‘इड्राइभ नेपाल’ इलेक्ट्रिक सवारी एप हो । इलेक्टिक सार्वजनिक सवारी साधनलाई देशभर सञ्चालन गर्ने उदेश्यका साथ ‘इड्राइभ नेपाल’ अगाडि बढेको छ । नेपालको राईड सेयरसिङमा विद्युतीय सवारी साधनलाई प्राथमिकता दिएको ‘इड्राइभ नेपाल’ले बागमती, गण्डकी र लुम्बिनीमा विस्तार गरिरहेको छ । प्रस्तुत छ, विद्युतीय साधनलाई सार्वजनिक यातायातमा सस्तो र भरपर्दाे बनाउनका लागि कसरी अगाडी बढ्नु पर्छ भन्ने ‘इड्राइभ नेपाल’ का अध्यक्ष राजेश मास्केसँग मध्यान्हका छबि सापकाटाले गरेको कुराकानी ।
‘इड्राइभ नेपाल’ राईडर एप आएको एक वर्ष हुन लाग्यो । यो समयमा कम्पनीले कसरी काम गर्यो ?
‘इड्राइभ नेपाल’ नेपाली एप हो । नेपाली आइटी इञ्जिनियरले बनाइएको हो भने यो नेपाली लगानीमा खुलेको संस्था हो । विशेषगरी ‘इड्राइभ नेपाल’ विद्युतीय सार्वजनिक सवारीलाई प्रोत्साहन गर्नु पर्छ भन्ने उद्देश्यको साथ स्थापना गरिएको नेपाली कम्पनी हो । विदेशी कम्पनी भन्दा फरक ढंगले विद्युतीय सवारी साधनको प्रयोग गरिएको ‘इड्राइभ नेपाल’ मा लक्जरी गाडीमा सस्तो मूल्यमा यात्रा गर्न सकिन्छ । शुरुमा विद्युतीय सवारी साधनलाई विश्वास नगर्नेहरुको पनि यो एप अहिले धेरैको रोजाइमा परेको छ । हामीले पेट्रोलियम पदार्थ आयात गर्दा वर्षेनी खर्बौं रकम विदेशीएको छ । तर, हामीसँग नेपालमै उत्पादन हुने विद्युत हुँदाहुँदै पनि विद्युतीय सार्वजनिक साधन प्रयोग गर्न सकिरहेका छैनौं । यसको मुख्य कारण राज्यले विद्युतीय सवारी साधन प्रयोगको नीति नबनाउँदा ढिलो भएको हो । तर, गएको नाडा अटो शो र नेपालका सहरी क्षेत्रमा इलेक्ट्रिक सवारी साधन गुडीरहेको अवस्थामा सार्वजनिक सवारी साधनको प्रयोगमा विद्युतीय सवारी खोज्नेको संख्या बढ्दो छ । ‘इड्राइभ नेपाल’ एपले विद्युतीय सवारी साधन प्रयोग गरेर सेवा प्रदान गरिरहेको छ । ‘इड्राइभ नेपाल’ प्रति आकर्षण बढ्दा हामीले सवारी साधन र काठमाडौं बाहिर समेत विस्तार गरिरहेका छौं । नेपाली नागरिकले यात्रा गर्दा विदेशी कम्पनीको एप भन्दा नेपालको प्रयोग गर्नुपर्छ भन्ने सोच आउने हो हामी छिट्टै अग्रस्थानमा आउने छौं ।
पेट्रोलियम सवारी साधनको सट्टा विद्युतीय सवारी किन प्रयोग गर्ने ?
अहिले विश्वभर नै विद्युतीय सवारी साधनको प्रयोग बढ्दो छ । हाम्रोमा पछिल्लो समय विद्युतीय सवारी साधन प्रति रुची बढेको छ । पुराना सवारीसाधन भन्दा विद्युतीय सवारी साधन लक्जरीयस बनेका छन् । विद्युतीय सवारी साधनमा यात्रा गर्दा आवाज नआउनेदेखि आरामदायी यात्रा गर्न सकिन्छ । अहिले विद्युतीय ट्याक्सीहरु पनि लक्जरीयस आएका छन् । ट्याक्सीहरुको आकार ठूलोदेखि एसी, हिटर, सामान राख्नको लागि ठूलो डिक्की जस्ता सुविधाले विद्युतीय सवारीमा यात्रा गर्नेहरुले राम्रो रेटिङ दिने गरेका छन् । एकपटक विद्युतीय सार्वजनिक साधनमा यात्रा गर्ने आरामदायी यात्राको कारणले आकर्षण बढेको देखिन्छ ।
विद्युतीय साधनलाई सार्वजनिक यातायातको रुपमा बढाउन के गर्नुपर्ला ?
नेपाल सरकारको विद्युतीय सवारी साधन सम्बन्धी नीति लचक बन्नुपर्छ । विद्युतीय सार्वजनिक सवारी साधन चलाउनका लागि नीति नै अग्रसर नबनाएरसम्म अगाडि बढ्न सकिँदैन । विद्युतीय सवारी साधनमैत्री नीति जबसम्म बन्दैन हामी जस्ता विद्युतीय सवारी साधनबाट नेपालमा केही गर्नुपर्छ भन्नेहरु सधैँ मारमा पर्छौं । हामीलाई खुल्ला रुपमा प्रतिस्पर्धा गर्ने वातावरण बन्ने हो भने छिट्टै नै विद्युतीय सवारी साधनले सडक भरिने छ । अहिले राइडिङ कम्पनीमा विदेशी कम्पनी छन् । विदेशी एप प्रयोग गर्दा डाटा सुरक्षाको चुनौती छ । यसबाट दुरुपयोग गर्ने अवस्था आउने चुनौती देखिन्छ । हाम्रोमा विदेशी कम्पनी आउँदा सुुविधा त भित्रिएको छ । सुरक्षा चुनौती भने बढी हुनसक्छ । हामीले अब नेपाली एप कम्पनीलाई प्रोत्साहन र विद्युतीय सवारी साधन सञ्चालनको नीति सहज बनाउन आवश्यक छ ।
‘इड्राइभ नेपाल’ को नयाँ योजना के छ ?
