काठमाडौं : नेपालमा १९ प्रतिशत बालबालिकाहरु इन्टरनेटको पहुँच बाहिर रहेको पाइएको छ । कोरोना महामारीले नेपालको शिक्षामा पारेको असर सम्बन्धी लू निभाः बाल सरोकार समुह र अक्सफोर्ड विश्व विद्यालयको संयुक्त सहकार्यमा गरिएको अनुसन्धानका क्रममा उक्त तथ्य पाइएको हो । लामो समयसम्म विद्यालय बन्द हुँदा वैकल्पिक माध्यमबाट पठनपाठन गरिएपनि प्राविधिक उपकरण र इन्टरनेटको पहुँच बाहिर रहेका बालबालिकाहरुको शिक्षामा भने ठूलो असर परेको पाइएको छ ।
कोभिड १९ बाट जोगिन तथा यसको उपचार गर्नमा सम्पूर्ण ध्यान केन्द्रित भइरहँदा यो महामारी उप्रान्त पनि यसले उब्जाउन सक्ने अदृष्य प्रभावहरूका बारेमा अझैपनि अनविज्ञ रहेको लू निभाः बाल सरोकार समुहले जनाएको छ । विषेश गरी बालबालिका यसको प्रमुख मारमा परेको पनि अनुसन्धानका क्रममा पाइएको छ ।
बालबालिकाहरु कोभिड १९ महामारीबाट अत्यन्त प्रभावित समुह मध्येमा पर्दछन् । कोभिडले लामो समयसम्म विद्यालय बन्द हुदाँ बालबालिहरुमा परेको मनोसामाजिक असर र शिक्षामा परेको प्रभावकाका कारण उनीहरुको विकासमा बाधा पु¥याएको छ ।
बन्दाबन्दीको समयमा ७४ प्रतिशत विद्यार्थिले मोबाइल, १४ प्रतिशतले टेलिभिजन, ६ प्रतिशतले गुगल, २६ प्रतिशतले युट्युब र अध्ययन अध्यापनका लागि रेडियोको प्रयोगनै नभएको पाइएको छ । शुक्रबार शिक्षा मन्त्रालयका सहसचिव डा. हरि प्रसाद लम्सालको अध्यक्षतामा बसेको भर्चुअल कार्यक्रममा अक्सफोर्ड विश्व विद्यालयकी अनुसन्धानकर्ता डा.उमा प्रधानले नेपालमा कभिडका कारण शिक्षा क्षेत्रमा परेको असर, चुनौति र सम्बन्धीत निकायले अवलम्बन गर्नु पर्ने नीतिहरुका विषयमा सार्वजनिक गर्नु भएको अनुसन्धानले यस्तो देखाएको हो ।
प्रतिवेदन सार्वजनिक भएपश्चात शिक्षा मन्त्रालयका सहसचिव डा. हरि प्रसाद लम्सालले कोभिड महामारी पश्चात नेपालको शिक्षामा परेको प्रभावलाई न्यूनिकरण गर्न मन्त्रालयको तर्फबाट गर्नुपर्ने सम्पुर्ण सहयोग गर्ने र स्थानीय निकायलाई समेत विद्यालय शिक्षा सुधारको लागि निर्देशन दिने प्रतिवद्धता जनाए ।
साथै नेपालको शिक्षामा कोभिडले पारेको असरको विषयका सार्वजनिक भएको प्रतिवेदन निकै सान्दर्भिक रहेको र भविषयमा यस प्रतिवेदनले नेपालको शिक्षा नीति बनाउन सहयोग गर्ने अपेक्षा समेत रहेको उनको भनाइ थियो ।
त्यसैगरी लू निभाः बाल सरोकार समुहकी अध्यक्ष रुपा मुनाकर्मीले नेपालमा कोभिडका कारणले विद्यालय स्तरमा शिक्षण शिकाई बन्द भएपश्चात प्रविधिको प्रयोगमा वृद्धि भएपनि अध्यन अध्यापन प्रभावकारी नभएको बताइन् । सामुदायीक विद्यालय कसरी सञ्चालन गर्ने र नीजि विद्यालयहरुले शिक्षक र विद्यार्थिलाई कसरी टिकाउने भन्ने विषयमा केन्द्रित भएकाले बन्दाबन्दिको समयका प्रविधिको प्रयोगबाट गरिएको अध्ययन अध्यापन त्यती प्रभावकारी देखिएन, उनको भनाई थियो ।
बालबालिकाको शिक्षाको अधिकारलाई सुनिश्चित गर्नको लागि नेपालमा कोभिडले शिक्षा क्षेत्रमा पारेको असरका विषयमा अनुसन्धान गरिएको लू निभाः बाल सरोकार समुहका कार्यकारी निर्देशक नरेन्द्र डंगोलको भनाइ रहेको छ । यस प्रतिवेदनमा विज्ञहरुले दिएको सुझावलाई हामी सम्बन्धीत निकायसम्म पु¥याउने उनले प्रतिवद्धता व्यक्त गरे ।
त्यसैगरी कन्सोर्टियम नेपालका अध्यक्ष किरण थापाले संघ संस्था र सरकारी निकायले मात्र नभइ विद्यालय व्यवस्थापन समितिहरुले पनि कोभिडका कारण विद्यार्थीहरुमा परेका असर न्यूनिकरण गर्नको लागि आ–आफ्नो तर्फबाट भुमिका निर्वाह गर्नु पर्नेमा जोड दिए ।
कोभिड १९ का कारण नेपालको विद्यालय शिक्षामा परेको असर सम्बन्धी प्रदिवेदन सार्वजनिक गर्ने कार्यक्रममा शिक्षा क्षेत्रमा लामो समय देखि क्रियाशिल रहेका व्यक्तित्वहरु, राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय संघसंस्थाका प्रतिनिधहरु र ललितपुर महानगरपालिकाका जनप्रतिनिधिहरुले सहभागीता जनाएका थिए । प्रतिवेदनमा स्थानीय सरकार, विद्यालय र अभिभावकहरुले महामारीकाबीच अध्ययन अध्यापनलाई प्रभावकारी बनाउन के कस्ता भुमिका निर्वाह गर्नुपर्छ भन्ने विषयमा सुझाव प्रस्तुत गरिएको छ ।
लू निभाः बाल सरोकार समुह र अक्सफोर्ड विश्व विद्यालयको संयुक्त सहकार्यमा गरिएको अनुसन्धानमा कक्षा ६ देखि १२ सम्मका करिब ५०० जना विद्यार्थिहरुले सहभागिता जनाएका थिए ।
