– रञ्जु खनाल
“अहा ! कति मिठो अचार ! भाउजू अझै थप्नुहोस न” छिमेकी गोपाल आफ्नो आधा खानाको थाल प्रिया सामु तेस्र्याउँछ । प्रिया मन्दा मुस्कानकासाथ गोपाललाई आलुको अचार थपिदिन्छिन् ।
“कस्तो मिठो, कसले बनाएको भाउजू ? तपाईले हो ?” पुनः प्रश्न गर्छन् गोपाल ।
यतिबेलासम्म प्रिया बोलेकी थिइनन् । बल्ल मुख खोलिन्, “कहाँ हुनुनी बाबु ! आपूmलाई कमजोरीले कस्तो भाउन्न होला जस्तो भाको छ । यो जूठो बार्ने काम पनि साह्रै गाह्रो ! हजुरलाई के थाहा ? बाह्रदिनसम्म नुन नखाँदा त नचलान झिँगा जस्तो पो हुँदो रैछ । तपाईलाई जूठो बार्न पर्याभापो थाहा हुन्थ्यो नि !” नखरा पार्दै प्रियाले आफ्नो प्रिया वाणी बोलिन् ।
खरदार शूरवीर सरकारी नोकरी गर्दथे । दुई सन्तानको लालन पालन, घरखच टारेर आफ्नी अर्धाङ्गीनीको आवश्यकता पूरा पार्न उनीलाई हम्मे हम्मे पर्दथ्यो । कवीर र रवि स्कुल जाने भैसकेका थिए । सरकारी स्कुलमा पढाइ राम्रो नहुने हुनाले गाँस कटाएरै भए पनि बोर्डिङ स्कुलमा भर्ना गरिदिए । आपूmले जति दुःख र संघर्ष गर्नु परे पनि आफ्ना दुई छोराहरूले दुःख खेप्न नपरोस् भन्ने ध्येय थियो शूरवीरको । दुःख जिलो गरेरै भएपनि आफ्ना दुई छोराहरूलाई बोर्डिङ स्कुलमा भर्ना गरेका थिए ।
“हुने विरूवाको चिल्लो पात” भनेझैँ जेठो छोरा कविर पढाइमा उत्कृष्ट हुँदै गयो तर, कान्छो छोरा रवि भने पढ्नमा एक नम्बरको अल्छि अनि फटाहा भएर निस्क्यो । भूmटो बोल्नमा पनि माहिर थियो । विस्तारै विस्तारै रवि कुलत र कुसंगतमा फस्दै गई दलदलमा भासिदै गयो । दाजु कविर भने आफ्नो मिहिनेत र लगनशीलताले गर्दा अन्तराष्ट्रिय छात्रावृत्ति पाएर पढ्न वेलायत गयो । पढिसकेर उसले बेलायतमा नेपाली केटीसँग वैवाहिक सम्बन्ध गाँसेर बस्यो । छोराले आफ्नो अनुपस्थितिमा र आफ्नै मर्जिमा विवाह गर्यो भनेर कविरको आमाले धेरै चित्त दुःखाएकी थिइन् ।
केही समयपछि छोरा, बुहारी अनि सानो नाति काठमाडौं फर्केर आए । नातिको मुख देखेपछि मात्र शान्त भएकी थिइन कविरकी आमा । यी बितेका पलहरू संझेर गहभरी आँसु छछल्काएर कोठामा अतीतका घटनाको स्मरण गर्दछन् शूरवीर । तल भान्छामा खाना पाकेर छरछिमेक र पाहुनाहरूले प्रायः खाइसकेका थिए । तर, शूरवीरलाई कसैले खान बोलाएन । बृद्ध शरीर त्यसमाथि भर्खर श्रीमतीको मृत्यशोकले कमजोर भएको शूरवीको शरीर शिथिल बनेको देखिन्थ्यो ।
तर, तल भान्छामा, खाना खाने ठाउँमा अट्ठहासको हाँसो गुञ्जिरहेको थियो । आज आमा मरेकी बाह्र दिन बितेको छैन, शुद्ध शान्तिको भोज त्यति रमाइलो गरी खाइरहेका छन् । मानौ यस घरमा मृत्युभोज नभएर बिहेको भोज चलिरहेछ । आफ्ना साथीभाइ र पाहुनावीच कविरले गरेको कुराकारनीले शूरवीरको मुटु चिरिएर आयो यिनीहरूलाई आमा मरेकीमा केही दुःख छैन । मानौं आमाको मृत्यु होइन, छोराको जन्म भएको छ, त्यहाँ ।