गत कात्तिकमा काठमाडौंबाट शुरु गरिएको इड्राइभ नेपाल गण्डकी र लुम्बिनीमा समेत विस्तार गरेका छौं । लुम्बिनीमा हाम्रो उपस्थिति राम्रो छ । एपसँगै गाडी प्रोभाइडरको काम गरेका छौं भने फूड राईडको काम गर्ने तयारी गरेका छौं । नेपाली एप त्यसमाथि विद्युतीय सवारी साधनको विस्तार समृद्ध बन्ने योजना बनाएका छौं । अहिले नेपाली एपमा हामी नै अगाडि छौं । राज्यको नीतिले साथ दिने हो भने हामी पनि एक नम्बरमा पुग्न सक्छौं । हामीले अहिले सहुलियत कर्जामा आर्थिक अवस्था कमजोर हुनेहरुका लागि गाडी किन्न र चलाउन दिएका छौं । पैसाको अभावमा काम गर्नका लागि ऋण खोजेर विदेश जाने प्रवृत्तिको अन्त्यका लागि काम गरिहेका छौं । हाम्रोमा अवसर देखिएको स्थानमा विदेशी कम्पनीहरु पहिले नै आएर बजार कब्जा गरेको अवस्था छ । उनीहरुले मार्केटिङमा अर्बौं खर्च गरेर काम गरेका छन् । हाम्रो विदेशी पेय पदार्थ कम्पनीले विज्ञापन गरेर अर्बौं पैसा कमाएका छन् तर, हाम्रामा पाइने जुनारको जुस र मोही जस्ताको विज्ञापन गर्न नसक्दा खेर गएको छ । ठ्याक्कै यस्तै भएको छ नेपाली आइटी कम्पनीको अवस्था । किनकी भएको पैसा लगानीमा सकिन्छ । मार्केटिङ गर्न डर छ । राज्यले नेपाली लगानीकर्ता तथा उद्यमीलाई बचाउन नसक्दा पलायन हुनुपर्ने अवस्था सृजना भएको छ । राज्यले सहि नीति बनाउने हो भने इड्राइभ नेपाल लाखौंलाई रोजगारी दिने नेपाली कम्पनी बन्न सक्छ ।
त्यसो भए नेपाली कम्पनीलाई कसरी प्रवद्र्धन गर्न सकिन्छ ?
यो राष्ट्रियतासँग जोडिएको विषय समेत हो । नेपालीले बनाएका एप विदेशी एप भन्दा कम छैनन् । नेपालीले विदेशी कम्पनीलाई एप बेचिरहेका छन् तर, हाम्रोमा सपोर्ट कम हुँदा निरास हुने अवस्था छ । नेपालीले गरेको कम्पनी हो भनेर मात्र सहयोग गर्ने हो भने लगानीकर्तालाई उत्साह मिल्छ । अर्काे तर्फ सरकारले हेर्ने नजर नेपाली कम्पनीमाथि सहि हुनुपर्यो । केही कमायो भने आखाँ लगाएर कर बढाउने तर, लगानी गरेर समस्या परेको कम्पनीलाई सानो सहयोग समेत नगर्ने अवस्था छ । आफुसँग भएको र ऋण लिएर लगानी गर्ने धेरै छन् तर, साथ कतै नपाउँदा लगानीकर्ता निरास छन् । ‘इड्राइभ नेपाल’ले विद्युतीय सार्वजनिक यातायातको संम्भावना देखाएकोले सरकारको साथ आवश्यक छ ।
नेपाली राइडर एपहरुको यात्रा त्यति सफल देखिएको छैन भनिन्छ, इड्राइभ नेपालको एक वर्ष यात्रा कस्तो रह्यो ?
हामी स्थापना भएको एक वर्ष पुग्दैछ । आगामी ५ वर्षको योजनाको साथ हामी आएका हौं । अहिले कम्पनीको नाफा भन्दा देशलाई नाफा गराएका छौं भन्ने लागेको छ । हाम्रो अर्ब लगानी हुँदा कति विद्युतीय गाडीको प्रयोग गर्यौं भन्ने सोचेका छौ । हामीले १ हजार ट्याक्सी गुडाउदा कति विद्युत खपत भयो ? कति प्रोट्रोलियम पदार्थ खपत घट्यो ? हामीले यसरी सोचेर काम गरेका छौं । यी कुराले हामीलाई अझै उर्जा थपिदिएको छ । आम जनतामा इड्राइभ नेपाल प्रति भरोसा बढेको छ । त्यसबाट अझै उत्साह आएको छ तर, हामी जस्ता नेपालमा केही गर्नुपर्छ भन्नेलाई राज्यले बचाउनुपर्छ जस्तो लाग्छ । हामीलाई अनुदान होइन विद्युतीय सवारी साधनलाई निर्वाध सञ्चालन गर्ने नीति आवश्यक छ ।
