काठमाडौं : लामो संवादहीनतापछि प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र भारतीय समकक्षी नरेन्द्र मोदीबीच शुक्रबार महत्त्वपूर्ण भेटवार्ता भएको छ । शुक्रबार थाइल्यान्डको राजधानी बैंककमा बहुक्षेत्रीय प्राविधिक तथा आर्थिक सहयोगका लागि बंगालको खाडीको प्रयास (बिम्स्टेक)को छैटौं शिखर सम्मेलनको समापनमा साइडलाइनका क्रममा प्रधानमन्त्री ओली र भारतीय समकक्षी मोदीबीच भेटवार्ता भएको हो ।

भेटमा नेपाल र भारतबीचको ऐतिहासिक, सांस्कृतिक, धार्मिक र जनस्तरका सम्बन्धमा आधारित पारस्परिक सम्बन्धलाई थप मजबुत बनाउने प्रतिबद्धता दुवै प्रधानमन्त्रीहरूले गरेका छन् ।

दुवै नेताबीच व्यापार, सीमापार यातायात, ऊर्जा सहकार्य तथा विकास परियोजनालगायतका द्विपक्षीय सहयोगका विषयमा विस्तृत छलफल भएको नेपालको परराष्ट्र मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ ।

भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीलाई भेट्न ओली उनी बसेको ओरियन्टल होटल गएका थिए, जहाँ दुवै नेताहरूले झण्डै ४० मिनेट वन–टु–वन भेटवार्ता गरेका थिए । भेटलाई दुवै देशका प्रधानमन्त्रीहरूले सौहार्दपूर्ण भएको प्रतिक्रिया दिएका छन् । 

भेटमा ओलीले मोदीलाई आगामी जेठ महिनामा हुने सगरमाथा संवादका लागि निम्तो दिए । सरकारले पहिलो सगरमाथा संवादको प्रमुख अतिथि मोदीलाई बनाउने तयारी गरिरहेको छ ।

यसअघि दुवै प्रधानमन्त्रीहरूले संयुक्त राष्ट्रसंघको ७९औं महासभाका क्रममा गत ७ असोजमा भेटवार्ता गरेका थिए । तर, उक्त भेटघाट सौहार्दपूर्ण नरहेको बताइन्छ ।

पछिल्लो समय नेपाल–भारत सम्बन्ध चिसो भएका बेला ओली–मोदी भेटलाई निकै अर्थपूर्ण मानिएको छ । बैंककमा २ नेताबीच भएको औपचारिक यसअघिका भेटभन्दा विशेष रहेको बैंककस्थित परराष्ट्र मन्त्रालयका अधिकारीहरूले बताएका छन् ।

परराष्ट्र मामिलाका जानकारहरू यसबाट २ प्रधानमन्त्रीको भेटपछि संवादहीनता टुटेको र आशंका पनि मेटिएको बताउँछन् ।

३१ असारमा ओली प्रधानमन्त्री बनेयता २ देशबीचको सम्बन्धमा न्यायोपना आउन सकेको छैन । प्रधानमन्त्री बनेको झण्डै ९ महिनासम्म ओलीद्वारा भारतको औपचारिक भ्रमण हुन सकेको छैन ।

नेपाली र हिन्दीमा सन्देश

भेटघाटलाई दुवै प्रधानमन्त्रीहरूले सकारात्मक  र उपलब्धिमूलक रहेको भन्दै सामाजिक संजालमा सन्देश प्रेषण गरेका छन् ।

प्रधानमन्त्री ओलीले मोदीसँगको भेट आत्मीय र सौहार्दपूर्ण रहेको र वार्ता सार्थक र सकारात्मक भएको जनाएका छन् ।

यस्तै, भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीले पनि भेटलाई फलदायीको संज्ञा दिँदै भारतले नेपालसँगको सम्बन्धलाई ठूलो प्राथमिकता दिएको बताएका छन् ।