भोक र प्यासले शूरवीरलाई छट्पटी भो । तल भान्छामा गएर खाना मागे । यतिकैमा प्रियाले भनिन्, “यो के गर्नु भएको बा ? एकछिन भोक खप्नु सक्नु हुन्न ? निम्तालुहरूले खाइसके कै छैनन् !” बोलिमा सही थाप्दै कविर बोल्यो, “कति हतार गर्नुभाको बा ! तपाईले ? एकछिन कुर्न सक्नु हुन्न ? इज्जतको पनि ख्याल गर्नु पर्यो नि !” बोल्ने शक्ति थिएन शूरवीरको । ओठ मुख सुकेको थियो, भोकले गर्दा उभिने शक्ति पनि थिएन । तै पनि छोरालाई प्रत्युत्तर दिँदै भने, “हो बाबु, तँ सानो छदाँ एकछिन दूध खान नपाएर रूँदा तेरी आमाको र मेरो मुटु चस्कन्थ्यो । आज मैले भोक लागेर खाना माग्दा तेरो इज्जत जाने भो हैन ? म बस्छु बाबु, सहेरै बस्छु ।”
केही नबोली कविर हिँड्यो । वरण्डामा निम्तालु अम्यागतहरूको गफ चलिरहेको थियो । शूरवीर सुरूक्क माथि गएर ओछेनमा पल्टिए । यो घर उनलाई विरानो भयो । कति दुःख गरी गृहस्थी जीवनरूपी बगैँचालाई गोडमेल गरी ममताको जल सिञ्चित गरेका थिए उनले । आज त्यो बगैंचामा खडेरी पर्यो । पटपट धाजा फाटेर चिरा चिरा पर्यो । शूरवीरको संसार अध्यारो भयो । तेल सकिएर निम्न लागेको बत्ती जस्तै । उनीलाई भोज खानेहरूसँग पनि रिस उठ्न थाल्यो । शूरवीरको आत्मा रोइरहेको थियो । दुवै आँखाबाट अविरल रूपमा आँसु झरिरह्यो, वर्षे झरी झैँ ।
जेठो छोरोलाई पाहुनाको स्वागत गर्दै फुर्सद थिएन । कान्छो छोरो रवि आफ्नै तालमा व्यस्त थियो, गँजडीहरूको माझमा । कसले हेर्ने ? बृद्ध बाबुलाई ? त्यसमाथि पनि भर्खर पत्नी वियोगमा तड्पिएको लाचार विवस विधुर बुढालाई ? न समाउने हाँगो, न टेक्ने खुड्किलो भने जस्तै हालत थियो शूरवीरको !
त्यस दिनको शुद्धशान्तिको काम सकियो । सबै पाहुनाहरू विदा भएर आ–आफ्ना गन्तव्यतिर हिँडिसकेका थिए । बेलुकी शूरवीर कोठामा आफ्नी मरेकी श्रीमतीको तस्बीर अगाडि राखेर घोरिइ रहेका थिए । आँखाबाट वर्षायामको बाढी बगेझैँ अविरलरूपमा शूरवीरको अश्रु बगिरहेको थियो । उक्त अश्रु बगेको दुवै छोराहरूले देखे या देखेनन् बुढा बाबुलाई थाहा भएन ।
श्रीमतीको काम सकिएको चार दिनपछि बेलुकी शूरवीरले दुवै छोराहरूलाई आफ्नो कोठामा बोलाए । जेठी बुहारी प्रिया पनि कविरको पछाडि आएर बसिन् । ससुराको सम्पत्तिमा हेराफेरि गरी कान्छो छोरो रविले मात्र हात लगाउला भनेर निकै चनाखो थिइन् प्रिया । दुवै छोरालाई लक्षित गर्दै हार्दिक अनि कारूणिक भावले शूरवीर बोले, “बाबु हो, मलाई एक्लो र असहाय पारी तिमीहरूकी आमाले छाडेर गैहाली । अब मेरो बारेमा के सोचेका छौ त ?”
