करोड रुपैयाँ पुगेको नेपाल राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । गत असार मसान्तसम्म सञ्चितिको तुलनामा विदेशी विनिमय सञ्चितिमा ९ दशमलव ४ प्रतिशतले वृद्धि भई असोज मसान्तमा २२ खर्ब ३२ अर्ब २८ करोड रुपैयाँ पुगेको हो ।
२०८१ असार मसान्तमा नेपालमा विदेशी मुद्राको सञ्चिति २० खर्ब ४१ अर्ब १० करोड रुपैयाँ थियो ।
अमेरिकी डलरमा असोज मसान्तमा सञ्चिति ८ दशमलव ७ प्रतिशतले वृद्धि भई १६ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ पुगेको छ । यस्तो सञ्चिति २०८१ असार मसान्तमा १५ अर्ब २७ करोड डलर मात्र थियो ।
कुल विदेशी विनिमय सञ्चितिमध्ये नेपाल राष्ट्र बैंकमा रहेको सञ्चिति १९ खर्ब ८८ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । असोज मसान्तमा ७ दशमलव ५ प्रतिशतले वृद्धि भएको हो, जुन हालसम्मकै उच्च हो । २०८१ असार मसान्तमा राष्ट्र बैंकको सञ्चिति १८ खर्ब ४८ अर्ब ५५ करोड रुपैयाँ रहेको थियो ।
बैंक तथा वित्तीय संस्था (नेपाल राष्ट्र बैंकबाहेक)सँग रहेको विदेशी विनिमय सञ्चिति असोज मसान्तमा २४ खर्ब ४ अर्ब २७ करोड रुपैयाँ कायम भएको छ, जुन २६ दशमलव ९ प्रतिशतले वद्धि भएको हो । असोज मसान्तको कुल विदेशी विनिमय सञ्चितिमा भारतीय मुद्राको अंश २१ दशमलव ९ प्रतिशत रहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।
आर्थिक वर्ष २०८१/०८२ को ३ महिनाको आयातलाई आधार मान्दा बैकिङ क्षेत्रसँग रहेको विदेशी विनिमय सञ्चिति १७ दशमलव ६ महिनाको वस्तु आयात गर्न र १४ दशमलव ६ महिनाको वस्तु तथा सेवा आयात धान्न पर्याप्त रहने देखिन्छ ।
विदेशी मुद्रा सञ्चिति उच्च हुँदा उत्पादनमुखी क्षेत्र र नेपालको विकास निर्माणको क्षेत्रमा लगानी गर्न सहजता हुने अर्थविज्ञहरू बताउँछन् । विदेशी मुद्रा सञ्चितिको अवस्था निकै बलियो भएको अवस्थामा यसलाई उपभोग भन्दा पनि पुँजी निर्माणमा प्रयोग गर्नुपर्ने अर्थविज्ञ डा. चन्द्रमणि अधिकारी बताउँछन् । ‘अर्थतन्त्रलाई चलायनमा गराउनका लागि अब सरकारले पुँजीगत खर्च बढाउनुप¥यो । अहिले उद्योगहरू ५० प्रतिशत मात्र चलेको अवस्थामा उद्योग चलाउनका लागि कच्चा पदार्थ र मेसिनरी सामान खरिदमा विदेशी मुद्रा प्रयोग गर्न आवश्यक छ’, उनले भने ।
मुलकको अर्थतन्त्रलाई बलियो बनाइरहेको रेमिट्यान्स गत आर्थिक वर्षको असार मसान्तको तुलनामा ११ प्रतिशतले बढेको छ । चालू आर्थिक वर्षको पहिलो ३ महिनामा ४ खर्ब ७ अर्ब ३१ करोड रुपैयाँ रेमिट्यान्स नेपाल भित्रिएको छ । रेमिट्यान्स आप्रवाह गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ११ दशमलव ५ प्रतिशतले बढेको नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्यांकले देखाएको छ ।
यस्तै, चालू आर्थिक वर्षको ३ महिनामा शोधानान्तर स्थिति १ खर्ब ८४ अर्ब रुपैयाँले बचतमा हुँदा चालू खातासमेत १ खर्ब ११ अर्ब रुपैयाँले बचतमा छ ।
समीक्षा अवधिमा गैरखाद्य वस्तुको तुलनामा खाद्य वस्तुमा भने मूल्य वृद्धि भएको छ । मुख्यगरी तरकारी र गेडागुडीको मूल्यमा उच्च वृद्धि देखिएको हो ।
उपभोक्ता मुद्रास्फीति ४ दशमलव ८२ प्रतिशत छ । अघिल्लो वर्षको सोही महिनामा मुद्रास्फीति ७ दशमलव ५० प्रतिशत थियो ।
३ महिनामा महिनामा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहको मुद्रास्फीति ७ दशमलव १८ प्रतिशत र गैरखाद्य तथा सेवा समूहको मुद्रास्फीति ३ दशमलव ४९ प्रतिशत छ । ३ महिनामा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहअन्तर्गत तरकारी उपसमूहको वार्षिक बिन्दुगत उपभोक्ता मूल्य २५ दशमलव १५ प्रतिशत, दाल तथा गेडागुडीको १० प्रतिशत, खाद्य तथा खाद्यजन्य पदार्थको ९ दशमलव ५७ प्रतिशत र घीउ तथा तेलको ४ दशमलव ९८ प्रतिशतले बढेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।
