राजधानी उपत्यकामा शुक्रबार राति ५४ वर्ष यताकै उच्च वर्षा भएको छ । यसको अर्थ वर्षाको अभिलेख राख्न थालिएको सन् १९७० यताकै उच्च वर्षा शुक्रबार राति मापन भएको हो । शुक्रबार भन्दा पहिले २२ वर्ष अगाडि सन् २००२ मा उच्च वर्षा भएको थियो । ललितपुरको चापागाउँमा सन् २००२ मा २४ घण्टामा २००.५ मिलिमिटर वर्षा भएकोमा शुक्रबार ३२३ मिलिमिटर वर्षा भएको छ । यो रेकर्ड ब्रेक वर्षाबाट मानवीय क्षति पनि ठूलो सख्ंयामा भएको छ । राजधानी रहेको उपत्यकामा शुक्रबार रातिको वर्षाबाट ३४ जनाको मृत्यु भयो भने २१ जना बेपत्ता छन् । एक हजार ४५७ जनाको सकुशल उद्धार गरिएकोमा १५ जना घाइते छन् । विभिन्न खोलाहरुमा दुई हजार बढी घर डुबान हुँदा चार हजार बढी जनशक्ति परिचालन भएर उद्धार कार्य गरिएको थियो । ठूलो संख्यामा उद्धार कार्य हुँदा पनि बाढीले बगाएर बेपत्ता भएका दृष्यहरु सामाजिक सञ्जालभर देखिए ।
राजधानी उपत्यका रहेको बागमतीमा बाढी, पहिरो र डुबानको ठूलो समस्या देखियो । शनिबार रातिसम्म ७६ जनाको देशभर मृत्यु भएकोमा उपत्यका सहित बागमतीमा मात्र ६३ जना छन् । नागढुंगा मुनिका झ्याप्लेखोलामा पुरिएको दुई वटा बसबाट शनिबार साँझ १४ जनाको शव निकालिएको थियो । बागमतीपछि कोशीमा धेरै मानवीय क्षति भएको छ । प्रहरीका अनुसार कोशीमा १० जनाको मृत्यु, ९ बेपत्ता र २ घाइते छन् । बेपत्ताको संख्या शनिबार रातिसम्म देशभर गरी ७२ जना पुगेका छन् भने ३६ जना घाइते छन् । अविरल वर्षा नरोकिएकाले संभावित संकट पनि टरेको छैन । बाढी, पहिरो र डुबानमा परेर हराउनेहरुको खोजी चलिरहेकाले मानवीय क्षतिको अझै एकीन संख्या तयार भइसकेको छैन । तर मुलुकले असाध्यै ठूलो मानवीय क्षति बेहोर्नु परेको प्रष्ट छ ।
मनसुन उत्रने क्रममा भएको अत्याधिक वर्षाबाट पुगेको भौतिक क्षतिको विवरण अझ अत्यासलाग्दो आउने पक्का छ । राजधानी उपत्यकासँग जोडिने कुनैपनि सडक सकुशल नरहेको, पक्की पुलहरु बगाएको, पहिरोले बस्ती नै पुरेको, बजार डुबाएको जस्ता क्षतिको प्रारम्भिक विवरण मात्र संकलन भएको छ । यस्तो संकटका बेला सबै तहका सरकार र समुदायबीच सहकार्य आवश्यक छ । तत्काल उद्धारमा खटिनु सबैको दायित्व हो । उद्धार भइसकेपछि उपचार र राहतको आवश्यक व्यवस्था गरिनुपर्छ । आवश्यक सूचना दिएर उद्धार टोलीलाई सहयोग पुर्याउन हामी सबैको दायित्व हो । यसपछि पुनर्स्थापनामा केन्द्रित हुनुपर्नेछ । पुनर्स्थापना र पुनर्निर्माणका निम्ति अपनाइने शैली र अध्ययनले अरु प्रकोपबाट बच्ने उपाय समेत पहिचान गर्न सक्नुपर्छ ।
