– दिनेश अर्याल
सन् २०२२ को फेबु्रअरीमा रुसी राष्ट्रपति पुटिनले युक्रेनमा आक्रमण गरेपछि अमेरिका र उसका सहयोगीहरू सहित करिब ५० देशले रुसमाथि आर्थिक प्रतिबन्ध लगाएका छन् । यी आर्थिक प्रतिबन्धहरूमा सामानको आवागमन र वित्तीय लेनदेनलगायत आर्थिक लेनदेनहरू प्रतिबन्धित गर्ने उद्देश्यअनुरुप छन् । इतिहास साक्षी छ कि कतिपय अवस्थामा बाहेक यी पश्चिमी देशहरूले नाकाबन्दीका माध्यमबाट आफ्नो कुरा बाँकी विश्वमा पुर्याउने काम गरिरहेका छन् । यति मात्र होइन, अमेरिका र उसका सहयोगीहरूले पटक–पटक नाकाबन्दी लगाउने धम्की दिएर पनि विश्वमा प्रभुत्व जमाउँदै आएका छन् ।
अमेरिकाले आफ्ना सहयोगी मुलुकहरु जस्तैः युरोपेली युनियन, इङ्ल्यान्ड, क्यानडा, अष्ट्रेलिया, जापान, दक्षिण कोरिया आदिले रुसलाई युद्ध प्रविधिको निर्यातमा प्रतिबन्ध मात्र लगाएको छैन, रुसी बैंकलाई पनि प्रतिबन्ध लगाएको छ । यति मात्र होइन रुसका सरकारी तथा गैरसरकारी संस्थाको ऋण, रुसबाट आयात हुने तेल तथा ग्यासमा पनि प्रतिबन्ध लगाइएको छ । अमेरिकाले पनि रुसी जहाजलाई आफ्नो बन्दरगाहमा प्रवेश गर्न प्रतिबन्ध लगाएको छ । यी प्रतिबन्धका कारण पुटिनले भर्खरै भनेका छन् कि युरोपेली देशहरूले रुसमाथि नाकाबन्दी लगाएर आफ्ना नागरिकको जीवनस्तरमा मात्रै नभई विश्वका गरिब देशहरूको खाद्य सुरक्षालाई पनि खतरामा पारेका छन् । रुस–पश्चिमा तनावले आज खाद्यवस्तुका लागि आयातमा निर्भर गरिब मुलुकको खाद्यान्न आपूर्तिमा असर परिरहेको छ । खाद्यान्नको मूल्यवृद्धिले पनि गरिब मुलुकको पहुँच बाहिर हुँदै गइरहेको छ ।
प्रतिबन्धका कारण ठूलो संख्यामा अमेरिकी र युरोपेली कम्पनीहरूले रुस छाडिरहेका छन् । तर, रुसले प्राविधिक कारण देखाउँदै जर्मनीसम्मको ग्यास पाइपलाइन बन्द गरिदिएपछि युरोपेली मुलुकहरूले रुसी ग्यास र तेलमाथिको आफ्नो निर्भरता घटाउन प्रेरित गरेका छन् । तर यो पनि सत्य हो कि तेल र अत्यावश्यक कच्चा पदार्थको अभावका कारण युरोपेली कम्पनीहरु ठप्प छन् र युरोपमा रोजगारी प्रभावित भएको छ । ‘स्विफ्ट’ नामक भुक्तानी प्रणालीमार्फत विश्वव्यापी कारोबार हुने गरेको थियो । तर, रुस–पश्चिमा विवादको सुरुवातसँगै फेब्रुअरी २०२२ पछि, रुसलाई यो प्रणालीबाट हटाइयो । अमेरिका र उसका सहयोगीहरूले रुसलाई झुकाउन यस्तो उपाय गरेका थिए । तर, अमेरिका र उसका सहयोगीहरूले आफ्नो उद्देश्यमा सफल हुन सकेनन् । रुसको निर्यात घट्नुको सट्टा बढेको छ । पछिल्लो जानकारीअनुसार रूसमा तेल र ग्यासको निर्यातले यस वर्ष ३८ प्रतिशत बढी नाफा दिनेछ । यो भन्न सकिन्छ कि रसियाले अमेरिकी प्रतिबन्धबाट कम हानि गरिरहेको छ ।
आज अमेरिका र युरोपेली देशहरू गम्भीर मन्दी र मुद्रास्फीतिको खतराबाट गुज्रिरहेका छन् र यसको एउटा मुख्य कारण रुसलाई भनिएको छ । पछिल्लो दुई त्रैमासिमा अमेरिकामा जीडीपी घटेको छ भने युरोपेली मुलुकको अवस्था पनि त्यस्तै छ । ऊर्जा संकट र सुस्त आर्थिक वृद्धिका कारण युरोपमा मन्दीको संकट स्पष्ट देखिन थालेको छ । अमेरिकाको अवस्था युरोपजस्तो नभए पनि पछिल्लो दुई त्रैमासिकमा जीडीपीमा आएको संकुचन, बढ्दो मुद्रास्फीति र फेडरल रिजर्भको ब्याजदर बढाउने नीतिका कारण अमेरिका पनि मन्दीको चपेटामा पर्न सक्छ । यो बुझ्नु पर्छ कि युरोप आफ्नो तेल आवश्यकताको २५ प्रतिशत रूसमा निर्भर गर्दछ । अहिले युरोप र रुसबीचको तनावका कारण रुसबाट हुने तेल र ग्यासको आपूर्ति अवरुद्ध भएको छ । युरोपेली देशहरूले आफ्नो कोइलाबाट चल्ने पावर प्लान्टहरू पुनः सुरु गर्ने निर्णय गरेका छन्, तर यो त्यति सजिलो भने हुनेछैन । यस्तो अवस्थामा यो जाडोमा ऊर्जा अभावका कारण युरोपले पहिलो पटक समस्या भोग्न सक्ने चिन्ता व्यक्त गरिएको छ । अमेरिकी शिविरमा रहेका देशहरूले प्रतिबन्धबाट यति धेरै पीडा भोग्नु यो पहिलो पटक हो । एजेन्सीहरुको सहयोगमा
Kamalpokhari, Kathmandu
Phone : 01-5326366, 01-5328298
Mobile : 9841293261, 9841206411
Email : madhyanhadaily59@gmail.com
सूचना विभाग दर्ता नं. : 807/074/075
© 2024 मध्यान्ह सर्वाधिकार सुरक्षित | Managed by Bent Ray Technologies