मोदीलाई समाजिक संजाल एक्समा मेन्सन गर्दै ओलीले हिन्दीमा लेखेका छन्, ‘मेरा प्रिय मित्र, प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीजीसँग आत्मीय र सौहार्दपूर्ण भेट भयो । हाम्रो वार्ता अत्यन्त सार्थक र सकारात्मक रह्यो । यस आत्मीय भेटवार्ताप्रति म खुसी व्यक्त गर्दछु ।’ 

ओलीसँगको भेटपछि मोदीले पनि ओलीलाई मेन्सन गर्दै समाजिक संजाल एक्समा भेट फलदायी रहेको लेखेका छन् । ‘बैंककमा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँगको भेटघाट फलदायी रह्यो । भारतले नेपालसँगको सम्बन्धलाई ठूलो प्राथमिकता दिएको छ । हामीले भारत–नेपाल मित्रताका विभिन्न पक्षहरू विशेषगरी ऊर्जा, कनेक्टिभिटी, संस्कृति र डिजिटल प्रविधि जस्ता क्षेत्रहरूमा छलफल ग¥यौं’, मोदीले लेखेका छन्, ‘हामीले यस वर्षको बिमस्टेक शिखर सम्मेलनबाट प्राप्त केही प्रमुख सकारात्मक परिणामहरू विशेषगरी विपद् व्यवस्थापन र समुद्री यातायातका क्षेत्रहरूमा पनि कुरा गर्‍यौं ।’ 

जानकारहरूका अनुसार कूटनीतिक मामिलामा सम्बन्धित देशको भाषामा सन्देश लेख्नु अर्थपूर्ण मानिन्छ । 

भेटपछि भारतीय विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता रणधीर जैसवालले ओली र मोदीको भेटलाई ऐतिहासिक र सभ्यताको सम्बन्धको बलियो जगमा आधारित मित्रता भनेका छन् ।

नेकपा एमालेका महासचिव शंकर पोखरेलले ओली र मोदीको भेटले मित्रतालाई थप मजबुत बनाउन सहयोग पुग्ने जनाएका छन् ।

‘दृढ र अविचलित हुँदा पनि सम्बन्धलाई सुधार गर्न सकिन्छ र मित्रतालाई थप मजबुत बनाउन सकिन्छ भन्ने दृष्टान्त हो– नेपाल र भारतका प्रधामन्त्रीबीचको संवाद र संवादपछिको दुवै देशका प्रधानमन्त्रीहरूको सकारात्मक र उत्साहप्रद प्रतिक्रिया’, पोखरेलले फेसबुकमा लेखेका छन् ।

आपसी सम्मान र हितले सम्बन्ध मजबुत 

भारतीय न्युज एजेन्सी एएनआईका अनुसार नेपालका प्रधानमन्त्री ओलीले नेपाल–भारतबीचको सम्बन्ध मजबुत बनाउनुपर्ने बताएका छन् । मोदीसँग साइडलाइन भेटपछि प्रधानमन्त्री ओलीले आपसी सम्मान र हितमा आधारित सम्बन्धलाई मजबुत राख्नुपर्ने बताएको एएनआईले उल्लेख गरेको छ ।

प्रधानमन्त्री ओलीले भारतको निरन्तर सहयोगप्रति समकक्षी मोदीलाई धन्यवाद दिएको र भारतको निरन्तर सहयोगप्रति धन्यवाद ज्ञापन गर्दै आपसी सम्मान र हितमा आधारित सम्बन्धलाई मजबुत राख्न आवश्यक रहेको बताएको एएनआईले उल्लेख गरेको छ ।

प्रधानमन्त्री ओली र मोदीबीच साइडलाइन वार्ताका लागि परराष्ट्रमन्त्री डा. आरजु राणा देउवाले विशेष पहल गरेकी थिइन् । उनले भारतीय समकक्षी एस जयशंकरसँग पहल गरेपछि ओली र मोदीबीचको भेट सम्भव भएको हो । 