एकछिन् सन्नाटा छायो ! कोही पनि बोलेन । निःशब्द निस्तेज, कोठा पूर्णं शून्यतामा विलायो केवल शूरवीरको मनभित्र मात्र कोलाहल थियो । जीवनको कारूणिक पुकार अनि अनुनय विनय मात्र । मन भित्र भित्र उकुस मुकुस भएर विष्फोटावस्थामा थियो । शूरवीरले कविरको अनुहार हेरे । तत्काल कविरले आफ्नो नजर तलतिर झुकायो । आफ्नो जेठो छोरोको मनको कुरा पढ्न बेर लागेन शूरवीलाई । जेठो छोरो निरूत्तर भएको देखेर उनले कान्छो छोरो रवितिर हेरे । बाबुको हेराई बेझेर उसले ठाडै उत्तर दियो, “हेर्नुहोस बा म त एक्लो मान्छे, बस्ने र खाने ठेगाना छैन, त्यसैले ...........!”
वाक्य पूरा नगरी कान्छो छोरो चुप लागेको देखेर बोले शूरवीर, “किन त्यसैले .....? के भन्न खोजेको तैँ ले ? तँ बुढालाई पाल्न सक्दिन भन् न !”
“हो त नि ! मेरो कमाइ छैन । तपाईँको सञ्चयकोषको पैसाले आमाको काजक्रिया भैहाल्यो ....।” रूखो स्वरमा कान्छो छोरो रविले आफुुभित्रको तिक्तता ओकेल्यो ।
कान्छोको प्रतिक्रिया सुनेर अब जेठो छोरालाई बोल्न बाध्य पार्यो । टाउको कन्याउँदै बोल्यो, “के गर्ने त बा ....? अब .......? मसँग हिँड्नुहोस् भनौँ भने तपाईको भिसा बनाएको छैन । फेरि यदि भिसा बने पनि प्रिया अफिस जान्छिन् । छोरा र तपाईँलाई हेर्न उनीलाई गाह्रो हुन्छ । मेरो आम्दानी पनि ....................।” बिचमै कविर अड्कियो ।
“हो बाबु हो, तँ डाक्टर तेरो कमाई थोरै छ । तर, म त खरदार थिएँ । मेरो कमाईले चारजना परिवारलाई छेलोखेलो थियो नि ! हैन ?”, व्यंग्य हान्दै भक्कानिएर शूरवीर । अब खरदार शूरवीर बेशूर भए । उनी सदाका लागि एक्लिए । एक्लोपनको अनूभूति उनलाई आफ्नी जन्म दिने आमा मर्दा पनि भएको थिएन ।
हिजो आज उनी प्रायः आफ्नो कोठामा धुमधुम्ती परेर बस्ने गर्छन्, कि त क्षुदादेवीलाई शान्त पार्न घोप्टो पारेर बस्छन् । तिर्खाले घाटी, ओठ सुक्दा पनि भान्छामा गएर पानी खाने तागत पनि हुँदैनथ्यो उनलाई । जवानीका विगतका दिनमा श्रीमतीले ल्याएको तात्तातो चिया सम्झेर आँशु झार्ने गर्दछन् शूरवीर । आजकल उनीलाई कहिले ज्वरो आउने गर्छ । कहले ढाड, कम्मर दुख्ने गर्दछ । उनी विस्तारमा पल्टेर भित्तामा झुण्याएको श्रीमतीको तस्बिर नियाल्ने गर्दछन् । तस्बिर नियाल्ने काम अब उनको दिनचर्चा नै बन्न पुगेको छ ।
Kamalpokhari, Kathmandu
Phone : 01-5326366, 01-5328298
Mobile : 9841293261, 9841206411
Email : madhyanhadaily59@gmail.com
सूचना विभाग दर्ता नं. : 807/074/075
© 2024 मध्यान्ह सर्वाधिकार सुरक्षित | Managed by Bent Ray Technologies