मोदी नेपाल आउने विश्वास

परराष्ट्रमन्त्री राणाले यसअघि नै भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीलाई सगरमाथा संवादको प्रमुख अतिथिको निमन्त्रणा दिइसकेकी थिइन् । चैत पहिलो साता नयाँ दिल्ली भ्रमणका क्रममा उनले भारतीय विदेशमन्त्री जयशंकरमार्फत उक्त निमन्त्रणा दिएकी थिइन् । यद्यपि, त्यसबेला भारतीय पक्षले मोदी आउने÷नआउने विषयमा कन्फर्मेसन दिएको थिएन ।

बैंककको बैठकले २ पक्षबीचको सम्बन्ध सौहार्दपूर्ण बनेपछि सगरमाथा संवादमा मोदीको भ्रमण हुन सक्ने विश्वास नेपाली अधिकारीहरूको छ ।

प्रधानमन्त्री ओलीको निमन्त्रणालाई मोदीले विशेष चासो दिएको परराष्ट्रका अधिकारीको भनाइ छ । ‘भारतीय प्रधानमन्त्रीले सगरमाथा संवाद कार्यक्रमका विषयमा विशेष चासो लिनुभएको छ । उहाँले आउने कन्फर्मेसन नदिए पनि त्यस विषयमा आफू गम्भीर रहेको बताउनुभएको छ’, ती उच्च अधिकारीले भने ।

सकियो बिमस्टेक

बिमस्टेकको छैटौं शिखर सम्मेलन बैंकक सोचपत्र, २०३० जारी गर्दै शुक्रबार सम्पन्न भएको छ ।

यस क्षेत्रको व्यापार विस्तार, सम्पर्क संजाल र मानवीय सुरक्षालाई केन्द्रमा राखेर सम्मेलनले समृद्धि, लचिलोपन र खुलापनको नाराअन्तर्गत बिमस्टेक बैंकक भिजनसहित ६ बुँदे प्रस्ताव पारित गरेको हो । शिखर सम्मेलनमा प्रधानमन्त्री ओलीसहित सदस्य मुलुकका सरकार प्रमुखले सम्बोधन गरेका थिए ।

पारित प्रस्तावबारे जानकारी दिन आयोजक राष्ट्र थाइल्यान्डका प्रधानमन्त्री पेटोङ्टान सिनावात्राले बैंककमा पत्रकार सम्मेलन गरेकी थिइन् ।

प्रस्तावमा बिम्स्टेकलाई प्रभावकारी बनाउन कार्यमुखी संयन्त्र गठन, यसको भविष्य निर्धारणका लागि प्रबुद्ध व्यक्तिहरूको समूह (ईपीजी) गठन, म्यारिटाइम ट्रान्सपोर्ट सम्झौता, भूकम्पबाट प्रभावित म्यान्मार र थाइल्यान्डलाई सहयोग गर्ने विषयसहितको संयुक्त वक्तव्य, पर्यटन र संस्कृतिलाई प्राथमिकता दिँदै जनता–जनताको सम्पर्क विस्तारका विषयहरू छन् ।

पत्रकार सम्मेलनमा थाई प्रधानमन्त्री सिनावात्राले शिखर सम्मेलनको सम्मुखमा नेपालका प्रधानमन्त्री ओलीले पहिलो औपचारिक थाइल्यान्डको भ्रमण गरेर २ देशबीचको सम्बन्धमा नयाँ आयाम थपिएको बताइन् ।

भ्रमणका क्रममा नेपाल र थाइल्यान्डबीच २ सरकारी तथा निजी तहमा ८ वटा सम्झौता एवं समझदारीपत्रमा हस्ताक्षर भएको छ ।

प्रधानमन्त्री ओली र थाइल्यान्डकी प्रधानमन्त्री सिनावात्राबीच २ पक्षीय प्रतिनिधिमण्डलस्तरको बैठकका क्रममा बिहीबार सम्झौता भएका हुन् ।